Temel Gerontoloji

Yanıt Açıklaması: Demografik yapıda yaşlılığın ülkelerde yaygınlaşması sosyal politikalar bakımından yeni uygulamaları da beraberinde getirecektir. Son yüz yılda ortalama yaşam süresi 40 yıldan 80 yıla ulaştı. Yaşama ile ilgili olarak sınırın nerede durduğu konusunda görüşler gözden geçirildi. 1990’lı yıllarda insanın 120 yıl yaşayacağı düşünülmekteydi. Yeni bulgular ortalama yaşamın bunun üzerine çıkacağını göstermektedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Aile, "biyolojik ilişkiler sonucu insan türünün devamını sağlayan, toplumsallaşma sürecinin ilk ortaya çıktığı, karşılıklı ilişkilerin belirli kurallara bağlandığı, o güne dek toplumda oluşturulmuş zenginlikleri kuşaktan kuşağa aktaran, biyolojik, psikolojik, ekonomik, toplumsal, hukuksal vb. yönleri bulunan toplumsal bir birim" olarak tanım­lanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E olacaktır.  Sayfa 29 da Yaşlanma ve Bağımlılık Durumu konu başlığında " Bağımlılık yükü 0-14 yaş grubu ile 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfusun toplamının aktif yaştaki nüfusa oranlanan ağırlığına Bağımlılık yükü denir." şeklinde açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Normal yaşlanma: Zamanın gidişine bağlı olarak ortaya çıkan anatomik ve fiziksel işlev değişiklikleridir. Bu nedenle yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Düzenli fiziksel aktivite kas kütlesini artırır

Yanıt Açıklaması: Bebek ölümlerini belirlemek sosyal demografinin ilgilendiği alanlardan birisidir.

Yanıt Açıklaması: Gerontoloji, yaşlılık sürecini yaşlanmanın nedenlerini ve koşullarını, yaşla ilgili davranış biçimlerini ve yaşlanma süreci çerçevesinde değişen tutum ve davranış kalıplarını inceleyen bir bilim dalıdır. Yaşlanma teorileri, biyolojisi, fizyolojisi, demografisi, epidemiyolojisi, psiko-sosyal değişiklikler, bunların bireysel ve toplumsal sonuçlarını tüm yönleriyle inceler. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Demografik dönüşümün dördüncü evresinde ise hem doğum ve hem de ölüm hızları düştüğü için tıpkı birinci evrede olduğu gibi nüfus büyümesi durur.

Yanıt Açıklaması: İskelet kas lifi aşırı yük karşısında ya daha çok bölünür ya da daha az olasılıkla doku içindeki kök olarak bilinen satellit hücreleri kas lifine dönüşür. 50 yaşından sonra kas daha çok lifi sayısı ve daha az kas lifi çapı azalmaya başlar, buna sarkopeniya denir.

Yanıt Açıklaması: Antroploji: İnsanın kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bilim, insan bilimidir.

Yanıt Açıklaması: Üreme sistemi hariç hem kadın hem de erkekte yaşlanma süreçleri birbirine çok benzer. Bu farklılığa bağlı olarak kemik erimesi (osteoporoz) kadınlarda daha erken yaşta ortaya çıkmaya başlar. Sonuçta bir bireyin 75 yaşına geldiğinde 30 yaşındaki birine göre beyin ağırlığı %92’ye, bazal metabolizma hızı %84’e, böbrekte plazmanın süzülme hızı %70’e ve maksimum solunum kapasitesi %43’e kadar düşer.

Yanıt Açıklaması: Mitakondri serbest oksijen radikallerinin en çok üretildiği ve hücre organelleri içinde reaktif oksijen türleri hasarına en çok uğrayan yaşlılık teorisidir. Hasara uğramış mitokondiriyal DNA ve diğer molekülleri nedeni ile ATP üretimi azalır ve azalmış ATP üretimi ise hücrede fonksiyon kaybına neden olarak yaşlanmaya neden olur.

Yanıt Açıklaması: Dünyada yaşlı nüfusun %40’ı yalnız (veya eşi ile) yaşamaktadır. Bağımsız yaşama gelişmiş ülkelerde daha yaygındır; yaşlıların dörtte üçü yalnız veya eşi ile yaşamaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde yaşlıların yalnızca dörtte biri, az gelişmiş ülkelerde ise sekizde biri yaşamını böyle sürdürmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde kentleşme ve yaşlanmanın getirdiği en önemli toplumsal değişim yaşlının yalnızlaşmasıdır. Toplumsal değişimin bir yansıması olarak az gelişmiş ülkelerde iş gücüne katılım azalırken gelişmiş ülkelerde artış eğilimindedir. Dolayısıyla  I. ve III. maddeler gelişmiş toplumların özelliklerini yansıtmaktadır. II. gelişmekte olan toplumların özelliklerini yansıtmaktadır. IV. madde ise az gelişmiş toplumların özelliklerini yansıtmakdı

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyonun uygulandığı başlıca yerler olarak hastaneler, rehabilitasyon merkezleri, özelleşmiş bakımevleri, huzurevleri, klinikler, hastanelerin poliklinik hizmetleri ve ev ortamlarının olduğu görülmekte.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda meydana gelen başlıca değişiklikler şunlardır (Gökçe Kutsal, 2006): 1. Organ sistemlerinin rezerv kapasitelerinde azalma (özellikle stres periyotlarında belirginleşme). 2. Homeostatik kontrolde azalma (termoregülasyon sisteminde bozukluk, baroreseptör duyarlılığında azalma). 3. Çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinde azalma (pozisyon değişikliği ile karakterize ortostatik hipotansiyon, değişen ısıya adaptasyonda zayıflık). 4. Stres cevap kapasitesinde azalma (ateş, anemi). 5. Yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan ve giderek artan bu kayıpların sonunda; birey hastalıklara ve yaralanmalara karşı korunmasız bir hale gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Demografik yapıyı incelemek için ilk yöntem nüfus sayımlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Etkinlik kuramı: Bireylerin sosyal olarak aktif olduğu ölçüde yaşamdan duyacakları doyumun artacağını savunur. Yaşamdan geri çekilme kuramından farklı olarak, etkinlik kuramı bireylerin sosyal olarak aktif olduğu ölçüde yaşamdan duyacakları doyumun artacağını savunur.

Yanıt Açıklaması: Orta çağda İbn-i Sina’nın “Canon of Medicine” isimli tıp ansiklopedisinde yaşlı bakımı konusu yer almıştır. Bu kitapta, yaşlılıktan bahsedilmiş, uyku, beslenme, egzersizin yaşlanmadaki öneminden bahsedilmiştir. İbn-i Sina’nın bu tıp kitabına göre yaşam dört bölümden oluşmaktadır; “büyüme dönemi, yaşamın baharı, yaşlılık dönemi ve eli ayağı tutmaz olan dönem”. Bu nedenle yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Duygusal ya da Psikolojik İstismar: İncitici isimler takma, aşağılayıcı yorumlar yapma, usandırma, yıldırma, yaşlıya çocuk muamelesinde bulunma gibi türleri olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik yaşlanma; Parasal koşullardaki değişikliklerin etkisi ile yaşlı kişinin yaşam tarzının değişmesi sonucu ortaya çıkan yeni durumdur. Patolojik yaşlanma; Yaşlılık döneminde ya da çocukluktan başlayarak maddi nitelikli sıkıntıların doğurduğu beslenme ve sağlık sorunları gibi nedenlerle ortaya çıkan bir durumdur. Psikolojik yaşlanma; Yaşa bağlı olarak bireyin davranışsal uyum yeteneklerinde ortaya çıkan değişimlerdir (Sabancı ve Howe, 2009). “Yaşlanma”, dünyaya gelen her canlının zaman içerisinde aldığı mesafe olup, ölümle sona ermektedir (Beğer ve Yavuzer, 2012). Yani yaşlanma daha genel bir tanımdır. Aktif yaşlanma; Ekonomik, toplumsal, siyasal, kültürel anlamda etkin olarak yaşlanı- lan süreç olarak ifade edilmektedir (Aközer ve ark., 2011). Dünya Sağlık Örgütü aktif yaş- lanmayı, “insanların yaşlanmasıyla birlikte yaşam kalitelerini geliştirmek amacıyla sağlık, katılım ve güvenlikle ilgili olanakları en uygun hale getirme süreci” olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla yukarıda verilen tanım, aktif yaşlanmanın tanımıdır.