Bilim Felsefesi

Soru 1

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan öğelerden olan gözlemleyenlerin arasında yer alır?

A) Nesne dizgesi

B) Zaman anı veya zaman aralığı

C) Yer

D) Gözlem verileri

E) Gözlem aygıtı

Soru 2

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi nesne dizgeleri için söylenebilir?

A) Tüm somut nesneler nesne dizgeleridir.

B) Tüm soyut nesneler nesne dizgeleridir.

C) Belli bazı özelliklerden soyutlanmış olup, kalan özellikleri ise idealleştirilmiş somut nesneler nesne dizgeleridir.

D) Bazı olgular nesne dizgeleridir.

E) Bazı özellikler nesne dizgeleridir.

Soru 3

Orta Zorluk

“23 Eylül 1846 tarihinde ve Le Verrier’in hesapladığı koordinatların belirttiği uzay bölgesinde Güneş’in bir gezegeni bulunuyor mu?” şeklinde bir gözlem sorusu olsun. Bu gözlem sorusunun karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) T anında (zamanında) ve u yerinde (uzay bölgesinde) F nesne-dizgesi türünden bir nesne dizgesi var mı?

B) T anında mı u yerinde F nesne-dizgesi türünden bir nesne dizgesi vardır?

C) T anında ve u yerinde F nesne-dizgesi türünden mi bir nesne dizgesi vardır?

D) Öyle bir x vardır ki, x, t zamanında u yerinde bulunan ve F nesne-dizgesi türünden olan bir nesne dizgesi midir?

E) Her x için, x, t zamanında u yerinde bulunan bir nesne dizgesi ise, x, F nesne-dizgesi türünden değil midir?

Soru 4

Orta Zorluk

Bir önermenin doğru olması, bu önermenin karşılığı olan bir olgunun bulunması demektir. Burada “karşılık” sözcüğü ontolojik karşılık anlamındadır. Nitekim olgu, karşılığı olduğu önermeyi doğru kılan varlıktır. Bu varlığa ne ad verilir?

A) Olgusal önerme denir

B) Doğrusal önerme

C) Tümsel varlık denir

D) Doğru varlık denir

E) Doğru kılıcı denir

Soru 5

Orta Zorluk

Yalnız düzenlilikler ve yasaların değil, yalın olguların da açıklanmasını da sağlayan açıklama modeli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Olasılıksal Tümevarımsal-Yasacı Açıklama Modeli

B) Friedman’ın Birleştirici Açıklama Modeli

C) Kitcher’in Birleştirici Açıklama Modeli

D) Nedensel-Düzeneksel Açıklama Modeli

E) Pragmatik Açıklama Modeli

Soru 6

Orta Zorluk

Bilimin yöntemine bilimsel yöntem denir. Bilimsel yöntem, bilim insanlarının bilimin konusuna giren olgulara ilişkin bilimsel bilgi üretmek ve bu olguları açıklamak amacıyla yaptıkları işlemlerin tümünden oluşur. Bu işlemler ne tür işlemlere ayrılırlar?

A) Kimyasal ve fiziksel işlemlere ayrılırlar

B) Sosyolojik ve fiziksel işlemlere

C) Fiziksel ile düşünsel işlemlere ayrılırlar

D) Kimyasal ve psikolojik işlemlere ayrılırlar

E) Fiziksel ve bedensel işlemlere ayrılırlar

Soru 7

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi bilgisel olasılığın argümanıdır?

A) Olay tipleri

B) Olaylar

C) Varlıklar

D) Önermeler

E) İstatistikler

Soru 8

Orta Zorluk

Yasacı Birleştirici Pragmatik Nedensel-mekanik Yukarıdaki bilimsel açıklama modellerinden hangisi ya da hangileri ontik(varlıksal) olarak nitelendirilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) Yalnız IV

E) II ve III

Soru 9

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi olgular için söylenemez?

A) Önermeleri doğru kılan varlıklardır.

B) Yalın ve yalın-olmayan olgular vardır.

C) Somut nesnelerdeki değişimlerdir.

D) Gerçek olan durumlardır.

E) Değilleme, bir olgu çeşididir.

Soru 10

Orta Zorluk

Gözlem ne demektir?

A) Gözlem, bir gözlem önermesinin ifade ettiği bilgiye erişmeyi sağlayabilen bir fiziksel yöntem biçimidir.

B) Gözlem, bir gözlem önermesinin ifade ettiği bilgiye erişmeyi sağlayabilen bir bilimsel yöntem biçimidir.

C) Gözlem, bir anket önermesinin ifade ettiği bilgiye erişmeyi sağlayabilen bir fiziksel yöntem biçimidir.

D) Gözlem, bir deney önermesinin ifade ettiği bilgiye erişmeyi sağlayabilen bir bilimsel yöntem biçimidir.

E) Gözlem, bir ölçme önermesinin ifade ettiği bilgiye erişmeyi sağlayabilen bir fiziksel yöntem biçimidir.

Soru 11

Orta Zorluk

I. Hipotez kurma II. Çıkarım III. Deney IV: Gözlem Yukarıdakilerden hangileri bilimsel yöntemde düşünsel işlem örnekleridir?

A) I ve II

B) II ve III

C) III ve IV

D) I, II ve IV

E) II, III ve IV

Soru 12

Orta Zorluk

“08 Şubat 2017 tarihinde koordinatları belirltilen uzay bölgesinde Satürn gezegeni bulunuyor mu?” sorusu, aşağıdaki gözleme yol açan soru çeşitlerinden hangisinin bir örneğidir?

A) Nesne dizgesinin varlığına yönelik sorular,

B) Nesne dizgesinin belirli bir yerde ve zamanda var olup olmadığına ilişkin sorular

C) Saptanmış nesne dizgesinin özelliği ile ilgili sorular

D) Saptanmış nesne dizgesinin hangi belirlenmiş özelliği taşıdığına dair sorular

E) Belirli bir yer ve zaman aralığında nesne dizgesinde meydana gelen değişikliklerle ilgili sorular

Soru 13

Orta Zorluk

Tümevarımın özellikleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Tümevarımsal bir çıkarım ya tamamen geçerlidir ya da tamamen geçersizdir.

B) Geçerli bir tümevarımsal çıkarım bilgi artıran bir çıkarım olup, sonucunun ifade ettiği bilgi öncüllerinde bulunan bilginin daha fazlasını içerir.

C) Geçerli bir tümevarımsal çıkarımın öncülleri doğru olup sonucu yanlış olabilir.

D) Tümevarımsal çıkarım dereceli olup, öncülleri, sonucunu değişik derecelerde destekler.

E) Yeni öncüllerin eklenmesi tümevarımsal çıkarımın geçerliliğini tamamen değiştirebilir.

Soru 14

Orta Zorluk

Gerekçelendirme koşulu ne demektir ve hangi açılardan ele alınabilir?

A) Gerekçelendirme koşulu metodolojik ve kriminalitik olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınabilir: Metodolojik açıdan bakıldığında, bilim felsefesinin amacı, bilim insanlarının bilimsel gerçeklere şüphe ile bakmasıdır.

B) Gerekçelendirme koşulu sofistik ve epistemolojik olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınabilir: sofistik açıdan bakıldığında, bilim felsefesinin amacı, bilimsel gerçekleri araştırıp gün ışığına çıkarmaktır.

C) Gerekçelendirme koşulu araştırmacı ve deneyci olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınabilir: Araştırmacı açıdan bakıldığında, bilim felsefesinin amacı, bilim insanlarının önermelerin bilimsel gerekçelerini deneyerek bulmalarıdır.

D) Gerekçelendirme koşulu metodolojik ve epistemolojik olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınabilir: Metodolojik açıdan bakıldığında, bilim felsefesinin amacı, bilim insanlarının kabul ettikleri bilimsel önermelerin bilimsel gerekçelerini araştırmaktır.

E) Gerekçelendirme koşulu metodolojik ve epistemolojik olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınabilir: Metodolojik açıdan bakıldığında, bilim felsefesinin amacı, bilim insanlarının kabul ettikleri bilimsel önermelerin bilimsel gerekçelerini araştırıp aydınlatmak

Soru 15

Orta Zorluk

Renk belirlenebilirinin değerleri arasında renk benzerliğine dayanan bir sıralama bağıntısı vardır. Bu sıralamada kırmızı tonlar turuncu tonlara, turuncu tonlar sarı tonlara, sarı tonlar yeşil tonlara, yeşil tonlar mavi tonlara, mavi tonlar mor tonlara, mor tonlar ise kırmızı tonlara benzer. Böylece renk benzerliği sıralamasının bir daire biçiminde olduğunu görüyoruz. Bundan dolayı bu gibi sıralamalara dairesel sıralama denir. Aşağıdakilerden hangileri bu sıralama bağıntısının özelliklerindendir? I. Yansımalı II. Simetrik III.Geçişli olmayan IV. Doğrusal

A) I ve II

B) I ve III

C) I, II ve IV

D) III ve IV

E) Hepsi

Soru 16

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre kullanılan ölçeklerden biri değildir?

A) Oran ölçeği

B) Aralık ölçeği

C) Sırasal ölçek

D) Adlandırıcı ölçek

E) Dairesel ölçek

Soru 17

Orta Zorluk

"Sıcaklık" niceliği, hangi ölçek fonksiyonunda değerlendirilmelidir?

A) Sırasal ölçek

B) Oran ölçeği

C) Adlandırıcı ölçek

D) Aralık ölçeği

E) Hiçbiri

Soru 18

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi bir tümel-koşullu olgudur?

A) Dünya'nın Güneş'in etrafında dönmesi.

B) Bir elektronun elektrik yükünün pozitif olmaması.

C) Tüm metallerin yeterince ısıtıldığında genleşmesi.

D) Güneş'in yarıçapının 7x10 (üzeri 8) metre olması.

E) Bir elektronun elektrik yükü negatif olması.

Soru 19

Orta Zorluk

Gözlemlenebilir şeyler (nesne dizgeleri, olay ve olgular) varlık sayılabilir mi sorusu, gözlem kavramına ilişkin hangi soruna cevap aramaktadır?

A) Metodolojik sorunlar

B) Ekolojik

C) Epistemolojik

D) Lojistik

E) Ontolojik sorunlar

Soru 20

Orta Zorluk

Gözlemin başarılı olmasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Gözlem öznel olmalıdır.

B) Önerme gerekçelendirilmiş olmalı, dolayısıyla gözlem güvenilir olmalıdır.

C) Önerme doğru olmalı, dolayısıyla gözlem sağlam olmalıdır.

D) Gözlem sağlam ise dolaylı olarak gözlemlenen durum bir olgudur.

E) Gözlem verilerinin ilgili bilim insanlarınca birbirlerine iletilebilir ve birbiriyle paylaşılabilir olması gerekir.

Sınav Ayarları

Soru 1

Soru 2

Soru 3

Soru 4

Soru 5

Soru 6

Soru 7

Soru 8

Soru 9

Soru 10

Soru 11

Soru 12

Soru 13

Soru 14

Soru 15

Soru 16

Soru 17

Soru 18

Soru 19

Soru 20