Klasik Mantık

Yanıt Açıklaması: Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimi, tümdengelimdir. Bu tür akıl yürütme yeni bir bilgi vermez, sadece öncülleri açık hale getirir ve tikel hakkında bilgi verir. Genel bir yasa ya da yargıdan yola çıktığı için tümdengelim denilir. Biri yasa ya da yargı olmak üzere en az iki öncül ve bu öncüllerden çıkarılması gereken bir sonuçtan oluşur. Soruda verilen “O halde, Oya zekidir” çıkarımı solakların zeki olduğunu ve Oya’nın solak olduğunu belirten öncüllere dayalı olarak yapılan bir çıkarımdır. Bu örnek tümdengelim (dedüktif) akıl yürütmeye örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Bireyler grubunu ifade edip de grupta gerçekleşen kavramlar, kollektif kavramlardır; Yine bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşen kavramlara da distribütif kavramlar denir.

Yanıt Açıklaması: Tavuğun kanadı vardır ancak uçamadığından geçerli değildir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles, Organon adı altında yazdığı altı kitapta mantık konularını incelemiştir. Altı kitap şunlardır: Kategoriler, Önermeler, Birinci Analitikler, İkinci Analitikler, Topikler ve Sofistik Deliller.

Yanıt Açıklaması: Bireyler grubunu ifade edip de grupta gerçekleşen kavramlar, kollektif kavramlardır; ordu, sendika gibi. Yine bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşen kavramlara da distribütif kavramlar denir; asker, işçi gibi.

Yanıt Açıklaması: Hiçbir yargı, yeterli neden olmadan doğru değildir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu Üniversitesini okuyan bütün öğrenciler özne olduğundan ve özne çokluk ifade ettiğinden tümeldir, önerme anlamca olumlu olduğundan tümel olumlu cümledir.

Yanıt Açıklaması: Yüklemin belirttiği özelliğin belli bir zamanla sınırlandırıldığı önermeler sınırlandırıcı önermelerdir. Bir şey şöyle olmaya başladı veya böyle olmayı bıraktı denildiğinde iki yargı verilmiş olur. C şıkkındaki önermede son iki yıldır ifadesi bundan önce durumun öyle olmadığını belirttiğinden zamanla sınırlandırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Duygular tanımlanamzlar arasındadır.  Varlık gibi kavramların tanımı yapılamaz. Zaman, mekân, birlik, çokluk da bu tür tanımlanamazlardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Ön bileşen ile art bileşenin birbirinin seçeneği olduğu durumda olan önermelere ayrık koşullu önermeler adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Bazı yönleri birbirine benzeyen nesnelerin başka yönlerininde birbirine benzer olabileceğini ifade eden akıl yürütme biçimine benzetiş denir.

Yanıt Açıklaması: Kavram bir şeyin, objenin zihindeki tasarımıdır. Buna fikir, düşünce de diyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Altık önermeler olarak adlandırılırlar.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü halin imkansızlığı ilkesi,A ile A olmayan arasında, üçüncü bir imkân yoktur. Yani, bir önerme ya doğrudur, ya yanlıştır, ikisinin arasında üçüncü bir hâl yoktur şeklinde tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimine  tümden gelim adı verilir.

Yanıt Açıklaması: İslam dünyasında ilk mantıkçılar, üç türlü kiplik kabul etmişlerdir; zorunlu, mümkün, imkânsız. Sonradan İslam mantıkçıları dört çeşit kiplik kabul etmişlerdir, bunlar; zorunluluk, devam, imkân, fiildir. Olumsal Batı mantıkçılarının kabul ettiği kiplik çeşitlerinden birisidir.

Yanıt Açıklaması: “Bazı kanatlı hayvanlar uçamaz” önermesi “ Bütün kanatlı hayvanlar uçar” önermesi ile çelişir.

Yanıt Açıklaması: Bir bütünün tikellerine bölünmesinde, bölümler ile bölünen birbirinden ayrı değildir. Yalnız, bölünen bölümlerden daha geneldir. Mantık açısından asıl bölme, bu tür bölmedir. Örneğin çizginin doğru çizgi ve eğri çizgi diye ikiye bölünmesi; üçgenlerin dar, geniş, dik açılı üçgenler diye üçe bölünmesi bu tür bölmedir.

Yanıt Açıklaması: Akıl yürütmelerimiz arasında benzetiş veya analojiye dayananlar önemli bir yer tutar. Diyelim ki X ile Y gibi iki kişinin veya nesnenin, “a” gibi ortak bir özelliği var ve X’ in “b” gibi başka bir özelliği var. İki nesne arasındaki benzerliğe dayanarak Y’ nin de “b” özelliğine sahip olduğunu düşünmemiz, benzetiş veya analojinin temelini teşkil eder. Buna göre verilen soruda matematiği sevme ve çok iyi satranç oynama Ceren ile Cemre’nin ortak özelliğidir. Analojiye dayalı akıl yürütme sonucunda Ceren’in bilim insanı olmak istemesi özelliği Cemre’nin de sahip olabileceği bir özellik olabilir.