Temel Gerontoloji

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık sigortası, “yaşın ilerlemesi gibi nedenlerden dolayı fiziki gücünü kaybeden dolayısıyla gelir ve kazanç kaybına uğrama tehlikesi ile karşı karşıya kalan kişilerin, bu sosyal riskini karşılama ve onlara emekli aylığı bağlama amacını güden” bir sigorta türüdür.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet" ilkesi; herkese, içinde yaşamakta olduğu toplumun olanaklarına uygun bir yaşam düzeyini sağlamakla kendini görevli bilen devlet anlayışını ifade eder. Bu ilkeyi benimseyen devletler, vatandaşların sosyoekonomik durumlarını iyileştirmek, insan onu­runa yaraşır bir hayat sürmelerini sağlamak ve sosyal güvenliklerini temin etmek husus­larında kendilerini yükümlü görmüşlerdir. Bu yükümlülükler, anayasal dayanaklarla da "görev" haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda sık rastlanan ağrı nedenleri aşağıdaki gibidir (kanser dışındakiler): 1. Damarsal kökenli ağrılar: Otoimmün hastalıklar (bağışıklıkla ilgili): Temporal arterit (Şakak damarlarında iltihaplanma), İskemik hastalıklar (damarsal beslenmenin bozulması): anjina pektoris (göğüs ağrısı), Periferik vasküler (damarsal) hastalıklar, Tıkayıcı hastalıklar (damarlarda tıkanıklık yapan) arteriyel emboli. 2. Nörojenik kökenli ağrılar: Sinir kökü basıları, periferik nöropatiler, postherpetik nevraljiler (örneğin zona sonrası ağrılar), talamik sendrom. 3. Kemik kökenli ağrılar: Senil osteoporoz (yaşlılığa bağlı kemik erimesi), Paget hastalığı (Kemik yapım ve yıkım dengesinin bozulması) deformitelere ve hareketsizliğe neden olur. 4. Eklem kökenli ağrılar: Osteoartrit (eklem kireçlenmesi), servikal-lumbal spondiloz (omurgada kireçlenme), eklemleri tutan diğer hastalıklar. 5. Adale kökenli ağrılar: Polimiyaljia romatika (adale romatizması), hastalıklara ve ilaçlara ikincil miyopatiler (adale hastalığı), fibromiyalji, miyofasiyal ağrılar (yumuşak dokulara bağlı ağrılar), hareketsizliğe bağlı adale ve tendon (adale kirişleri) kontraktürleri (kısalmaları). 6. Viseral (iç organ) kökenli ağrılar: Peptik ülser veya hiatal herni(fıtık), safra kesesi taşı, divertiküller, spastik kolon, kabızlık, hemoroid

Yanıt Açıklaması: Yaşlı ayrımcılığı, yaşlıya yönelik olumlu ya da olumsuz tavır, tutum ve ön yargıları kapsayan, sosyal ve toplumsal bir sorun olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde tüm dünyada nüfus yapısı ve dinamikleri göz önüne alındığında, yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Bu artış, özellikle gelişmiş ülkeler başta olmak üzere bir bütün olarak dünyanın en önemli toplumsal sorunlarından birisi olarak önem kazanmaktadır. Diğer bir deyişle, yaşlı nüfus artışı başta bakım ve sağlık hizmetleri olmak üzere, sadece gelişmiş değil, aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerin de önemli sosyopolitik ve sosyoekonomik sorunlarından birisi haline gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Özetle, yaşam kalitesinin sağlık alanındaki kullanım amaçları şöyle sıralanabilir: 1. Hastalık ve tedavinin kişi üzerindeki etkilerinin tanımlanması, 2. Sağlık politikası ve klinik kararların oluşturulması, 3. Birincil korumanın etkisini değerlendirilmesi, 4. Ömrü uzatmak ve kişinin algıladığı iyilik halini geliştirmek için aktif tedavi seçeneklerinin karşılaştırılması, 5. Destek tedavilere karar verilmesi, 6. Palyatif bakım ve tedavilere karar verilmesi ve etkilerinin ölçülmesi, 7. Rutin izlemlerde hasta-hekim ilişkisinin sunulması, 8. Semptomaları önceden saptayarak hastalığın önceden tahmin edilmesi, 9. Tedaviye yanıtın tahmin edilmesi (başlangıç değeri sonucu etkiliyor mu?) 10. Yaşam süresinin önceden tahmin edilmesi (başlangıç değeri sonucu etkiliyor mu?). Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarınca verilen evde sağlık hizmeti, illerde Halk Sağlığı Müdürlükleri evde sağlık koordinasyon merkezlerine, hastanelere şahsen veya telefonla, yataklı kurumlarda görevli sağlık personeli ve aile hekiminin yönlendirmesi ile başlamaktadır. Hizmet sırasında; başvurusu alınan hastanın evi en yakın zaman içinde sağlık ekibince (hekim, hemşire, sağlık teknikeri, şoför) ziyaret edilir. Hasta hekim tarafından değerlendirilip, değerlendirme formuna tedavi ve tetkik bilgileri yazılır. Hemşire takip formunu hazırlar ve takibini yapar. Sonra ziyaret planı yapar. Planın bir nüshası hasta yakınına verilir. Hizmet alan hastalar 50-80 yaş arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı yaşlılar yaşlılık aylığı ve yaşlılık toptan ödemesinden yararlanabilmektedir. Yaşlılık sigortasının kapsamına girmeyen ve dolayısıyla faydalanamayan yaşlı bireylere, 01.07.1976 kabul edilen 2022 Sayılı Kanun Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (1.620) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanmaktadır. 2015 yılında üç ayda bir verilen 65 yaş aylığı 424.68TL olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İnsidans: Belirli bir nüfusta belirli bir zaman dilimi içerisinde belirli bir hastalık veya hastalıkların yeni olgularının sayısını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: OECD ülkelerinde yaşlılara yönelik harcama ortalaması Gayri Safi Milli Hasılanın (GSMH)’nin %19’una ulaşır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarla yaşam kalitesi genellikle “aktif yaşlanma” kavramı ile birlikte ele alınır. Aktif yaşlanmayı, hastalıklardan korunma ve tedavi gibi sağlık hizmetleri yanında, davranışsal (fizik aktivite, beslenme gibi sağlığı geliştirici davranışlar), sosyal ve psikolojik (topluma katılım, zihinsel sorunlar ve depresyon gibi), çevresel (mimari engeller ve ulaşım araçlarına erişebilme gibi) ve ekonomik faktörler (gelir, çalışma ve ilaca ulaşabilme gibi) belirler. Diğer belirleyiciler ise yaşlılığa eşlik eden hastalıklar ve -aletsiz ya da alet kullanmayla ilgili- günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirebilme durumudur.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda Yaşam Kalitesi Değerlendirmelerinin Amacı • Yaşlılara sunulan hizmetin kalitesinin ve hizmet sunanların performanslarının değerlendirilmesi, • Alternatif sağaltımların etkinliğinin karşılaştırılması • Hastalıkların yaşlı toplum üzerindeki yükünün ve öncelikli sağlık sorunlarının belirlenmesi • Çok sektörlü (Tıbbi, psikolojik ve sosyal hizmetler) işbirliği sağlama • Politika oluşturmada sağlık düzeyi göstergesi olarak Kaliteli yaşam yılı beklentileri (QALE) ve Kaliteli yaşanan yıllarını (QALY) hesaplamaktır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların bakımının ve onlara sunulan hizmetlerle ilgili kaynakların değerlendirilmesi ile ilgili (GRACE) PROTOKOLLER: 1. Yürümede güçlük/ Düşmeler 7. Hafıza kaybı 2. İdrar tutamama/ kaçırma 8. Depresyon 3. Beslenme bozukluğu/ kilo kaybı 9. Geçmeyen sürekli ağrı 4. Görme bozukluğu 10. Sağlıklılığın sürdürülmesi 5. İşitme kaybı 11. Başarılı bir planlama 6. İlaçla tedavinin yönetimi 12. Bakım vereler üstündeki yük. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara yönelik belediyelerin verdiği bir başka hizmet de 4736 sayılı ‘Kamu Kurumlarının Mal ve Hizmet Tarifeleri Kanununda verilen yetkilerdir. Buna göre, yaşlıların toplu ulaşımdan ücretsiz yaralanmaları ve %40 ve üzeri engelliler için belediye hizmetlerinde gereken indirimlerin yapılmasına dair uygulamalardır. Cevap: C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tıp etiğinin değerleri dört ilkeye dayanmaktadır. Bunlar • Yararlılık • Zarar vermeme • Hasta özerkliğine saygı • Adalettir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık dönemindeki riskli gruplar şunlardır: 1. Çok yaşlı grup (80 yaş ve üzerindekiler) 2. Yalnız yaşayanlar 3. Huzurevlerinde yaşayanlar 4. Çocuksuz yaşlılar 5. Kronik bir hastalığı olanlar 6. Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede güçlük çekenler

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların aile hekimlerinin rutin izleme programı kapsamına alınması, yaşlıların daha uzun süre bakım alabilecekleri sosyal tesislerin kurulması, hastanelerden kolay hizmet alabilecekleri düzenlemelerin yapılması amacıyla, 2002 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından “Herkese Sağlık-Türkiye’nin Hedef ve Stratejileri”doğrultusunda  “Ulusal Yaşlı Sağlığı Programının” geliştirilmesi ve uygulanması hedeflenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünyada, ruh sağlığı sorunları yeti yetersizliği ve yaşam kalitesinin düşük olmasının başta gelen nedenleridir. Ruh sağlığı sorunları, yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu değildir ancak ruh hastalıkları olan yaşlıların sayısındaki önemli artış nüfusun yaşlanması nedeniyle beklenebilecek bir durumdur. Meditasyon bunlardan biridir. Meditasyon: “Kişinin iç huzuru, sükûnet, değişik şuur halleri elde etmesine ve öz varlığına ulaşmasına olanak veren, zihnini denetleme teknikleri ve deneyimlerine verilen ad” olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Presbiyopi, yaşlı görmesi anlamına gelir. Presbiyopi en yaygın göz rahtsızlığıdır. Belli bir yaşa gelen insanların tümü bu durumdan etkilenir. Yaşa bağlı olarak yakına bakış için gözün gösterdiği uyumun kaybolmasıdır. Presbiyopinin gelişmesindeki nedenler; lensdeki yaşlanma ve buna bağlı olarak lensin esnekliğinin kaybı ve iç katman esnekliğinde meydana gelen değişikliklerdir. Presbiyopi 40’lı yaşlarda başlar, bu durum daha önceden hipermetropisi olan kişilerde daha belirgin olur.

Yanıt Açıklaması: Rekreasyon: Yenileme ve yeniden yapılanma demektir. Türkçe karşılığı, boş zamanları değerlendirme olarak kullanılmaktadır. Toplulukların ve insanların, boş zamanlarında eğlendirici ve sağlıklı aktiviteler yapmasına rekreasyon denilmektedir.