Bilim Felsefesi

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Sonsuz Öğeli Evren Sorunu: Öyle bazı önermeler vardır ki, ancak sonsuz öğeli bir evrende doğru olup, sonlu bir evrende tutarsızdır; yani tüm yorumlamalarda yanlıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Birleşik Gaz Yasası olarak bilinen yasa, kinetik teoriden bağımsız ve ondan önce bilinen deneysel bir yasadır. İdeal Gaz Yasası ne deneysel yasa ne de teorik yasadır. Böyle bir yasaya karma-teorik yasa diyebiliriz. İçsel Enerji Yasası’nı dile getiren (4) denkleminde teorik terim geçmediğinden, söz konusu yasa önceden bilinen bir deneysel yasadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yordam, negatif yordam ile pozitif yordama ayrılır. Negatif yordam, teori dizisinin katı çekirdeğini korumayı amaçlar. Pozitif yordam ise, teori dizisini oluşturan teorilere özgü olan koruyucu kuşakların adım adım ortaya konulmasını yönlendirir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel Teorilerin Sözdizimsel Yaklaşımı, XX. yüzyılın ilk yarısında mantıkçı empirist bilim felsefecileri tarafından geliştirilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Alternatif hipotezler sorunu Nicod ve Hempel yöntemlerinin karşılaştığı bir güçlük değildir. Bu sebeple doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Lakatos’un görüşünde, bir teori dizisine ait her teorinin postulatlar kümesi, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimidir. Dizideki tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesine, teori dizisinin katı çekirdeği, dizideki her teorinin yardımcı hipotezler kümesine de o teoriye özgü koruyucu kuşak denir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir teorinin hipotezlerinden tümdengelimsel olarak türetilen bir önermenin değillemesi gözlem ve/veya deneyle doğrulanmış bir gözlem önermesi ise bu önermenin dile getirdiği olguya anomali denir.

Yanıt Açıklaması: Mantıkçı empirist bilim felsefecileri genellikle gerçekçilik karşıtlığı görüşünü benimser, bu sebeple B seçeneğindeki ifade yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Anlambilimsel denilen teori yaklaşımında her teori, aksiyomlaştırılmış önermeler dizgesinin yanı sıra modeller kümesi ile hedef uygulamaları kümesini kapsar. Bir teorinin modelleri, bu teorinin uygulanabildiği nesne dizgelerini ve bunların özelliklerini matematiksel nesnelerle temsil ederler.

Yanıt Açıklaması: Her bilimsel teori, kısaca teori, aksiyom veya postulat olarak adlandırılan yasa-görünümlü önermeler içerir. Teorinin aksiyomları, doğru olduklarında, ilgili bilim dalının temel yasalarını ifade ederler.

Yanıt Açıklaması: Gözlemcinin genellikle gözlem sonucunu dolaysız olarak gözlemlemesi olanaksızdır. Bu türlü gözlemlerde, gözlemci gözlem sonucunu, dolaysız olarak gözlemlediği gözlem verisi aracılığıyla dolaylı olarak gözlemler. Örnek 2’de gözlemcinin doğrudan algıladığı Neptün gezegeninin kendisi değil, bu nesne dizgesinin teleskopta oluşan görüntüsüdür. Böyle bir görüntünün oluşması olgusu gözlemin sağladığı gözlem verisidir.

Yanıt Açıklaması: Bağlantı postulatlarına, içlerinde hem teorik terimler hem de gözlem terimleri geçtiğinden, karma teorik önermeler diyebiliriz. Öte yandan teorik postulatlarda yalnız teorik terimler geçtiğinden, bunlara da salt teorik önermeler diyebiliriz. Doğru cevap A'dır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Belli bir teorinin ilişkin olduğu gözlemlenemezleri gösteren terimlerin, o teoriye ait teorik terimler olduğu söylenir. Örneğin “molekül”, “molekül kütlesi”, “molekül hızı”, “molekül kinetik enerjisi” ve “molekül sayısı” kinetik gaz teorisine ait teorik terimlerdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bazı anomalileri, kabul edilmiş paradigmanın içerdiği teori çerçevesinde gidermek olanaksızdır. Böyle bir anomaliye giderilemez anomali diyoruz. Olağan bilim döneminde giderilebilen anomalilerin yanı sıra giderilemez anomaliler de ortaya çıkabilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Salt tümevarımcı görüşle ilgili yapılan üç eleştiri şunlardır: I. Bilimsel yöntemde tümevarımın dışındatümdengelime de gereksinim duyulması göz ardı edilmiştir. II. Tümevarımsal genelleme ömermesinin yanlışlanabileceği yok sayılmıştır. III. Tümevarımsal genelleme önermesi bilimsel açıklama için kullanılamamaktadır. Doğru seçenek "E"dir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel yasaların birleştirici açıklama modeline göre bir arada açıklanabilecek türden yasalara Boyle-Mariotte, Charles ve Gay-Lussac yasaları gibi klasik termodinamik gaz yasaları kinetik gaz teorisi çerçevesinde örnek gösterilebilir.