Temel Gerontoloji

Yanıt Açıklaması: İskelet sisteminin çatısını oluşturan kemik dokusunun %67’si hidoksapatit kristalleri ve % 33’ü ise organik osteoid maddelerden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Sosyal ya da hijyenik sorun haline gelen ve objektif olarak gösterilebilen idrar kaçırmaktır. Üriner inkontinans sık karşılaşılan bir sorundur. Kadınlarda daha sık karşılaşılır. Yaşla beraber mesanenin kasılması, kapasitesi ve işemeyi erteleyebilme yeteneği azalır. İdrar inkontinansı yaşlılar için büyük bir problem haline gelebilmektedir. Utanma, çekingenlik, soyutlanma ve depresyona neden olabilmektedir. Stres inkontinans: Sfinkterdeki hafif bir zayıflık durumunda karın içi basıncın arttığı durumlarda (efor, egzersiz, öksürme, hapşırma, gülme) idrar kaçırmadır. Urge (sıkışma) tarzında inkontinans: Ani ve şiddetli idrar yapma isteğiyle idrar kaçırmadır. Karışık tipte inkontinans: Sıkışma ve stres inkontinans yakınmasının bir arada bulunmasıdır. Doğru cevap Stres İnkontinans  yani A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 65 Yaşı¬nı Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaş¬larına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelikte2018 tarihi itibari ile Resmi Ga-zetede yayımlan yürürlüğe giren yeni haline göre; artık yaşlılık aylıklarında aynı hane¬de yaşayan tüm kişilerin gelirine bakılmayacaktır. Muhtaç, güçsüz ve kimsesiz 65 yaşını doldurmuş kişilerin aylığa hak kazanabilmesi için sadece eşinin ve kendisinin gelirine bakılacaktır. Eşi ve kendisi¬nin geliri, asgari ücretin net tutarının üçte birinden az olanlara 65 yaş aylığı bağlanacaktır. 2018 yılında üç ayda bir verilen 65 yaş aylığı yaklaşık 1500 TL olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osteoporoz, yaşam süresinin uzaması sonucu ortaya çıkan kronik ve dejeneratif bir hastalıktır. “Yaşlanmayla beraber kemik yapıcı hücrelerin aktivitesinde azalma ve kalsiyum emiliminde azalma sonucu kemik kaybı olur. Kalp damar hastalıkları, hastalık ve ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Bu sorunların başında Koroner Arter Hastalığı (KAH) gelir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk huzurevi 1966’da Konya’da açılmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda sık görülen ve yaşam kalitesini etkileyen sağlık sorunları şöyle sıralanabilir: Kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, inme, diyabet, kanser, KOAH, kas-iskelet hastalıkları, mental hastalıklar (demans, depresyon), görme-işitme bozuklukları ve semptomlar: Ağrı, yorgunluk, idrar ve dışkı kaçırma vb. Yaşlıların yaşadığı sağlık sorunlarının, onların yaşam kalitesine etkisi açısından bakıldığında, yaşlılarda görülen dört temel (zaman zaman yaşlılar için mahşerin dört atlısı olarak ifade edilen) sorunun yol açtığı yeti kayıplarının yaşam kalitesini önemli ölçüde tehdit ettiği bildirilmektedir. Bunlar: 1. Düşmeler 2. Demans (bunama) 3. Depresyon ve 4. İdarar ve gaita (dışkı) kaçırmadır (tıpta inkontinans olarak bilinen).

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk huzurevi 1966’da Konya’da, ikincisi ise Eskişehir’de açılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1999 yılı uluslararası yaşlılık yılı olarak kutlanmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Duygusal ya da Psikolojik İstismar: İncitici isimler takma, aşağılayıcı yorumlar yapma, usandırma, yıldırma, yaşlıya çocuk muamelesinde bulunma gibi türleri olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Serbest Radikal teorisi yaşlanmaya serbest radikallerin neden olduğunu savunmaktadır. Bu teoriye göre, endojen olarak üretilen serbest radikaller, hücre zarını, proteinleri, yağları ve genetik yapıyı hasara uğratırlar. Yaşlanmayla beraber oksidanlar ve antioksidanlar arasındaki denge bozulur ve bu daha çok oksidanlar lehine oldukça vücut sistemleri hasara uğrar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kalp damar hastalıkları, hastalık ve ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Bu sorunların başında Koroner Arter Hastalığı (KAH), hipertansiyon, dislipidemi (Kan yağlarının yüksekliği), Kalp yetmezliği, periferik arter (çevresel damar) hastalığı ve metabolik sendrom gelmektedir. Risk faktörü dediğimiz birçok etken kalp damar hastalıklarını arttırmaktadır. Bu risk faktörleri: 1. Hipertansiyon (kan basıncı yüksekliği) 2. Sigara kullanımı 3. Şişmanlık 4. Fiziksel hareketsizlik 5. Kan yağlarının yüksek olması 6. Şeker hastalığı 7. İleri yaş (erkeklerde > 45 yaş, kadınlarda > 55 yaş) 8. Erkek cinsiyet 9. Ailede erken yaşda kalp damar hastalığı öyküsü olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplumların demografik yapısının ve toplumsal değişimini yansıtan ölçütler olarak: 0 yaşta ve 60 yaş üstünde beklenen yaşam süresinin uzaması, • Medyan yaşın yükselmesi, • Toplam doğurganlık hızının düşmesi, • 65 yaş üstü nüfusun artması ve yaşlıların sayısının kendi içinde değişim göstermesi, • Yaşlı bağımlı oranının yükselmesi, gösterilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Toplum düzeyinde yaşlılara yönelik hizmetlerde maliyetleri artırmadan birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanarak tıbbi ve sosyal hizmetleri bütüncül olarak sunmayı hedefleyen model ABD’de geliştirilmiştir ve GRACE (Geriatric Resources for Assessment and Care of Elders= Yaşlıların bakımının ve onlara sunulan hizmetlerle ilgili kaynakların değerlendirilmesi) kısaltmasıyla bilinir. Bunun dışında, yaşlılarda uygun olmayan ilaç kullanımını araştırmayı amaçlayan “Beers” kriterleri ve toplumda yaşayan yaşlı bireylerde bakım ve hizmet kalitesini değerlendirmeyi amaçlayan HEDIS gibi bazı değerlendirme araçları yanında, “Kırılgan yaşlı bireylere sunulan bakım ve hizmetlerin değerlendirmesi-Kalite göstergeleri” sözcüklerinin baş harflerinden olu- şan “ACOVE-QI” kısaltmasıyla bilinen ölçme setleri, 2000 yılında Amerikan RAND kuruluşu ve Kaliforniya LosAngeles Üniversitesi iş birliği ile geliştirilmiştir. Bunlar dışında, CARE (Comprehensive Assessmentand Referral Evaluation) kısaltmasıyla bilinen, yaşlıların sağlık sosyal sorunlarını derecelendirmeyi, sınıflamayı ve hizmet sunan kurumların tercih edilme nedenlerini ortaya koymayı amaçlayan bir ölçek de kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda fizyolojik fonksiyonların bozulması en çok düşme riskini arttırmaktadır. 65 yaş ve üzerindeki tüm insanların yaklaşık üç te biri en az yılda bir kez evlerinde düşmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Osteoartritde eklemde meydana gelen değişiklikler şunlardır: 1. Eklem kıkırdağı kabalaşır, dejenere olur ve işlevini yitirir. 2. Rengi parlak mavimsi renkten met ve sarımsı renge döner. 3. Kayganlığını kaybederek pürtüklü, çukurlu bir hal alır. 4. Eklemi oluşturan kemikler arasındaki mesafe azalır, eklem aralığı daralır. Radyagrafide bu daralma ve osteofit denilen kemik çıkıntıları görülür. Osteoartritli hastalarda en önemli semptom ağrıdır. Ağrı önceleri eklemin hareketiyle olur ve istirahat ile azalır. Hastalığın ilerlemesi ile istirahat sırasında da ağrı olabilir. Eklemlerde sertlik ve katılık hissi olur. Hareket sırasında eklemlerden kıtırtı şeklinde ses gelir. Eklemde şişlik, deformite olabilir. Hastanın öyküsü, eklem muayenesi, radyolojik incelemeler, laboratuar incelemeleri, gerekirse MR veya sintigrafi yöntemiyle tanı konur.

Yanıt Açıklaması: Altmış beş yaş üzeri kalp yetmezliği nedenleri arasında birinci sırayı hipertansiyon alır.

Yanıt Açıklaması: Toplum düzeyinde yaşlılara yönelik hizmetlerde maliyetleri artırmadan birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanarak tıbbi ve sosyal hizmetleri bütüncül olarak sunmayı hedefleyen model ABD’de geliştirilmiştir ve GRACE (Geriatric Resources for Assessment and Care of Elders= Yaşlıların bakımının ve onlara sunulan hizmetlerle ilgili kaynakların değerlendirilmesi) kısaltmasıyla bilinir. Bunun dışında, yaşlılarda uygun olmayan ilaç kullanımını araştırmayı amaçlayan “Beers” kriterleri ve toplumda yaşayan yaşlı bireylerde bakım ve hizmet kalitesini değerlendirmeyi amaçlayan HEDIS gibi bazı değerlendirme araçları yanında, “Kırılgan yaşlı bireylere sunulan bakım ve hizmetlerin değerlendirmesi-Kalite göstergeleri” sözcüklerinin baş harflerinden olu- şan “ACOVE-QI” kısaltmasıyla bilinen ölçme setleri, 2000 yılında Amerikan RAND kuruluşu ve Kaliforniya LosAngeles Üniversitesi iş birliği ile geliştirilmiştir. Bunlar dışında, CARE (Comprehensive Assessmentand Referral Evaluation) kısaltmasıyla bilinen, yaşlıların sağlık sosyal sorunlarını derecelendirmeyi, sınıflamayı ve hizmet sunan kurumların tercih edilme nendenlerini ortaya koymayı amaçlayan bir ölçek de kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10. maddesi “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir” demektedir. Bu ifadeyle toplumun tüm kesimlerinin eşit haklara sahip olduğunu vurgulamaktadır. 12 Eylül 2010 tarihinde Anayasada yapılan bir değişiklikle bu madde hükümleri yeniden düzenlenmiştir. Madde hükmünde “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür”, “Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz. Ve “Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.” Bu anayasal ilke ile yaşlılar gibi ve diğer özel surette korunması gereken kesimler için alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı sayılamayacağı hükme bağlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Biyokimyasal sonuçlar, sağlık bilimlerinde en bilinen nesnel sonuç göstergelerindendir. O¨rneğin bir şeker hastasının açlık, tokluk kan şekeri düzeyleri; kansızlığı olan bir hastanın kandaki şekilli ele- manlarının sayısı, kan demir düzeyi gibi göstergeler nesnel biyokimyasal sonuç göstergelerine örnek olarak verilebilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kemiklerin normalde bulunması gereken anatomik şeklin dışında başka bir şekilde bulunması durumuna deformite denmektedir.