Felsefe

Yanıt Açıklaması: “Ali’nin köpeği siyahtır” gibi bir önermenin gözlem ya da deney yoluyla doğrulanmasıdır. Böyle bir önermenin doğrulanması için, herhangi bir mantıksal kurala ihtiyaç duyulmaz; sadece Ali’nin köpeği bulunarak rengi kontrol edilir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Dünyanın açıklanması ve anlamlı kılınması, insanın çok boyutlu yapısı veya farklı katmanlara ayrılmış manevi gerçekliği sayesinde, dört eksen üzerinden gerçekleşir: Bilim, din, sanat ve felsefe. Birbirlerinden önemli farklılıklar gösteren, hatta tarihsel süreç içinde en azından bazılarının birbirleriyle çatıştığı ileri sürülmüş olan bu dört disiplinin tek bir ortak noktası vardır. Bu ortak nokta da onların varlığı ya da dünyayı anlamlı kılmaya kalkışmalarından ve bunu algısal görünüşlerin ötesine geçerek yapmalarından meydana gelir. Bilim ile felsefe bütünüyle rasyonel bir temel üzerinde yükselirken din ile sanat güçlerini ve temellerini akli bir kaynaktan almaz. Kaynağı rasyonel değil de ilahi olan dinde, insan, varlığın Tanrı’ nın yaratıcı eylemi yoluyla anlamlandırılmasını ifade eden dini hakikatleri ilahi mesaj yoluyla öğrenir. Başka bir deyişle dinin bakış açısından, insan, birtakım dini ve ahlaki doğruları, kendi başına bulamaz. Bu yüzden, dinde temel tavır, mutlak teslimiyettir; dindar kişi, Tanrı’nın arzusu önünde, alçakgönüllülükle boyun eğen kişidir. Bundan dolayıdır ki dini hakikatler sorgulanamaz, tartışılamaz.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Bilimsel ve dolayısıyla yanlışlanmaya elverişli hipotezlerin en önemli özelliği, onların yanlış olma riskini alarak birtakım şeylerin olmasını yasaklamalarıdır. Hipotez doğruysa bazı şeyler olamaz; oluyorsa eğer, teori doğru değildir.

Yanıt Açıklaması: D şıkkındaki seçenek dışındaki bilgiler varlığın bir bölümüne ait iken, D şıkkı varlığın bütününe dair bir bilgi vermektedir. Bu anlamda felsefi bir bilgidir. Diğer şıktakiler ise, bilimsel bilgi, gündelik bilgi ve sanatsal bilgidir.

Yanıt Açıklaması: “Mağara Benzetmesi” antik Yunan filozofu Platon tarafından yapılmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İktidar – bilgi kavramını Foucault geliştirmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Gerçekten de Kuhn kendisinden önceki pek çok bilim filozofunun bilimin sürekli biriken bir bilgi sağladığı varsayımına karşı çıkarken, bilim dallarının değişik aşamalardan geçtiklerini ve bilimsel araştırmanın karakterinin bu evre ya da aşamaların her birinde değiştiğini ileri sürer. O, bilimin tarihsel sürecinde, dört, hatta üç evreyi birbirinden ayırır. Bunlardan birincisi, bilim öncesi dönem veya olgunlaşmamış bilim dönemidir. Tüm bilimler için söz konusu olan bir hazırlık dönemine tekabül eden bu dönemde, bilim adamlarının belirginleşmiş bir bakış açısı yoktur ve herhangi bir bilim dalında araştırma yapan bilim adamları çeşitli yollar deneyip çeşitli yöntemler kullanırlar. Zaman geçtikçe, bu alanda çalışan bilim adamlarından birinin geliştirmiş olduğu teori ön plana çıkar; yani doğadaki olguları açıklama gücü oldukça yüksek olan ve söz konusu bilim dalında daha ileri düzeyde araştırmalar yapılmasına izin veren bir bakış açısı, bir yöntem ya da varsayım kendini kanıtlar ve kabul ettirir. Söz konusu bilim öncesi dönemi, öne çıkan teori ya da paradigmanın herkes tarafından kabulüyle belirlenen organize ve hatta kurumsal faaliyeti temsil eder nitelikteki normal ya da olağan veya olgun bilim dönemi izler. Kuhn işte bu dönemde, bilim adamlarının bilimsel faaliyetlerini bir tür bulmaca çözme faaliyeti olarak tanımlar. Bilimin tarih içindeki ilerleme sürecinde, olağan bilim döneminin ardından mevcut paradigma tarafından çözülemeyen anomalilerin belirlediği kriz dönemi gelir. Ve nihayet, eski paradigma tarafından çözülemeyen anomalilerin tamamını çözen yeni bir paradigmanın kabulüyle belirlenen devrim dönemi, bilimsel ilerleme sürecinin dördüncü ve sonuncu dönemini oluşturur. Aslında ona sonuncu dönem demek hatadır çünkü her devrim dönemi bir yeni olağan ya da normal bilim döneminin başlangıcını temsil eder. Başka bir deyişle, her bilim dalında bilim öncesi dönem bir kez yaşandıktan sonra, (2), (3), (4). evreler kendi içlerinde kapalı bir döngü ya da dairesel bir süreç oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Popper'ın mantıkçı pozitivizme yönelik eleştirisi, sadece tümevarım problemi ekseninde gelişmeyip çok daha genel bir eleştiriyi ifade eder, kendi bilim kavrayışını bu eleştiriden sonra oluşturur. Buna göre, o, önce mantıkçı pozitivizmin yaygın bilim kavrayışının sadece zihnin nesne ile ilişkiden önce boş olduğu,bilim adamının nesneleri yansız ve nesnel bir biçimde algıladığı kabullerini eleştiri süzgecinden geçirmedi. Fakat tekil gözlem önermelerinin tümevarım yoluyla genellenerek doğru hipotezlere ulaşabileceği, tekrar gözlem yoluyla dünyaya dönülerek doğrulanabilen bu hipotezlerin mutlak hakikatler haline geldiği kabullerini de reddetti. Popper, nihayet bu hakikatlerin birikerek bilimsel bilgi bütününü meydana getirdiği tezinide şiddetle eleştirdi. O, söz konusu eleştirilerinden hareketle, gözlemlerin kendilerini yönlendiren teorik bir yapı içinde oluşması nedeniy-le teori yüklü olmayan gözlem olamayacağı,tekil gözlem önermelerinden sınırlanmamış genellemelere doğru olan tümevarımsal hareketin mantıksal bir kesinlikten yoksun olduğu sonuçlarına vardı. Onun ulaştığı sonuçlar, bu ikisinden ibaret değildi. Popper çok daha önemlisi, hiçbir bilimsel önerme ya da hipotezin kesin sonuçlu olarak doğrulanamaması nedeniyle, mutlak hakikatlere değil de ancak kısmi doğrulara erişilebileceği, iv. bu yüzden bilimselliğin ölçütünün doğrulanabilirlik değil de yanlışlanabilirlik olduğu ve nihayet bilimsel bilginin sanıldığı gibi, doğruların birikmesi yoluyla değil de yanlışların ayıklanması yoluyla ilerlediği tezlerini öne sürdü.

Yanıt Açıklaması: Thales, Batılı anlamda ilk filozof ve bilim adamı olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Alman şair ve düşünürü Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) “Üç bin yılın hesabını göremeyen karanlıkta yolunu bulamaz, günü gününe yaşar ancak” demiştir.

Yanıt Açıklaması: Gerçek ve bilimsel bir sınamada, hipotezi yanlışlayacak karşı ya da negatif örnekler bulmaya çalışılır. II. öncül yanlış olduğundan doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Nitekim Foucault, bilginin tarihsel süreç içinde oluşturulup tanımlandığını ileri sürerek nesnel, tarafsız ve evrensel olma iddiasıyla ortaya konan bütün bilgi iddialarının gerçekte belli bir iktidar formunu tesis etme zemini üzerine yükseldiğini savunur.

Yanıt Açıklaması: Nietzsche, hemen bütün kavramlar gibi “iyi” ve “kötü” kavramlarının da çıkardan bağımsız olmadığını öne sürerek bu kavramların güç kavramıyla olan ilişkilerini araştırmıştır. Başka bir deyişle o, ahlaki inançların tarihsel köklerini, moral kavram ve fikirlerin kökenlerini ortaya çıkarma anlamında bir jeneolojik etkinlik içine girmiş ve iyiyle kötü kavramlarının soy kütüğünü çıkarmaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğaya ilişkin problemlerin en önemlisi determinizm -ya da belirlenimcilik- ve endeterminizm -ya da belirlenimsizcilik- karşıtlığı ilgili problem olmak durumundadır. Söz konusu problem, aynı zamanda nedensellik ilkesiyle ilgili olduğu için önem taşır.

Yanıt Açıklaması: Bilim felsefesi, felsefenin bilimi konu edinen alt dalı ya da disiplinidir.

Yanıt Açıklaması: A priori - a posteriori ayrımı yargı ya da bilginin deneyimle olan ilişkisi üzerinden yapılan bir ayrımdır. Buna göre a priori “deneyimden önce ya da bağımsız olma”yı, oysa a posteriori deneyimden sonra geleni ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Kuhn kusursuz paradigma örneği olarak sıkça Newton fiziğine gönderme yaparken bir paradigmanın, Newton fiziği örneğinde, en az şu dört temel öğeden meydana geldiğini açıklıkla ortaya koyar: Fail nedensel açıklamalara ve söz gelimi genel ve niteliksel teoriler yerine, niceliksel sonuçlar ve sınanabilir öndeyiler veren teorilere yönelik tercihlere yönelten arka plan değerleri ve kabulleri. Çarpışarak ve çekim/itim güçleri uygulayarak birbirleri üzerinde eylemde bulunan maddi parçacıklardan oluşan metafiziksel bir dünya resmiyle devasa bir makine olarak dünya imgesi. Paradigmanın özünü ya da nüvesini oluşturan temel olarak hareket yasalarıyla yerçekimi yasası. Temel yasaların sarkaç hareketine, gezegen hareketlerine, hava direnci ve sürtünme hareketine uygulanmasını mümkün kılan standart matematiksel teknikler