Bilim Felsefesi

Soru 1

Orta Zorluk

Tümdengelim ve tümevarım ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Tümdengelimsel çıkarım monotonik-olma özelliğine sahiptir.

B) Geçerli bir tümevarımsal çıkarım bilgi arttıran bir çıkarımdır.

C) Geçerli bir tümdengelimsel çıkarım bilgi arttıran bir çıkarımdır.

D) Geçerli bir tümevarımsal çıkarımın öncülleri doğru olup sonucu yanlış olabilir.

E) Tümdengelimsel çıkarımın öncülleri doğru ise sonucu zorunlu olarak doğrudur.

Soru 2

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan öğelerden biri sayılmaz?

A) Gözlemci ile gözlem aygıtı

B) Gözlemlenen nesne dizgesi ile gözlemin yapıldığı yer ve zaman

C) Gözlemin yapıldığı ülkenin sosyoekonomik yapısı

D) Gözlem verileri

E) Gözlem sonucu

Soru 3

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi bilimin konusu ile ilgilidir?

A) Kabul edilebilir olmalıdır.

B) Fiziksel ve düşünsel işlemleri içerir.

C) Sağlam bilgi vermeyi hedefler.

D) Somut nesneler, olaylar ve olguları ele alır.

E) Gerekçelendirilebilir olmalıdır.

Soru 4

Orta Zorluk

Gözlem aygıtı Nesne Dizgesi Zaman anı Uzay noktası Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri gözlemlenenin öğeleridir?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) IIve III

D) II, III ve IV

E) I, III ve IV

Soru 5

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi bilimsel yöntemde yeralmaz?

A) Gözlem, deney ve ölçme

B) Tümevarımsal çıkarım

C) Tümdengelimsel çıkarım

D) Hipotez kurma

E) “Bilimsel bilgi” kavramını çözümleme

Soru 6

Orta Zorluk

I. Dünyanın güneşin etrafında dönmesi bir yalın olgudur. II. Protonon elektrik yükünün negatif olmaması bir değilleme olgusudur. III. Bir demir tel yeterince ısıtılırsa genleşir olgusu bir tümel-koşullu olgudur. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III

Soru 7

Orta Zorluk

"Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birini doğrulamaktır" ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

A) Gözlemin yapısı

B) Gözlem sorusu

C) Gözlemin amacı

D) Gözlemin ögeleri

E) Gözlem önermesi

Soru 8

Orta Zorluk

"t anında (zamanında) ve u yerinde (uzay bölgesinde) F nesne-dizgesi türünden bir nesne dizgesi var mı?" biçimindeki bir sorunun gözlem yapılmasına olanak tanıması için sağlanması gereken koşul aşağıdakilerden hangisidir?

A) Soruya ait tikel niceleyicili önerme gözlem yoluyla doğrulanabilir olmalıdır.

B) Gözlemci (yani gözlemi yapan bilim insanı) t zamanı süresince u bölgesini taramalıdır.

C) Soruya ait tümel niceleyicili önerme gözlem yoluyla yanlışlanabilir olmalıdır.

D) Gözlemci, gözlemlediği herhangi bir nesne dizgesinin F nesne-dizgesi türünden olup olmadığına karar verebilmelidir.

E) Sorunun her iki olanaklı yanıtı da birer gözlem önermesi olmalıdır.

Soru 9

Orta Zorluk

I. Bilimde ölçme, gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemidir.II. Bilgi üretmeyi amaçlayan bir uğraş olan bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan varlıklardır.III. Bilimin konusu olan varlıklar, evrende şimdiki zamanda varolan, geçmişte varolmuş ve gelecekte varolacak tüm somut nesneler ve olaylar ile bunlara ilişkinolgulardır.IV. Bilimin konusuna giren varlıklar, "somut nesneler", "kitleler" ile "bireyler"dir.V. Gözlemci, sınamaya değer bulduğu gözlem önermesini gözleme dayanarakdoğrulayabilirse, bu önermeyi doğru kılan olgunun bilgisine erişmiş olur.Yukarıdaki ifadelerden hangisi bilimin konusu ile ilgilidir?

A) Yalnızca II, III ve IV

B) Yalnızca I ve III

C) Yalnızca I ve V

D) Yalnızca I, IV ve V

E) Yalnızca V

Soru 10

Orta Zorluk

Nesne dizgeleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Nesne dizgeleri, belli bazı özelliklerden soyutlanmış, kalan özellikleri ise idealleştirilmiş somut nesnelerdir.

B) Tüm soyut nesneler nesne dizgeleridir.

C) Her nesne dizgesinin türüne özgü belirlenebilir özellikleri vardır ve her belirlenebilir özelliğin altında genellikle birden çok belirlenmiş özellik bulunur.

D) Her bilim dalı yalnızca kendi ilgi alanına giren nesne dizgeleri ile ilgilenir.

E) Her nesne dizgesi belli bir zaman ve yerde belli bir belirlenmiş özelliği taşır.

Soru 11

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi bir düzenlilik açıklamasına yol açan bir niye-sorusudur?

A) Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 1 atmosferden 2 atmosfere geçiyor?

B) Niye her ideal gaz kitlesinin sabit sıcaklıktaki basıncı hacmi ile ters orantılıdır?

C) Niye a gaz kitlesinin hacmi, [t1, t2] zaman aralığında 1 litreden 0.5 litreye düşüyor?

D) Niye a gaz kitlesinin sıcaklığı, [t1, t2] zaman aralığında 288 K’den 303 K’e çıkıyor?

E) Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 2 atmosferden 1 atmosfere düşüyor?

Soru 12

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi tümevarımsal çıkarımın bir özelliğidir?

A) Bilgi arttıran bir çıkarımdır.

B) Tümevarımsal çıkarımlarda derecelendirme yapılamaz.

C) Öncüleri doğru ise, sonucu da doğrudur.

D) Monotonik olma özelliği vardır.

E) Sonucun ifade ettiği bilgi öncüllerinde de bulunur.

Soru 13

Orta Zorluk

Deneye dair verilen öncüllerden hangileri doğrudur? I. Doğaya sorulan bir soruyu yanıtlamak amaçlanır. II. Önce müdahale daha sonra gözlem yapılır. III. Deneye yol açan soru koşulludur. IV. Deneye yol açan her soru bir hipotezden kaynaklanır.

A) II ve III

B) II ve IV

C) I ve IV

D) I ve III

E) Hepsi

Soru 14

Orta Zorluk

Bir bağıntının dairesel bir sıralama bağıntısı olması için hangi özellikleri taşıması gerekir?

A) Yansımalı olma- bakışımlı olma-geçişli olmama

B) Yansımalı olmama-bakışımlı olma-geçişli olmama

C) Yansımalı olma-bakışımlı olma-geçişli olma

D) Yansımalı olmama-bakışımlı olmama-geçişli olmama

E) Yansımalı olma- bakışımlı olmama-geçişli olmama

Soru 15

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre ölçek çeşitlerinden biri değildir?

A) Zaman ölçeği

B) Oran ölçeği

C) Aralık ölçeği

D) Sırasal ölçek

E) Adlandırıcı ölçek

Soru 16

Orta Zorluk

Gözleme yol açan sorunun olanaklı bir yanıtını doğru kılan olguya ne denir?

A) Gözlemleyen

B) Gözlem aygıtı

C) Gözlem sonucu

D) Gözlemlenen nesne

E) Gözlem yeri

Soru 17

Orta Zorluk

Herhangi bir bilimsel açıklamada açıklanan-önerme, açıklayan-önermeden tümdengelimsel bir çıkarımla türetilebilirse, bu açıklamaya ............. denir. Cümledeki boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?

A) Açıklayan önerme

B) Açıklanan önerme

C) Olasılıksal açıklama

D) Tümdengelimsel açıklama

E) Tümevarımsal açıklama

Soru 18

Orta Zorluk

Gözlem sonucunda bir gözlem önermesinin doğrulanması, aşağıdakilerden hangisinin bulunmasıyla sonuçlanır?

A) Gözlemin

B) Fiziksel yöntemin

C) Değillemenin

D) Olgunun

E) Nesne dizgesinin

Soru 19

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi oran ölçeğinde bir nicelik değildir?

A) Sıcaklık

B) Hız

C) Kuvvet

D) Kütle

E) Uzunluk

Soru 20

Orta Zorluk

"A durumu gerçek midir?" sorusu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Sınamaya yol açan sorudur

B) Açıklamaya yol açan niye sorusudur

C) Gözleme yol açan sorudur

D) Hipotez sınamaya yol açan sorudur

E) Açıklanan önerme sorusudur

Sınav Ayarları

Soru 1

Soru 2

Soru 3

Soru 4

Soru 5

Soru 6

Soru 7

Soru 8

Soru 9

Soru 10

Soru 11

Soru 12

Soru 13

Soru 14

Soru 15

Soru 16

Soru 17

Soru 18

Soru 19

Soru 20