Psiko-Sosyal Rehabilitasyon

Yanıt Açıklaması: İlk dört şıktaki ifade öz yeterlik algısının belirleyicileri arasında yer alırken medeni durumun öz yeterlik algısı ile doğrudan bir ilişkisi olduğu söylenemez.

Yanıt Açıklaması: “Aktif Yaşlanma” Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1990’lı yıllarda Dünyanın gündemine sokulmuş olan bir kavramdır. Aktif yaşlanma süreci yaşlıların günlük yaşamlarında sosyal, ekonomik, kültürel aktivitelere katılımlarını esas alır. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Psiko-sosyal rehabilitasyon uygulama sürecinde hastanın işlevsellik değerlendirmesinde klinik durumu değerlendiren Kısa Psikiyatrik Derecelendirme Ölçeği (BPRS), Pozitif ve Negatif Belirti Ölçeği (PANSS), Negatif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (SANS), Pozitif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (SAPS) ve İçgörü Değerlendirme Ölçeği gibi ölçeklerle yapılabilir. Bağımsız Yasam Becerileri Ölçeği ise hastanın günlük yasam faal­iyet düzeyini belirlemek için kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Atchley’e göre emeklilik süreci yedi alt evreden geçilerek yaşanılmaktadır. Bunlardan balayı evresi, Kişinin işe bağlı sorumluluklarından kurtulması nedeniyle kendisini özgür hissettiği ve sonrası için hayaller kurduğu dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca gündüzleri veya tam zamanlı olarak yaşlı kişileri huzurlu bir ortamda korumak ve bakmak, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarına Huzur evleri adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların yaşadıkları iç ve dış çevrelerde gerekli güvenlik önlemlerinin alınması kazaları ve düşmeleri önleme açısından çok önemlidir. Güvenliğin sürdürülmesi ve kazaların önlenmesi için alınabilecek tedbirleri şöyle sıralayabiliriz: Eskimiş eşyaların (fırın, şocen, kombi gibi) bakımı ve tamiri yapılmalı, bakımı yapılamayacak durumdaysa yenisiyle değiştirilmelidir. Ortamın havalandırması yeterli olmalı, genellikle mutfak penceresinde bulunan gaz emniyet havalandırması açık tutulmalıdır. Zeminde ayağın takılmasına neden olacak kablolar gizli halde tutulmalıdır. Evde oyuncak gibi küçük parçalı, fark edilmeyecek cisimler düşmeye neden olaca- ğından dikkat edilmelidir. Koridor, merdiven kenarlıkları, banyo, tuvalet ve klozet kenarlarına tutamaklar yerleştirilmelidir. Mutfak dolapları ocağın üstünde ya da yakınında olmamalıdır. Yaşlının sık kullandığı eşyalar uzanmasını ya da yüksek bir yere çıkıp almasını gerektirmeyecek şekilde kolay alabileceği yerde olmalıdır. Paspas, halı gibi eşyalar kaymayan türden, az tüylü olmalı, kayıyorsa çie yönlü yapışkan bantlarla sabitlenmelidir. Yaşlının kullandığı tekerlekli sandalye, yatak, komidin gibi eşyaların tekerleri lastik ve sabitlenebilir şekilde olmalıdır. Islak temizlik yapıldığısırada ortam kuruyana dek yaşlının yürümesi engellenmelidir. Elektrikli battaniye, oksijen tüpü gibi araçlara yangın riski açısından dikkat edilmelidir. Yaşlıya yataktan ya da oturduğu yerden kalkma sırasında acele etmemesisöylenmelidir. Yaşlının gözlük, işitme cihazı, baston gibi yardımcı cihazlarını düzenli kullanması ve bu cihazların yanında olması sağlanmalıdır. Yaşlının ayakkabı ve terlikleri kayma ve düşmeleri önleyecek şekilde tabanı kaygan olmayan, ayak büyüklüğüne uygun olmalıdır. • Duş sırasında düşmeleri önlemek için küvet ya da zemine kaymayan ve emici paspaslar yerleştirilmelidir. Yaşlının fiziksel olarak olabildiğince aktif olması, düzenli egzersiz yapması sağlanmalıdır. Egzersiz düşmeleri önlemektedir Evde elektrik, gaz, su, oksijen gibi bütün göstergeli araçların kadranlarının (gösterge

Yanıt Açıklaması: İnsanlar kendilerine olan güvenleri ölçüsünde yaşamda mutlu ve başarılı olabilmektedirler. Öz güveni yüksek olan bir kişi, daha girişkendir, kendinden emindir, ne istediğini bilir istediği şeyler için emek vermeye ve çaba sarf etmeye hazırdır. Buna karşın öz güveni düşük kişiler ise, bir işe başlamada isteksiz ve düşük motivasyonlu, kendi beceri ve yeterliklerinden şüphe duyan kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: İlk dört şıkta yer alan çeşitli duyu kayıpları, yavaşlama, bedensel zayıflama ve hastalıkların sıklaşması gibi durumlar yaşlılarda öz güveni etkileyen faktörlerden yaşlanma ile ilgili olanlar arasında yer alırken E şıkkındaki benlik saygısı yaşlılarda özgüveni etkileyen bireysel faktörlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkla ilgili “yaş yetmiş, iş bitmiş, unu eledik, eleği astık, bir ayağımız çukurda” gibi bazı deyim ve atasözlerinde yer aldığı gibi olumsuz tutum ve yargılar yaşlıların sağlığı geliştirme aktivitelerine yönelmesini, katılmasını engelleyebilir. Bu nedenle bu atasözlerini kullanan bir yaşlının durumu onun yaşlılığı algılayış şekliyle daha çok ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Primer önlem birincil önleme anlamına gelmektedir. Hastalıklar ortaya çıkmadan önce yapılır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal destek türleri; duygusal, takdir, maddi, bilgisel ve arkadaşlık desteği olmak üzere 5 başlık altında toplanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal dışlanma kavramı ilk olarak 1970’li yıllarda Fransa’da ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Paspas, halı gibi eşyaların kaymayan türden, az tüylü olması kayıyorsa yorsa çift yönlü yapışkan bantlarla sabitlenmesi gibi önlemler yaşlılar için güvenliğin sürdürülmesi ve kazaların önlenmesi için alınabilecek tedbirler olmaları açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal destek, toplumun bir parçası olan her birey için büyük önem arz etmektedir. Ancak, toplumdaki bazı dezavantajlı gruplar (çocuklar, yaşlılar, engelliler, göçmenler, kadınlar) göz önünde bulundurulduğunda, bu grupların daha çok sosyal desteğe ihtiyaç duyduğu gerçektir. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların farklı fiziksel sağlık durumuna uyum sağlama, emekliliğe uyum sağlama, eşinin ölümünü kabulleme ve zorluklarla başa çıkma durumları yerine getirilmesi gereken gelişimsel görevlerdendir.Fakat bu dönemde özgüvenin sağlanması, gelişimsel görevlerin sağlanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Öz güveni yüksek olan bir kişi, daha girişkendir, kendinden emindir, ne istediğini bilir istediği şeyler için emek vermeye ve çaba sarf etmeye hazırdır. Halk arasında öz güven kişinin girişken olup olmamasıyla ilişkilendirilir. Diğer bir ifade ile halk arasında öz güveni yüksek olan kişilerin daha girişken, öz güveni düşük olanların ise girişken olmadıkları yönünde yaygın bir kanı vardır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde yaşlıların sağlığını geliştirmeye yönelik uygulamalara bakacak olursak bu konuda “Türkiye Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı ve Uygulama Programı 2015-2020” yayınlanmıştır ve stratejiler, öncelikli ve destekleyici müdahale yaklaşımları belirlenmiştir: Bu programdaki stratejiler: Strateji 1: Yaşam boyu sağlığın geliştirilmesi ve sağlıklı yaşlanma, Strateji 2: Sağlığa yönelik risklerden toplumun korunması, Strateji 3: Yaşlı bireyler için sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve sağlık hizmetlerine tam erişimin sağlanması ve Strateji 4: İzleme ve değerlendirmenin güçlendirilmesi olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İkincil önleme, yaşlılarda yaygın görülen hastalıkların (Alzheimer, artiritler, kalp-damar hastalıkları, depresyon, diyabet, osteoporoz) erken tanı ve ilk tedavisinin yapılarak sağlığın sürdürülmesini kapsar. Bu bağlamda C şıkkındaki sağlık taraması ikincil önleme çalışmaları arasındadır. Öte yandan, A, B, D ve E şıkları ise sağlık eğitimi, güvenilir kişisel sağlık uygulamalarının (örneğin, diş ipi, emniyet kemeri kullanımı, fiziksel olarak aktif bir yaşam, egzersiz) takibi, uygun bağışıklama programının uygulaması gibi faaliyetleri içeren birincil önleme faaliyetleri arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Kendilerine uygun bir eş bulmak yaşlılığın değil genç yetişkinliğin gelişim görevleri arasındadır.