Psiko-Sosyal Rehabilitasyon

Yanıt Açıklaması: Yaşam doyumu; başarılı yaşlanma, yaşam kalitesi, ilişki ve rolleri sürdürme, sistemi koruma ve bilinen sistemi sürdürme, yaşlılığı kabullenme ile ilişkilidir. Literatürde yaşlıların yaşam doyumunu etkileyen bazı etmenlerin; cinsiyet, yaş, eğitim, gelir, sosyal köken, medeni durum, sağlık, sosyal ilişkiler ağı, sosyal etkinlik düzeyi ve huzurevi yaşantısı olduğu ifade edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bakıcı İstismar Taraması ile İstismar Belirtileri Envanteri, yaşlı bireye yönelik istismar olup olmadığını tespit etmek için kullanılır. Yetişkin koruma, eş-istismarı ve destekleyici modellere yaşlı istismarını önlemek için başvurulur. Soruda bahsedilen model destekleyici modeldir.

Yanıt Açıklaması: Çözüm: Yaşlı istismarı; fiziksel istismar, psikolojik/duygusal istismar, ekonomik istismar, cinsel istismar, ihmal ve terk etme olmak üzere altı başlıkta toplanabilir.

Yanıt Açıklaması: Minimal yardımda yaşlı bireyin bir beceriyi güvenli ve doğru şekilde yerine getirmesi için % 25 fiziksel veya sözel yardıma ihtiyacı vardır. Yani yaşlı birey becerinin % 75 veya daha fazlasını yerine getirebiliyorsa minimal düzeyde yardıma ihtiyacı var demektir.

Yanıt Açıklaması: Yaşam beklentisi; toplumdaki ölüm olasılıklarından yararlanılarak, koşullar sabit kaldığı takdirde yeni doğmuş olan bir bebeğin kaç yıl Yaşama olasılığı olduğunun hesaplanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Motivasyon, pek çok faktörden etkilenir. Bunlar arasında inançlar, ihtiyaçlar, bedeller, psikolojik yapı, ödüller, iç ve dış etkenler sayılabilir. Dış etkenler dediğimizde ise; aile, sosyal destek, çevreden gelen uyarılar, ekonomik durum, iş ortamı, yaşlılığa ilişkin çeşitli inanışlar, toplumun kişiden beklediği rol aklımıza gelir.

Yanıt Açıklaması: Tıp doktoru, geriatri hizmet ekibinde ilk muayene, teşhis ve tedaviyi yürütür. Geriatrist, yaşlı bireylerin hastalıklarının önlenmesi, tanılanması ve tedavisi konularında özel eğitim alan hekimdir. Psikiyatrist, hastaların ruhsal, duygusal ve davranışsal problemlerini tedavisini yapan tıp doktorudur. Yaşlı bakım elemanı ise yaşlının yaşam alanını düzenleyen, dengeli beslenmesini sağlayan, aktif yaşama katılımını sağlayan nitelikli kişidir.

Yanıt Açıklaması: C şıkkındaki eksantrik konuşma bilişsel gerilik ve duyu kayıpları ile ortaya çıkabilen belirtilerden biri değildir. B şıkkındaki Dizartrik konuşma geveleyerek konuşma; D şıkkındaki Agnozi nesneleri isim veya görünüş olarak hatırlama becerisinde kayıp, E şıkkındaki Apraksi amaçlı hareketleri sergileme becerisinde kayıp olarak tanımlanır. Öte yandan A şıkkındaki Afazik konuşma kelimeleri iletişim için kullanamama anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Çevresel koşullar, yaşlanan bireylerin beceri düzeylerini sınırlandırıcı da kolaylaştırıcı da olabilir. Banyoda       yapılabilecek       değişiklikler; banyo küvetine giriş ve tuvalete oturmada yaşanan güçlükleri azaltmaya yönelik olmalıdır. Bu bölgelere tutunma barı yerleştirilmelidir. Banyo içinde rahat manevra yapılması için 150 cm çapında boşluk olmalıdır. Lavabo yüksekliği en az 80 cm olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Motivasyon, pek çok faktörden etkilenir. Bunlar arasında inançlar, ihtiyaçlar, bedeller, psikolojik yapı, ödüller, iç ve dış etkenler sayılabilir. İç etkenler olarak; ruhsal durum, fizyolojik değişiklikler, ilaçların etkileri, beslenme durumu sayılabilir. Dış etkenler dediğimizde ise; aile, sosyal destek, çevreden gelen uyarılar, ekonomik durum, iş ortamı, yaşlılığa ilişkin çeşitli inanışlar, toplumun kişiden beklediği rol aklımıza gelir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı istismarını açıklama amacıyla önerilmiş ya da geliştirilmiş olan kuramlar detaylı olarak incelenecek olursa, bunlardan ilki ve en popüleri olan durumsal kuram, aşırı yük taşıyan bakım vericiler ile ilgili açıklamalar yapar. Daha önce de belirtildiği gibi bazı durumlarda bakım vericilerin aşırı şekilde tükenmişlik yaşadıkları ve bakım verdikleri yaşlı kişiyi ihmal ve istismar ettikleri, ayrıca bu kişilerin duygusal sorunları olduğu görülmektedir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşçılık, diğer bir deyişle yaş ayrımcılığı, bir kişiye ya da bir gruba yaşlarından ötürü yapılan her türlü ayrımcılık ve önyargı anlamına gelmektedir. Yaş ayrımcılığı yaşlı bireylerin hayatın her alanında karşılaştığı bir durumdur ve özellikle psikolojik şiddet ve istismarın bir parçası olarak değerlendirilebilir. Seçeneklerde yer alan yaşlıya otobüste oturacak yer vermek bir saygı göstergesidir. Diğer seçenekler ise yaşçılığa örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Psikoloji, sosyoloji, kalp ve damar, pediatri bilim dalları kendi alanlarında uzmanlaşmışlardır. Geriatri ise bir bilim dalının yetersiz kaldığı durumlarda gelişip şekillenen bir bilim dalıdır.

Yanıt Açıklaması: Destekleyici model, istismara uğrayan ve istismar eden bireyle ilişkisi olmayan bir kişi tarafından istismar edilen kişiye destek ve danışmanlık verilmesini öngörür. Bu modelde öncelikli amaç, istismara uğrayan kişinin hakları konusunda bilgilendirilmesi, kendisi ve istismarcı birey hakkında yapabilecekleri işlemler konusunda seçeneklerini öğrenmesidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İhmalin belirtileri: Beslenme bozuklukları, sıvı veya kilo kaybı Çeşitli akut hastalıkların uzun sürmesi Kir, dışkı ve idrar kokuları Yatak yaraları ve lezyonlar Görme ve işitme güçlükleri Kirli giysiler ve eşyalar Bakımsız tırnak ve saçlar Yetersiz bakım işaretleri ve hijyen eksikliği şeklinde sıralanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zeka yaşlılıkta motivasyonu etkileyen bilişsel faktörlerdendir. Baş etme becerileri, duygusal destek, kendini algılama biçimi ise sosyal faktörlerdendir. Sadece rol kaybı sosyal faktörler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal alışveriş kuramı, “sosyal etkileşim en az iki insan arasında ödül ve cezanın alışverişi ile ilgilidir ve insanların tamamı ödülü artırmak ve cezayı azaltmak ister” varsayımına dayanmaktadır. Bu kuram, aile yaşamı içinde gelişen ve yetişkinlikte de sürdürülen taktikler ve tepkilerle ilişkili olarak kurban ve istismarcı arasındaki bağımlılığın nasıl oluştuğunu açıklamaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Psiko-sosyal rehabilitasyonun amaçları şu şekilde sıralanabilir: Hastalığın yol açtığı bozukluk ve yeti kaybı oranının azaltılmasını sağlamak, Hastanın sosyal rolünü yerine getirmesi için var olan becerilerinin geliştirmesini sağlamak, Yetenek, beceri ve kapasitelerini güçlendirmek, Hastanın sosyal, psikolojik uyumunu kolaylaştırmak, Bireysel bağımsızlığını artırmak, Daha ileri bozulma ve yeti kayıplarını önlemek, Hastanın bireysel sorumluluğunu artırmak, Hastada iyileşme (iyi oluş) duygusunu geliştirmek, Aile, arkadaş gibi destek grubu üzerindeki zorlanmayı azaltmak.

Yanıt Açıklaması: Geriatrist: Yaşlı bireylerin hastalıklarının önlenmesi, tanılanması ve tedavi edilmesi konularında özel eğitim alan hekimdir. Cevap: C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Geriatrik hizmete ihtiyacı olan yaşlıların profili incelendiğinde, yaşlı bireylerin çoklu tıbbi ve psiko-sosyal problemlere sahip olması, çoklu ilaç kullanımı söz konusu olması, istemsiz kilo kayıplarının ve kişilik değişimlerinin görülebilmesi geriatrik çalışmaların ekip halinde yapılması ihtiyacını doğurmaktadır. D şıkkında belirtilenin aksine yaşlılıkta duyu işlevlerinde kayıp yaşanır. Doğru yanıt D'dir.