Eğitim Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Aşırı koruyucu anne baba tutumu ile yetişen bireylerin yeterince girişimci olmadıkları, bağımsız davranamadıkları, sürek­li bir himaye arayışında oldukları belirtilmektedir. Bu himaye arayışının bireyin yaşamı boyunca sürebildiği ve aynı koruma duygusunu ilerleyen yaşlarda başkalarından talep edebildiği de görülmektedir. Bu bağımlı kişilik yapısının sonucu olarak ise bireyler özgü­venleri zayıf, sorumluluk almaktan çekinen, kendi yapmaları gereken işleri başkalarının yapmasını bekleyen, zayıf silik kişilikler sergileyen bireyler olabilmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kişilik kuramcılarının kişiliğe yönelik bakış açılarını şekillendiren birbirine karşıt görüşler içeren temel felsefi varsayımlar bulunmaktadır. Bu karşıt varsayımlar: • Özgürlüğekarşıbelirlenimcilik • Kalıtımakarşı çevre • Tekilliğekarşı tümellik • Proaktifliğekarşı tepkisellik • İyimserliğe karşı kötümserliktir. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Etnografi bir grubun davranışını doğrudan gözlemlemeyi ve bu gözleme dayalı olarak bu gruba ilişkin bir betimleme yapmayı ifade etmektedir (Büyüköztürk vd, 2011, s.17). Etnografik çalışmalar ilk olarak antropoloji alanında kullanılmıştır. Etnografik çalışmalarda belirli grupların veya toplulukların sosyal ve kültürel anlam oluşturmalarına odaklanılır. O¨rneğin, bir okulda mesleki rollerin ve ilişkilerin nasıl geliştiği etnografik bir çalışma ile incelenebilir. Bu tür araştırmaların temel amacı araştırmaya konu olan kültürün tanımlanması ve bu süreçte de bu kültürü oluşturan bireylerin ya da grupların algılarının, deneyimlerinin ve tutumlarının kendi bakış açılarından aktarılmasıdır (Yıldırım ve S¸imşek, 2011, s.72). Doğru cevap: E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: William James (1842-1910), psikolojinin, laboratuvarların dışına çıkarak gerçek yaşam sorunlarına uygulanan bir disiplin olarak gelişmesine katkıda bulunmuştur. Psikoloji alanının, bilgilerini doğal çevreden elde etmesi gerektiğini ve hayvanlarla yapılan deneylerin, öğrenci eğitimine çok fazla yararı olmayacağını düşünmüştür. James, öğrencilerin zihinsel gelişiminin sağlanması için derslerin, mevcut bilgi ve anlayışlarının üzerine inşa edilmesi gerektiğine dikkat çekmiştir. Ayrıca psikolojiyi belirsizliklerle dolu açık bir sistem olarak gören James, eğitimcileri bütün eğitsel cevapları psikolojide aramamaları gerektiği konusunda uyarmıştır.

Yanıt Açıklaması: Büyümenin en oransal olarak en hızlı oluştuğu dönem, 0/ 2 yaş aralığı olan bebeklik dönemidir. Bu nedenle yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: John Dewey (1859-1952), psikoloji biliminin, eğitim uygulamalarına yansımasında önemli katkılarda bulunmuştur. Dewey, öğrencilere yalnızca dar çerçeveli akademik konuların öğretilmemesi, onlara, gerçek yaşam problemleri karşısında nasıl düşünecekleri ve bu problemleri nasıl çözeceklerinin öğretilmesi gerektiğini belirtmiştir. John Dewey, öğrenme sürecini basit bir uyaran-tepki bağına indirgeyen psikolojik kuramları eleştirmiştir. O¨ğrenmenin, içinde bulunulan çevrenin özellikleri göz ardı edilerek incelenemeyeceğini öne sürmüştür. Dewey’in öğrenme ortamının merkezinde öğrencilerin yer alması gerektiği yönündeki görüşleri genellikle yanlış yorumlanmıştır. Dewey’in yaklaşımı öğrencilerin tamamen özgür bir şekilde hareket ettiği bir öğrenme ortamına değil, öğrencilerin ilgi ve yeterlikleri doğrultusunda dikkatli bir şekilde rehberlik edildikleri deneyimler yoluyla öğrendikleri bir öğrenme ortamına işaret etmektedir. Dewey’in en dikkat çekici görüşlerinden biri öğrenme ve öğretme sürecinin etkileşim içinde olduğu, öğrencinin de öğrenme ortamının önemli bir bileşeni olduğu yönündeki vurgusudur. John Dewey’e göre sınıf ortamı, yaşam ile öğrenmenin iç içe geçtiği doğal bir ortam olmalıdır. Doğru Cevap: A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bilim adamlarına göre kişilik, kişinin çevresi ile etkileşimi ile ortaya çıkan ve böylece içsel işlevlere ve birey- çevre arasındaki faaliyetlere aracılık eden psikolojik bir sistemdir.

Yanıt Açıklaması: Thurstone araştırmalarında çok farklı türde testler kullanarak zihinsel yetenekleri ölçmüştür. Yapmış olduğu analizlerde bireysel performansların farklı testlerde son derece değişkenlik gösterdiğini ve yedi faktörde toplandığını saptamıştır. Bu bulguları temel alan Thurstone birbirlerinden bağımsız yedi tür zihinsel yeteneğin olduğunu ileri sürmüş ve Birincil Zihinsel Yetenekler Kuramını ortaya atmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bebek 36’ıncı haftadan itibaren büyük ölçüde doğuma hazırdır. Bu nedenle yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anal evredeki temel haz kaynağı ve potansiyel çatışma kaynağı, anüs­tür. Bu evrede yerine getirilmesi gereken temel gelişim görevi, tuvalet eğitimidir. Tuvalet eğitiminin kazandırılması sürecinde fazla baskıcı veya esnek davranılması bireyin gelecekteki kişiliğinin şekillenmesinde önemli etkilere sahip olmaktadır. Baskıcı ve cezalandırıcı tutumlar çocuğun özgüven gelişimini engellemektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Zekânın kalıtımsal bir yapıya sahip olması, değişemeyeceği anlamına gelmemelidir. Ger­çekte zekâ, dinamik bir yapıya sahip olup çeşitli çevresel faktörlerden doğrudan etkilenir. Bu faktörlerin bir kısmı sosyal (eğitim gibi), bir kısmı ise biyolojiktir (besin gibi). Gerçekte insanların yaşam biçimleri ve sahip oldukları değerler zihinsel becerilerinin gelişimlerini de etkilerler. Zekâ düzeyi ile eğitim düzeyi arasında pozitif bir ilişki vardır. Zekâ düzeyi yüksek olan bireyler düşük olan bireylere göre eğitim kademesinde daha fazla ileriye giderler. Zekâ düzeyi artarken eğitim düzeyi artmakta, eğitim düzeyi artarken sosyal sta­tü ve ekonomik gelir artmakta, sosyal statü ve ekonomik gelir artarken de zekâ düzeyi ve eğitim düzeyi artmaktadır. Çevresel faktörlerin zekâ gelişimindeki önemli etkisinin yanında bireysel farklılıkların önemli bir kısmının orijini genetik kodlarda yatmaktadır. Çoğu­muz, zihinsel kodlamalar da dâhil olmak üzere farklı genetik donanımlarla dünyaya geli­riz. Bu nedenledir ki zekâ düzeyi kişiden kişiye büyük değişkenlikler gösterebilmektedir. Bu değişkenliğin önemli bir kısmı bireylerarası genetik farklar ile ilişkilidir. Dolayısıyla çevresel faktörlerin zekâ gelişiminde önemli yeri olmakla birlikte temelini oluşturduğunu söylemek olanaklı değildir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Öğretmenlerin sahip olması gereken bilgi türleri; özel alan bilgisi, pedagojik bilgi ile öğrencilere ve öğrenme sürecine yönelik bilgi olarak sınıflanmaktadır. Pedagojik bilginin de kaynaklarından biri olarak gösterilebilecek eğitim psikolojisi, özellikle öğrencilere ve öğrenme sürecine ilişkin bilgi sağlayarak öğretmenlerin mesleki gelişimine katkıda bulunmaktadır

Yanıt Açıklaması: Eğitim süreçlerinin yapılandırılmasında, öğrenme sürecini anlamlandırmak kadar öğrencilerin gelişim süreçlerini anlamak ve içerik, yöntem-teknik ve değerlendirme etkinliklerini bu gelişim evrelerine uygun yapılandırmak gerekliliği göze çarpmaktadır. O¨ğrencilerin başta zihinsel gelişimleri olmak üzere duygusal, sosyal veya ahlâki gelişimleri ile kişilik gelişimleri gibi gelişim alanları açısından hangi evrede olduklarını, bu evrenin özelliklerinin ve gereksinimlerinin neler olduğunu anlayarak dersini yapılandırmak isteyen bir öğretmene yol gösterecek bilgilerin de gelişim psikolojisi tarafından sağlandığı dikkat çekmektedir. Doğru cevap: B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Zekâ düzeyindeki artışın, yaşam standartlarındaki gelişim ile paralellik göstermesi kuşkusuzdur. Çeşitli araştırmacılar tarafından bilişsel uyaranlardaki gelişim, beslenme kalitesinde­ki yükseliş, başarı ve yetenek testlerinin kullanımlarının artışı, rastlantılar, tıp ve eczacılık gibi bilimlerdeki gelişimin üretmiş olduğu yeni olanaklar ve seçici evliliklerin yapılmasının küresel zekâ artışını önemli derecede tetiklediği ortaya konulmuştur. Ancak en önemli etmen, eğitim düzeyindeki ve okullaşma oranındaki artış olarak ifade edilebilir. 20.yüzyılda ülkelerin ortalama eğitim düzeyleri hızlı bir artış kat etmiştir. Bu durum, toplumların eğitim düzeyleri arttıkça zekâ düzeylerinin de arttığı anlamına gelmektedir; çün­kü eğitim, zekâ gelişimini etkileyen en önemli bilişsel uyaranlardan biridir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1940’lar ve 1950’lerde eğitim psikolojisi, bireysel farklılıklar, ölçme-değerlendirme ve öğrenci davranışları üzerine odaklanmıştır. 1960 ve 1970’lerde eğitim psikolojisi araştırmalarındaki vurgu bilişsel gelişim ve öğrenmeye doğru kaymış ve öğrencilerin kavramları nasıl öğrendikleri ve hatırladıkları gibi konular dikkat çekmeye başlamıştır. Daha sonraki yıllarda ise eğitim psikolojisi araştırmalarında kültür ve sosyal etmenlerin öğrenme ve gelişimi nasıl etkilediğine yönelik araştırmalar yürütülmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Carl Rogers’a göre insan davranışlarını yönlendiren en önemli ihtiyaç insanın kendini gerçekleştirme ihtiyacıdır. İnsanlar var olan potansiyellerini geliştirmek ve gerçekleştirmek için çeşitli seçimlerde ve davranışlarda bulunurlar. Doğru cevap B şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Başarılı Zekâ Kuramı zekâyı çevreye uyum sağlama, çevreyi değiştirebilme ve uygun çevreyi seçme olarak tanımlayan; analitik, yaratıcı ve pratik olmak üzere üç tür zekâ olduğunu ileri sürmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İki değişkenin korelasyonu neden sonuç ilişkisi göstermez. Yalnızca birlikte değişim olduğuna vurgu yapar. Bu nedenle soru kökünde verilen değerden hareketle zeka kalıtım ve çevre yaklaşık ilişkilere sahiptir denilebilir. Yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Farklı ailelerde büyütülen ya da farklı ailelere evlatlık olarak verilen tek yumurta ikizlerinin zekâ düzeylerinin karşılaştırılması, zekânın kalıtılabilirliğini doğrudan hesaplamamıza yardımcı olmaktadır; çünkü bu ikizlerin genetik yapıları %100 aynı oldukları halde paylaştıkları çevre bebeklikten itibaren tamamen farklıdır. Bu konuda yapılan bütün araştırmalarda çocukken evlatlık verilen tek yumurta ikizi yetişkinlerin zekâ düzeyleri karşılaştırılarak zekânın kalıtılabilirlik katsayısı belirlenmiştir. Söz konusu araştırmalarda zekânın kalıtılabilirlik katsayısı 0.68 ile 0.78 arasında bulunmuştur (Eysenck, 1999). Bu bulgular, zekânın yaklaşık olarak %50’sinin kalıtım ile oluştuğuna işaret etmektedir. Bu değer, zekânın önemli bir kısmının kalıtsal olduğu ancak bir o kadar da çevrenin etkisiyle oluştuğu şeklinde yorumlanabilir. Ancak ölçümlerdeki hatalar göz önünde bulundurulursa, kalıtsallık katsayısının bir miktar daha artması veya azalması da beklenebilir.

Yanıt Açıklaması: Etnografik çalışmalarda belirli grupların veya toplulukların sosyal ve kültürel anlam oluşturmalarına odaklanılır. Örneğin, bir okulda mesleki rollerin ve ilişkilerin nasıl geliştiği etnografik bir çalışma ile incelenebilir. Bu tür araştırmaların temel amacı araştırmaya konu olan kültürün tanımlanması ve bu süreçte de bu kültürü oluşturan bireylerin ya da grupların algılarının, deneyimlerinin ve tutumlarının kendi bakış açılarından aktarılmasıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.