Etik

Yanıt Açıklaması: Sokrates’e göre kimse bilerek kötülük yapmaz. Kötülük bilgisizlikten ileri gelir. Ona göre bildiğini sanmak da bilgisizliktir. İnsan, bilgisi ya da erdemi sayesinde kötü olanın farkına varır. Doğru olanı yapabilmek için mutlaka bilgi gerekir. Ayrıca ona göre iyi yaşamak, erdemli yaşamak demektir. İnsanların sanılar, gözden geçirilmemiş kimi kanılar veya yaygınlaşmış ve kolayca benimsenen kimi kabuller yoluyla erdemli olması ve doğru eylemde bulunması mümkün değildir pek. Erdemli yaşamak için de bilgi gereklidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İnsan merkezcilik veya antroposentrizm, insanın dünyanın merkezinde görülmesi, diğer herşeyin insan için “yaratıldığı” (var olduğu), bu nedenle de yalnızca insanın değerli bir varlık olduğu, yalnız insan eylemlerinin etik bir değere sahip olabileceği düşüncesidir. Bunun karşısına konan düşünce ise çevre ya da canlı merkezciliktir. Bütün canıların merkezde olduğu, aslında merkez diye adlandırılabilecek bir yerin olmadığı, tüm canlıların değerli olduğu, bu nedenle tüm canlılara etik bakışla yaklaşılması gerektiği düşüncesidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles insanın bilme etkinliklerini üçe ayırır: Bunlar, teorik etkinlikler, pratik etkinlikler ve poietik etkinliklerdir. Fizik, Matematik ve İlk Felsefe teorik etkinliklerdir, Etik ve Politika pratik etkinliklerdir, ürün ya da eser ortaya koyan etkinlikler de poietik etkinliklerdir. Politika en üst pratik etkinliktir, Etik de Politikanın bir kısmını oluşturur. Böylece Aristoteles, Platon'da temelleri atılan politika ile etik arasındaki yakın ilişkiyi daha açık şekilde ortaya koyar.

Yanıt Açıklaması: Shaftesbury bu duy(g)unun, insandaki beş duyunun yanında altıncı bir duyu gibi iş gördüğünü düşünür. An Inquiry Concerning Virtue or Merit (Erdem ya da Liyakatla İlgili Araştırma) adlı eserinde etik ayrımların bu altıncı duyu yoluyla yapıldığını ileri sürer. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Scheler, değer görüşünde hem Fenomenolojinin “kesin bilgiye ulaşma” idealini sürdürür hem de değerleri bilinç aktları (edimleri) olarak görür.

Yanıt Açıklaması: Maksim, eylemde bulunanın öznel ilkesidir ve nesnel ilkeden, yani pratik yasadan ayırdedilmelidir. İlki, aklın öznenin koşullarına (sık sık bilgisizliğine ya da eğilimlerine) uygun olarak belirlediği pratik kuralı içerir, bundan dolayı da öznenin ona göre eylemde bulunduğuilkedir; yasa ise, her akıl sahibi varlık için geçerli olan nesnel ilke ve ona göre eylemde bulunması gereken ilkedir, yani buyruktur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: John Locke (1632-1734), Francis Hutcheson (1694-1747), Hume (1711-1776), Immanuel Kant (1704 - 1804), John Stuart Mill (1806-1873). J.S. Mill 18. ve 19. yüzyıllarda etik anlayışını inceleyen bu ünitede 19. yüzyılda yaşamış filozoflardandır.

Yanıt Açıklaması: İoanna Kuçuradi kişiyi kendi eyleminin merkezine koyan bir etik görüşe sahiptir. Dolayısıyla ona göre insan değerler ortaya koyabildiği için değerli bir varlıktır. Sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hobbes'a göre "insan, her şeyden önce kendi varlığını ayakta tutmaya, koruyup sürdürmeye çalışır; bu, onun ana güdüsüdür; onun bütün eylemlerini belirleyen, bu güdüdür. Bu da insanı doğa nimetlerinden elden geldiğince çok yararlanmaya sürükler. Ama bu yüzden de herkes, ister istemez, birbirinin düşmanı olur ve 'herkesin herkese karşı savaşı' (bellum omnium contra omnes) başlar. Bu durumda "insan, insanın kurdu" (homo homini lupus) olur. Böylece Hobbes'a göre insanın tüm eylemlerini yöneten ilke, "kendini koruma ve sevme içgüdüsü"dür. Dolayısıyla insanın doğal yapısında başkalarını gözeterek eylemde bulunma eğilimi yoktur. Doğal durumu/yapısı gereği bencil olan insan, diğer insanlarla yaşarken yalnızca kendini düşünür. İnsanda doğal olarak bulunan "kendini koruma güdüsü", başkasıyla ilişki durumunda bir tehdit ve tehlike oluşturur, yani savaş durumuna yol açar. İnsanın doğal durumu (status naturalis) aslında bir savaş durumudur. Bunun çözümü ise insanın yurttaşlık durumuna (status civilis) girmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kuçuradi “bir şeyin bir çeşit özelliği”, “kendisiyle aynı cinsten şeyler arasında özel yeri” olan “değer”in, “var olan imkânlar” olan “değerler”den farkını ortaya koyarak yola çıkar. “Değerler”in eserlerle veya kişilerin yaptıklarıyla gerçekleştirilen insan fenomenleri olduğunu; insanın, tek tek kişilerce gerçekleştirilen varlık yapısı olanakları olduğunu söyler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Aynı ya da eşit olduğu, aynı değeri taşıdığı düşünülenlerden birinin diğerinden farklı bir muameleye tabi tutulmasına ayrımcılık denir. Ayrımcılığın toplumdaki tolerans düzeyini arttırması düşünülemez.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyılda, pozitivizmin ve bununla bağantılı olarak pozitif bilim düşüncesinin tek bilgi biçimi olarak görülmesi, bunun dışında her türlü bilginin metafzik sayılmasının bir sonucu olarak felsefe de ya “bilimsel felsefe” olma ya da metafzik sayılma ikilemiyle karşı karşıya kalmıştır. Etiğin varlığını sürdürebilmesinin yolu olarak etikte analitik yaklaşım ağırlık kazanmış; bunun sonunda ise etik, önermeler ortaya koymak yerine, bir şey söylemeden çözümleme ve temellendirme yapan bir bilgisel alana dönüşmüştür. Meta-etik işte bu dönüşen yeni etik, “metafzik olma”, “anlamsız olma”, “aşkın olma” suçlamalarından kurtulabilen etiktir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kuçuradi değerlerin onları bilen, yaşayan, eylemlerinde yaşatan kişiden bağımsız olarak varolduğu konusunda Scheler ve Hartmann’a benzer düşüncelere sahiptir. Ama onların kişilerden bağımsız olması, insan dışında varoldukları anlamına da gelmez. Değerler insanın varlığa kattığı bir boyuttur, insanla varolan şeylerdir. Değerler için “ideal varlıklar” deyimini kullanmasa da değerlerin varlık tarzlarının farklılığını öngörür. Onların diğer şeyler gibi nesneleştirilip, kavramlaştırılabileceklerini söyler. Ama değerler ele alınırken Scheler’de olduğu gibi bilgi kuramsal bakışın da Hartmann’da olduğu gibi ontolojik bakışın da, yeterli olmadığını söyler. Değerler ancak insan yaşamıyla bağlantı içinde, yani antropolojik olarak ele alınırsa, değer sorunları anlaşılıp aydınlatılabilir. Bu nedenle değerleri ele alırken antropolojik bakışın gerekli olduğunu düşünür.