Temel Gerontoloji

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara yönelik sosyal politikalara gereksinim nedenlerini; değişen sosyal yapı ile ilgili nedenler, ekonomik nedenler, insani nedenler ve sosyal devlet anlayışı başlıkları altında açıklamak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Uyku hijyeni konusunda şunlar yapılabilir: • Uyku gelmeden yatağa yatılmamalıdır • Yatak odası sadece uyumak için kullanılmalıdır. • Yattıktan sonra 30 dk içinde uykuya dalınamazsa yataktan kalkmalı, yatakta uyumaya çalışılmamalıdır. • Yatak odası mümkün olduğunca sessiz ve karanlık olmalıdır. • Yatmadan 5-6 saat öncesinde ağır yiyecekler yemek, çay, kahve, kola ve alkol almaktan kaçınılmalıdır. • Oda ısısı sıcak ya da soğuk olmamalıdır. • Yatmaya yakın sigara ve benzeri ürünler içilmemelidir.

Yanıt Açıklaması: Bir ülkede toplam doğurganlık hızı 2,12’in üzerinde ise nüfusun kendini yenileyebileceği kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Gelişmekte olan birçok ülkenin ve ekonomileri geçiş döneminde olan ülkelerin kırsal alan­larında, genç yaştaki bireylerin göç etmeleri nedeniyle, yaşlı nüfus belirgin olarak fazladır. Gelişmiş ülkelerin kırsal alanlarında yetersiz ekonomik kaynaklar, toplum kaynakları ve yaşlıların temel hizmetlere ulaşamaması halen yaşanan sorunlar arasındadır. Kentlerde durum, geleneksel geniş aile yapısının ve iletişimin sürdürülmesi açısından, kırsal alanla­ra göre daha kötüdür

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma sadece biyolojik ve psikolojik etkenlerin değil; sosyal, ekonomik, dönemsel ve ekolojik etkenlerin de rol oynadığı çok boyutlu bir durumdur. Siyasal boyut yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Genel anlamda yaşlı hukuku, yaşlının haklarını onlara karşı Devletin ve kişilerin yükümlülükleri­ni, kanuni sorumlulukları ele alan hukuk dalına verilen addır. Yaşlılık hukukunun Anayasa, Sosyal Güvenlik, İdare, Ceza, Sağlık ve Medeni Hukuku ilgilendiren yönleri mevcuttur. Medeni hukuku­muzda kişilik haklarının kullanmasını sağlayan ve aynı zamanda sorumluluk sahibi olmasını sağlama durumu kişinin “fiil ehliyeti”ne sahip olması ile mümkündür. Ayırt etme gücüne sahip (bilinçli olma) ve kısıtlı olmayan her birey fiil ehliyetine (iş görme) sahiptir. Bu hak temel insan haklarından sayılır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Gerontoloji, bu hastaların evde ya da kurumlarda bakımıyla ilgili araştırmalar yapmaktadır. Gerontopsikiyatri, bu hastaların sorunlarıyla ilgilenir.

Yanıt Açıklaması: Yataklı Rehabilitasyon Merkezleri, genellikle hastanelerden bağımsız bir birim olarak çalışır. Burada çalışan sağlık personeli, rehabilitasyon ekibini oluşturur. Her hasta için özel olan bir rehabilitasyon programı uygulanır. Diğer birimlerinden daha yoğun bir şekilde rehabilitasyon hizmeti verir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osteoartritde eklemde meydana gelen değişiklikler şunlardır: 1. Eklem kıkırdağı kabalaşır, dejenere olur ve işlevini yitirir. 2. Rengi parlak mavimsi renkten met ve sarımsı renge döner. 3. Kayganlığını kaybederek pürtüklü, çukurlu bir hal alır. 4. Eklemi oluşturan kemikler arasındaki mesafe azalır, eklem aralığı daralır. Radyagrafide bu daralma ve osteofit denilen kemik çıkıntıları görülür.

Yanıt Açıklaması: Gerontofobi, yaşlılık korkusu ve toplumda genel olarak yaşlı ve yaşlılığın kabul edilmemesi biçiminde tanımlanmaktadır. Yaşlı ayrımcılığı terimi ilk defa 1969 yılında, Butler, yaşlı ayrımcılığını yaşlı insanlara yönelik, ırk ayrımcılığı ve cinsiyet ayrımcılığı gibi eyleme dönüşebilen bir terim olarak tanımlamıştır. Palmore’a göre ise yaşlı ayrımcılığı; “ileri yaşlardaki bireylere yönelik ön yargıyı, tutum ve davranışlar aracılığıyla ifade eden bir terim” dir. Yaşlanma kötü, mümkünse kaçınılması gereken, en azından olabildiği kadar yavaşlatılması gereken ve hastalıkla eşdeğer tutulan bir durum olarak algılanmaktadır. Bu nedenle yaşlı ayrımcılığı; bir kişiye sadece yaşı nedeniyle gösterilen farklı tavır, ön yargı, tutum ve davranışları ifade etmekte ve hem olumlu hem de olumsuz tutumları kapsamaktadır. Olumlu tutumlar; sevecenlik, bilgelik, güvenilirlik, politik güç, özgürlük ve mutluluk gibi öğeleri; olumsuz tutumlarise, hastalık, iktidarsızlık, çirkinlik, zihinsel fonksiyonlarda gerileme, ruhsal hastalık, işe yaramazlık, izolasyon, yoksulluk ve depresyon gibi öğeleri içermektedir. Yaşlıya ve yaşlılığa kalıplaşmış düşüncelerle, ön yargılarla bakıldığı bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı ayrımcılığının teorik temelleri: dört etkenden oluşmaktadır: Yaşlılığın tüm yaşam faaliyetlerinde, üretkenlikte, yeterlilikte, bireysellik ve bağımsızlıkta azalma süreci olarak görülmesi, ölümden duyulan korku, medyada gençliğe, bedensel güzelliğe ve cinselliğe verilen önem, ekonomik verimliliğe ve üretkenliğe verilen önem. Yaşlılık tüm yaşam faaliyetlerinde, üretkenlikte, yeterlilikte, bireysellik ve bağımsızlıkta azalma süreci olarak görülmektedir. Yaşlıya ve yaşlılığa kalıplaşmış düşüncelerle, ön yargılarla bakılmaktadır ancak bu yaşlı ayrımcılığının teorik temelleri arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma ile artan tek doku yağ dokusudur.

Yanıt Açıklaması: Yaşlarda kronik ağrı yaşam kalitesini çok olumsuz olarak etkiler. Ağrı, yaşlı bireylerde anksiyete, depresyon, uyku bozuklukları ve hareket kısıtlılığına yol açar.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara yönelik sosyal politikalar denilince, dünya ölçeğinde öncelikli olarak "emeklilik sistemleri" akla gelmektedir. Bunun yanında yaşlılara yönelik çalışma hayatında karşılaşıl­ması muhtemel sosyal dışlanma, ayrımcılık vb. sorunların giderilmesi amacıyla da sosyal politikalar söz konusu olmaktadır. Nihayetinde sosyal hizmetler kapsamında yaşlı bakım ve destek hizmetleri ile sosyal yardımlar, yaşlılara yönelik sosyal politika uygulamalarının diğer önemli ayaklarındandı.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda akılcı ilaç kullanımı önemlidir. Akılcı ilaç kullanımının temel ilkeleri: 1. İlaç tedavisinin gerçekten gerekli olup olmadığı kesinleştirilmeli. 2. Yaşlının başka kullandığı ilaçlar, sigara, alkol gibi maddeler sorgulanmalı. çeteye yazılan ilaçların farmakolojik özellikleri incelenmeli. 4. Yaşlılarda tedaviye düşük dozla başlanmalı. 5. Tedavi mümkün olduğunca basitleştirilmeli, yaşlı hastanın tedaviye uyumu sağlanmalı. 6. Tedavi düzenli olarak gözden geçirilmeli. 7. Her ilacın yeni sorunlar çıkarabileceği akıldan çıkarılmamalı.

Yanıt Açıklaması: Hasta baş aşağı, ayaklar yukarı pozisyonda (Trendelenburg pozisyonu) yatırılırsa beyne kan akımı daha fazla engellenemez. Nabız giderek kuvvetlenir, yüzün rengi eski haline dönmeye başlar. Alnına ve ensesine soğuk kompres uygulanabilir. Tüm sıkı elbiseleri ve vücudunu sıkan şeyler gevşetilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk huzurevi 1966’da Konya’da, ikincisi ise Eskişehir’de açılmıştır. Cevap:B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: II. Dünya Savaşı’ndan sonra ivme kazanan teknolojik yenilikler ve buluşlar yaşam koşullarını iyileştirmeler, sağlık hizmetlerinden önceki dönemlere göre daha yaygın ve etkin olarak yararlanılabilmesinin olanaklı hale gelmesi, tıp alanında koruma, teşhis ve tedavi yöntemlerinde kaydedilen devrim niteliğindeki aşamalar, gelişmiş ülkelerde ortalama yaşam süresinin sürekli çoğalmasında etkili olmuş ve bu da 65 yaş üzeri nüfusu arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Daha çok toplum düzeyinde yürütülen sağlık ve sosyal destek programlarının etkilerini gösteren sonuçlar, ölümlülük ve sağ kalım göstergeleri, hastalanmayla ilgili göstergeler ve doğum ve doğurganlık ile ilgili göstergelerdir. Bunlar da demografik veriler barındırdığı için doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı ayrımcılığı terimi ilk defa 1969 yılında, Amerika Ulusal Yaşlılık Enstitüsü başkanı Gerontolog Robert Butler tarafından kullanılmıştır. Butler, yaşlı ayrımcılığını yaşlı insanla­ra yönelik, ırk ayrımcılığı ve cinsiyet ayrımcılığı gibi eyleme dönüşebilen bir terim olarak tanımlamıştır. Palmore'a göre ise yaşlı ayrımcılığı; "ileri yaşlardaki bireylere yönelik ön yar­gıyı, tutum ve davranışlar aracılığıyla” ifade eden bir terimdir.