Psiko-Sosyal Rehabilitasyon

Yanıt Açıklaması: Motivasyonu Etkileyen Psikolojik Faktörler: Yaşın kronolojik olarak ilerlemesi ile birlikte; kendini kabul, benlik saygısı, kendini algılama biçimi, duygusal destek, ruhsal değişimler ve baş etme becerilerinde değişimler görülür. Bu değişimler de, bireyin motivasyonunu ve uyum sağlama kapasitesini etkiler.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanı ağırlıklı ekip; bir yönetici, yönetici asistanı, sosyal hizmet uzmanı, hekim, yönetici hemşire ve aktivite düzenleyiciden oluşur. Fikir birliğine dayalı ekip; tıbbi yöneticinin konsültasyonunda pratisyen hemşirenin öncülüğünde yönetilir. Hemşire ağırlıklı ekip; pratisyen hemşire, klinik hemşire, lisanslı hemşire, fizik ve uğraşı terapisti, konuşma uzmanı, sosyal hizmet uzmanı, geriatrist ve psikiyatristten oluşur.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı birey, problem çözmede motive edilmeli ve cesaretlendirilmelidir. Yaşlı bireyin potansiyellerini keşfetmesine destek verilmeli ve becerileri artırılmalıdır. Yaşlı bireyin çevresiyle ve ailesiyle ilişkileri artırılmalıdır. Yaşlı bireyin değişen durumlara uyum sağlamasına yardımcı olunmalıdır. Bakım verenin bu önerileri yerine getirmesi, yaşlının motivasyonunu olumlu yönde etkileyecektir. Bakım elemanı yaşlı bireyi dinlerken yargılayıcı bir tutum takınmamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Öz güven en genel anlamıyla kişinin kendine olan güveni olarak tanımlanabilir. Öz güveni yüksek olan bir kişi, daha girişkendir, kendinden emindir, ne istediğini bilir istediği şeyler için emek vermeye ve çaba sarf etmeye hazırdır. Buna karsın öz güveni düşük kişiler ise, bir ise başlamada isteksiz ve düşük motivasyonlu, kendi beceri ve yeterliklerinden şüphe duyan kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde fiziksel kayıplar karşısında her yaşlının aynı tepkileri vermemesi onların kişilik özellikleriyle daha çok ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminin bir kayıp çağı olarak değerlendirilmesinin en önemli nedenleri arasında kişinin fiziksel olarak çeşitli duyu kayıpları, yavaşlama, bedensel zayıflama ve birçok hastalık yaşaması yer alır. Yaşlılık döneminin bir kayıp çağı olarak değerlendirilmesinin bir diğer nedeni ise eş kaybı, akran kaybı, emeklilik, çocukların evden ayrılması gibi durumlardır. Yaşlılığın bir altın çağ olarak değerlendirilmesi ise şüphesiz önceki yaşam dönemlerine kıyasla kişinin sahip olduğu yaşam deneyimleri ve psikolojik olgunlaşmayla yakından ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Şiddet olgusunun nedenleri birçok farklı teoriyle açıklanmaktadır. Kültürel teorilere göre şiddet, toplumun özelliklerinden biri olan, kültürle bütünleşmiş ve toplum içerisinde öğrenilen bir davranış olarak tanımlanmaktadır. Bu teorilere göre bazı toplumlar kültürel yapılarından dolayı şiddete daha fazla meyil gösterirler. Yapısal teorilere göre ise işsizlik, yoksulluk, ekonomik krizler ve sosyal hizmetlerin eksikliği gibi sosyal etmenler bireylerin engellenmişlik duygusu yaşamalarına ve şiddete başvurmalarına sebep olmaktadır. Etkileşimsel teori ise, şiddet eğilimini bireyin bulunduğu ortamla olan etkileşimine bağlar. Ailesel ilişkilerin zayıf veya kötü olması; sosyal çevrede uyuşturucu madde ve alkol kullanılması; kesici, delici ve ateşli silahlara ulaşımın kolay olması gibi etmenler şiddeti besleyen unsurlardır. Aile içi şiddet olgusunda ise daha çok gelişimsel ve psiko-sosyal teoriler kullanılmaktadır. Gelişimsel teorilere göre şiddet, doğuştan var olan saldırganlık dürtüsünün baskı ve stres altında ortaya çıkmasıyla oluşur. Uzun süreli bakım vermek, bakım veren için yorucu ve stres yaratan bir durumdur. Böyle durumlarda bakıcının yaşlıya yönelik şiddete başvurması içgüdüsel bir tepkidir. Bu nedenle, bakım veren kişilerin bakım yükleri azaltılmalı, stresle başa çıkabilmeleri için destek mekanizmaları oluşturulmalı ve gerektiğinde bu bakıcılara psiko-sosyal destek sağlanmalıdır. Psiko-sosyal teorilere göre ise şiddet sosyalizasyon sürecinde aileden, okuldan, arkadaş çevresinden ve medyadan öğrenilen bir davranıştır.Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaratıcı aktiviteler toplumsal ve bireysel açıdan ekonomik değeri içeren, cinsiyet rolü ile ilişkili olarak seçilen aktivitelerdir. Bu aktiviteler 3 temel alanı içerir (Hsu, 2007): • Ücretli iş (düzenli veya düzensiz), • Ücretsiz iş (ev işleri, çocuk bakıcılığı, hizmetçilik; insanlara ücretsiz yardım hizmeti vermek), • Başkaları için yapılan ücretsiz yardımlardır (arkadaşlara, yakınlara, komşulara yardım etmek veya bir organizasyonda gönüllü olarak çalışmak).

Yanıt Açıklaması: Çok yönlü geriatrik değerlendirme birkaç adımı içermektedir. Bunlar: • Bilgi toplama, • Takım içinde görüşme, • Hasta ve bakım verenin dâhil olduğu bir tedavi planı geliştirme, • Tedavi planının oluşturulması, • Tedavi planına verilen yanıtın gözlenmesi, • Tedavi planının yeniden gözden geçirilmesidir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Duygusal destek; önemsenme, samimiyet, sevgi ifadeleri kullanma, şefkat gösterme, empatiyi içerdiğinden yaşlı bireylerde diğer kişilerce sevildiği, sayıldığı ve anlaşıldığı duygularını oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Yetersizlik duygusu yaşlılık döneminde yaşanması muhtemel duygulardan birisidir Yetersizlik duygusu çocukluk yıllarından itibaren oluşan bir duygusudur. Özellikle çocukluk döneminde çokça hastalanmış veya sürekli tedavi görmüş olan çocuklarda veya herhangi bir bedensel sorunu olan bireylerde yetersizlik duygusu daha çarpıcı olarak ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılar için rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetleri daha yaygın hale getirilebilirse, daha fazla yaşlının kendisiyle ve dış dünya ile barışık yaşaması sağlanacaktır. Bunun için uzmanlar tarafından bireysel ve grup terapileri yapılabilir. Bireysel terapiler “yaşamı gözden geçirme” terapisidir.

Yanıt Açıklaması: Motivasyon, kişiyi bir davranışı sergilemeye iten etkendir. Hastalıkta da sağlıkta da motivasyon önemli bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: Etkileşimsel teori, şiddet eğilimini bireyin bulunduğu ortamla olan etkileşimine bağlar. Ailesel ilişkilerin zayıf veya kötü olması; sosyal çevrede uyuşturucu madde ve alkol kullanılması; kesici, delici ve ateşli silahlara ulaşımın kolay olması gibi etmenler şiddeti besleyen unsurlardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Psiko-sosyal rehabilitasyon daha çok bireyin ruhsal ve zihinsel faaliyetleri ile alakalıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık Örgütü, “Uluslararası Yaşlılar Yılı” olarak belirlediği 1999 yılında yukarıda yer alan sloganda ufak bir değişiklik yaparak “yıllara yaşam katın” şeklinde bir slogan geliştirmiş ve yaşlılığa yeni bir anlam ve yeni bir boyut kazandırmıştır. Burada kastedilen başarılı yaşlanmadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma sürecinde zeka, algılama gücü, sözel işlemler gibi bilişsel işlevler de etkilense de en çok etkilenen bilişsel işlev öğrenme ve bellektir.

Yanıt Açıklaması: Çok yönlü geriatrik değerlendirme(ÇYGD), geriatrik öykü alınması ve fizik muayeneden sonra başlayarak devam eden planlayıcı bir süreci kapsar. Yaşlı hasta, tüm ekip üyelerince her kontrolde gözden geçirilmelidir. Hastanın problemleri medikal, sosyal, fonksiyonel, psikiyatrik, kognitif süreçler olarak listelenmelidir. İlaç kullanımının düzenlenmesi, polifarmasinin (çoklu ilaç kullanımı), ilaç etkileşimlerinin önlenmesi, beslenmenin değerlendirilerek planlanması gerekmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: ÇYGD’nin bileşenlerini oluşturan unsurlara bakıldığında: • Medikal değerlendirme, • Fonksiyonel değerlendirme, • Psikolojik değerlendirme, • Sosyal değerlendirme, • Çevresel değerlendirme, • Problemlerin önemine göre listelenmesi, • Birden fazla hastalığın değerlendirilmesi, • İlaç kullanımının düzenlenmesi, polifarmasinin (çoklu ilaç kullanımı), ilaç etkileşimlerinin önlenmesi, • Beslenmenin değerlendirilerek planlanması, • Günlük yaşam aktiviteleri, • Aktivite/egzersiz durumu, • Yürüyüş, denge ve mobilite değerlendirilmesi, • Mental durum, • Mizaç/depresyon, • Destek gereken ihtiyaçlar ve gerekli cihazlar, • Bakım olanakları/mali durum, • Ev güvenliği/ulaşım, • Tele sağlık sistemlerinin gelecekte kullanılır hale getirilmesi gibi unsurların değerlendirilmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: 1989 yılında Kanada’da yaşlı istismarı konusunda ulusal düzeyde bir araştırma yürütülmüştür (Podnieks, 1990). Araştırma kapsamında özel konutlarında oturan Kanadalı yaşlıların %91’i ile görüşme yapılmıştır. Araştırma sonuçları özetlendiğinde: özel konutlarda oturan Kanadalıların %4’ü istismara uğradıklarını bildirmişlerdir. Doğru yanıt D şıkkıdır.