Temel Gerontoloji

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığı değerlendiren geleneksel yaklaşım, bedensel ve zihinsel kayıplar üzerinden hareket eder.

Yanıt Açıklaması: De facto sayım yöntemi kişinin sayım günü bulunduğu yerin nüfusuna sayılmasıdır.  1990 yılında nüfus kanununda yapılan değişiklikle sayımın on yılda bir yapılması kararlaştırıldı ve “De Facto” yöntemle yapılan son sayım 2000 yılında yapılan nüfus sayımı idi.

Yanıt Açıklaması: Olumlu yaşlılık algısının yaşam süresi üzerinde, cinsiyet, sosyoekonomik durum,yalnızlık ve işlevsel sağlık durumundan daha etkili bir değişkendir. Bu nedenle yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığı değerlendiren geleneksel yaklaşım, bedensel ve zihinsel kayıplar üzerinden hareket eder. 1950'li yıllarda kabul edilen bu görüş günümüzde önemini yitirmiştir. Yaşlanma sürecinde ortaya çıkan bedensel ve zihinsel kayıplar kişiden kişiye farklılıklar gösterir. Zihinsel yetenekler çocukluk ve gençlik döneminde gelişir, otuzlu yaşlarda doruğa ula- şır. Sonra gerilemeye başlar. Devlet kurumları bu kayıplar üzerine sistem kurarak yaşlılığı yapılandırma girişimlerinin başarısız olma ihtimali yüksektir. Yaşlılığı bu yönde ele alma yaklaşımı sonunda toplumda yaşlıların dışlanmasına yol açacaktır. Bu geleneksel görüşe karşılık günümüzdeki yaklaşım, yaşlılık sorunlarının çözümünde yaşlının bağımsız yaşamasının önkabulü ile mümkün olacağı düşünülmektedir. Bu yaklaşımın temel hedefi, yaş- lıları kendi ayakları üzerinde durabilen, yaşamlarını kendi beklenti ve ihtiyaçlarına göre ayarlayabilen bireyler olmalarını sağlamaktır. Bu yaklaşım başta az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşlıların sahip oldukları sorunları sistemin başarısızlığı olarak kabul eder. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İskelet sisteminin çatısını oluşturan kemik dokusunun %67’si hidoksiapatit kristalleri ve % 33’ü ise organik osteoid maddelerden (kolajen, osteoklasin, osteonesitin vb.) oluşur. Kemik dokusunda bir kg civarında kalsiyum ve 600 gram civarında da fosfor bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 75 yaşına geldiğinde 30 yaşındaki birine göre beyin ağırlığı 92’ye, bazal metabolizma hızı %84’e, böbrekte plazmanın süzülme hızı %70’e ve maksimum solunum kapasitesi %43’e kadar düşer. Yetmiş yaşındaki bir bireyde boy uzunluğun %2,5-5 kadarı kısalır. İleri yaşlarda en fazla etkilenen solunum fonksiyonudur. doğru cevap B şıkkıdır.*

Yanıt Açıklaması: Aile, "biyolojik ilişkiler sonucu insan türünün devamını sağlayan, toplumsallaşma sürecinin ilk ortaya çıktığı, karşılıklı ilişkilerin belirli kurallara bağlandığı, o güne dek toplumda oluşturulmuş zenginlikleri kuşaktan kuşağa aktaran, biyolojik, psikolojik, ekonomik, toplumsal, hukuksal vb. yönleri bulunan toplumsal bir birim" olarak tanım­lanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Cicero öncü filozoftur. Onu yaşlılığın hasat zamanı olduğunu söyleyen Victor Hugo gibi edebiyatçılar izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık dönemindeki riskli gruplar şunlardır: 1. Çok yaşlı grup (80 yaş ve üzerindekiler) 2. Yalnız yaşayanlar 3. Huzurevlerinde yaşayanlar 4. Çocuksuz yaşlılar 5. Kronik bir hastalığı olanlar 6. Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede güçlük çekenler 7. Sosyal kurumlardan destek almayanlar

Yanıt Açıklaması: Fonksiyonel yaş: Kişinin işlevsel ve bedensel fonksiyonlarına göre bulunduğu yaştır. İki birey aynı takvim yaşında olmasına rağmen işlevsel olarak farklı olabilir.

Yanıt Açıklaması: Erkek üreme yeteneğinin yaşa bağlı olarak azalmasına andropoz denir.

Yanıt Açıklaması: Derinlemesine analiz yapmak ve projeksiyonlar yaparak yorumlamalarda bulunma yaklaşımına sosyal demografi adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı İhmali; Wiehe (1998) bu ihmali ayrı bir kategoride değerlendirir ve olguyu pasif ve aktif ihmal, ayrıca sıklıkla karşılaşılan yaşlının kendi kendini ihmali (self-neglect) gibi türlere ayırır. İhmal, bakım yapan kişinin bilerek veya bilmeyerek, yaşlının gereksinin duyduğu bakım işlerini ve hizmetlerini (yemek yemek, kişisel bakım, tuvalet ihtiyaçları, ilaç alma, sağlığı ile ilgilenme) gerçekleştirmemesi durumunda ortaya çıkar. Sosyal yalnızlaşma süreci, doğrudan yaşlının yaşam doyumunu ve yaşlı bireyin yaşantısını çekilmez hale getirmektedir. Yaşlı bireyler yaşlılık döneminde toplumla sosyal uyum problemi yaşamaktadırlar. Sosyal uyum sorunu denildiğinde yaşlı bireyin yaşamdan geri çekilmesi, yaşamdan zevk almaması, yaşama aktif olarak katılmaması, kısacası yaşamdan doyum sağlayamaması anlaşılır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Uyaran ile tepki arasında geçen süre olarak tarif edilen reaksiyon zamanı yavaşlaması en çok yaşlılık döneminde görülür. Bu reaksiyon gecikmesi en basit uyaranlarda bile görülmektedir .

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma­ya bağlı fizyolojik bozukluklar bireyden bireye göre değişlik gösterir. Kiminde bir veya birden fazla sistemde çok belirgin fonksiyonel kayıplar varken, kimin de ise çok ciddi bir kayıp olmaz. Üreme sistemi hariç hem kadın hem de erkekte yaşlanma süreçleri birbirine çok benzer. Bu farklılığa bağlı olarak kemik erimesi (osteoporoz) kadınlarda daha erken yaşta ortaya çıkmaya başlar. Sonuçta bir bireyin 75 yaşına geldiğinde 30 yaşındaki birine göre beyin ağırlığı %92'ye, bazal metabolizma hızı %84'e, böbrekte plazmanın süzülme hızı %70'e ve maksimum solunum kapasitesi %43'e kadar düşer . İleri yaşlarda en fazla etkilenen solunum fonksiyonudur.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı ayrımcılığı, yaşlıya yönelik olumlu ya da olumsuz tavır, tutum ve ön yargıları kapsayan, sosyal ve toplumsal bir sorun olarak değerlendirilmektedir. Yaşlı ayrımcılığı terimi ilk defa 1969 yılında Robert Butler tarafından kullanılmıştır. Butler yaşlı ayrımcılığını; cinsiyet ve ırk ayrımcılığına benzeyen ve kişilere sadece yaşı nedeni ile yapılan ayrımcılık olarak tanımlamıştır. Wiehe (1998), yaşlı suistimalinin fiziksel, cinsel, duygusal ve ekonomik istismar ve ihmal olmak üzere 5 temel kategoride incelenebileceğini önerir. Dolayısıyla D şıkkı haricindeki şıklar yaşlı ihmali ile ilgilidir

Yanıt Açıklaması: “Demografi” terimi ilk kez, 1855 yılında Fransa’da, Achille Guillard’ın yayınladığı “Beşeri istatistiğin öğeleri veya karşılaştırmalı demografi” adlı eserde kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yağ kütlesi fiziksel aktivite ile azalma eğilimindedir. Kemik ve kan kütlesi fiziksel aktivite ile direk bağımlı bir şekilde değişmez. Su kütlesi fiziksel aktivite sonucu düşer. Düzenli fiziksel aktivite vücutta kas kütlesini arttırır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B olacaktır. Sayfa 27 de Türkiye’de Yaşlanma Sürecinin Tanımlanması konu başlığında: Bir toplumda yaşlanmayı belirleyen sürecin temel faktörleri, toplumda eğitim düzeyinin yükselmesi (özellikle kadının eğitim düzeyi) doğumların azalması, ülkede gelirin artması, beslenme düzeyinin geliş­mesi ve tıptaki ilerlemelerdir. " şeklinde açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığı Etkileyen Antropolojik Sosyolojik ve Kültürel Faktörler Yaş Grubu: Yaşı temel alarak üyeliğini belirleyen örgütlü insan sınıfına denir. Kuramsal olarak bir yaş grubuna üyelik kendiliğinden gerçekleşir: Uygun yaşa ulaşan herkes, koşulsuz olarak belirli bir yaş grubuna dâhil olur. Bir yaş grubuna üye olma ya da birinden diğerine geçme, bireysel olarak biyolojik bir ayrımla (ergenlik gibi) ya da evlilik ve doğum gibi toplumsal açıdan tanınmış bir konum değişikliği ile de olur.