Mantığın Gelişimi

Yanıt Açıklaması: Koşul ekleminin farklı yorumlanması gerektiği düşüncesini temel alarak bir mantık sistemi geliştiren ilk çağdaş mantıkçı Clarence Irving Lewis (1883-1964) olmuştur. Lewis’in çalışmaları çağdaş kipli mantık sistemlerinin gelişiminin ilk adımı olmuştur. Lewis ile başlayan ilk dönem kipli mantık çalışmalarında mantıkçılar farklı belit sistemleri geliştirmeyi amaçlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Augustine’e göre sözcükler kavramlar aracılığı ile şeyleri imlemektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Aristotelesçi mantığa ilginin zayıflamasının nedenlerinden biri de tikel gözlem ve deneyleri temel alan yeni bir bilim anlayışının doğuşudur. Bu bilim anlayışı ile, Aristotelesçi tümdengelimli mantığın bilgiye ulaşmanın güçlü ve güvenilir bir aracı olduğu düşüncesi artık kolaylıkla kabul edilen bir düşünce olmaktan çıkmıştır. Aristoteles mantığını temel alan Skolastik mantığı bu bakımdan yetersiz bularak eleştiren düşünürlerin başında Francis Bacon (1561-1626) gelmektedir. Aristotelesçi tümdengelimli mantık anlayışını eleştiren Bacon, doğa araştırmasında tümevarımın kullanılması gerektiğini savunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: "obligatio" yükümlülük anlamına gelmektedir .

Yanıt Açıklaması: Bacon, doğa araştırmasında yeni bilgi edinmenin yolu tümevarıma başvurmaktır görüşünü savunmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu altı obligatio türü içinde en çok ele alınan positio olmuştur. Bu tartışma tü-ründe taraflardan biri bir tez ortaya atarak tartışmayı başlatır. Tartışmanın gerçek anlamda başlaması için karşı tarafın bu tezi kabul etmesi gerekir. Bu durumda tartışmayı başlatan ardı ardına yeni önermeler ileri sürer. Cevaplayan bu tezleri kabul eder, reddeder ya da şüpheli bulduğunu bildirir. Positio kuramının amacı ileri sürülen teze göre hangi durumda bu olanaklı cevapların hangisinin verilmesinin uygun olduğunun belirlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Üniversitelerdeki felsefe programında Aristoteles’in etkisinin azaltılmasını amaçlayan bir düzenlemeyi savunan düşünür Ramus'tur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ mantıkçıları terimlerin özelliklerinin incelenmesinin mantığın bir kısmı olması gerektiği konusunda bir düşünce ayrılığı görülmemektedir. Bu konudaki ayrılık terimlerin özelliklerinin hangi başlıklar altında inceleneceği, terimlerin başlıca özelliklerinin neler olduğu konusunda ortaya çıkmaktadır. Bu ayrıntılara girmezsek ortaçağ mantıkçılarından birinin ya da diğerinin ele aldığı başlıca özellikler şunlardır: İmleme (signification), gönderme (supposition), koşaçlama (copulation), adlama (appelation), zayıflatma (restriction), güçlendirme (ampliation), dağılma (distribution) ve görelik (relation). Bu özelliklerin her biri başlangıçta bağımsız bir çalışma konusu, en azından bir çalışlmanın içinde ayrı bir bölüm iken, daha sonra hemen hepsi gönderme kuramı içinde birleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Seçme (veya seçim) beliti, boş-olmayan kümelerden oluşan her aile için (yani, her bir elemanı boş-olmayan bir küme olan her küme için) bu ailenin her kümesinden bir eleman seçen bir fonksiyonun varolduğunu söyleyen belittir.

Yanıt Açıklaması: Bilimin yöntemine ilişkin genel kurallar ortaya koymaya çalışan mantıkçılar Port Royal mantıkçılarıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles mantığı sadece Organon’u değil, Organon’u açıklamayı amaçlayan yorumları da içermektedir. Aristoteles’in mantık çalışmalarının ilk çevirileri ve ilk yorumları 13. yüzyılın ortasına gelindiğinde tamamlanmıştır. Porphyry’nin Aristoteles’in Kategoriler’ine yazdığı İsagoge (Giriş) her iki coğrafyada önemli bir ek kaynak metin oluşturur.

Yanıt Açıklaması: “De dicto” ile “De re” arasındaki temel ayrım eşgönderimli terimlerin yerdeğiştirmesinin doğruluk değerini koruyup korumamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sokrates  Sophismata konusunda önemli eserler veren mantıkçılardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Sinkategoremata konusundaki ilk araştırmalardan biri olan Sinkategoremata'yı kaleme alan kişi William Shyreswood'tur.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağın ilk büyük mantıkçısı Petrus Abelardus'dur.

Yanıt Açıklaması: Abelardus Ortaçağın ilk büyük mantıkçısıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Frege mantıkçı programının ilk adımını gerek duyduğu bir mantık sistemi oluşturmaya girişerek atmıştır. Bu çabasının ilk ürünü 1879 yılında yayımlanan Beggriffschrift (Kavram Yazısı) başlıklı çalışmasıdır.

Yanıt Açıklaması: S sistemi tutarlı olduğunda sistemin dilinde belirten önerme, Con(S), S sisteminde kanıtlanamaz.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağda özellikle 13. yüzyılın ikinci yarısından sonra egemen olan  mantık sistemi Aristoteles’in mantık sistemidir.

Yanıt Açıklaması: “Birinci basamak niceleme mantığı” ya da“birinci basamak yüklem mantığı” olarak adlandırılan  kısaca “niceleme mantığı” diyeceğimiz mantık sistemi bugün felsefe ve matematik programlarında temel mantık sistemi olarak öğretilmektedir.