Psiko-Sosyal Rehabilitasyon

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma sürecinde günlük yaşam becerileri ve aktivitelerin olabildiğince bağımsız yapılması bireylerin aynı zamanda yaşam kalitesini yansıtan önemli bir göstergedir. Günlük yaşam becerileri iki başlık altında incelenmektedir. Bunlar Temel günlük yaşam becerileri ve İleri günlük yaşam becerileridir. Temel günlük yaşam becerileri; bireylerin ana becerilerini kapsayıp kişinin kendi vücudunun bakımına ilişkin aktivitelere odaklanır. Öz bakıma ilişkin bu becerilerden biri de cinsel aktivitede bulunabilmedir.

Yanıt Açıklaması: Yapılan bir araştırmaya göre yaşlının motivasyonunu etkileyen faktörler yaşlanma ile ilgili düşünceler, ölüm     hakkında düşünceler hayata genel bakış, aile statüsü, hedef ve idealler ile sosyal durumdur.

Yanıt Açıklaması: Motivasyon, insanların yaşam içindeki faaliyetlerini etkileyen, olumlu ya da olumsuz yönde hareketi devam ettiren bir mekanizmadır.

Yanıt Açıklaması: Teşhis ve inceleme aşamasında yaşlıda ve bakım verenlerde incelenmesi gereken alanlar; fiziksel alan (sağlık geçmişi, fonksiyonellik, dış görünüm ve davranışları), psikolojik alan (kişilik özellikleri, duygu durumu, mizaç ve bilişsel özellikleri), sosyal alan (sosyal destek sistemleri, sosyal roller, eğitim ve maddi durumu), kültürel alan (değerler, hastalığa bakış açısı, iletişim kalıpları), çevresel alan (yaşam standardı, evin yaşam koşullarına uygunluğu), inançsal alan (yaşama ilişkin kuralları, tıbbi tedaviyi isteme durumu) olarak belirlenmiştir. Cevap: E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: D şıkkı haricindeki tüm yanıtlar yaşlılara yönelik duygusal ve psikolojik şiddet/istismar göstergesiyken D şıkkı fiziksel istismara verilebilecek bir örnektir, doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta önemli olan, işe yaramaz olduğunu hiçbir zaman düşünmemektir. Bu işe yaramazlık düşüncesinden kurtulmanın en iyi yolu boş zaman aktivitelerine katılmaktır. Boş zaman aktiviteleri; ücretli veya ücretsiz iş, ücretsiz yapılan yardımlardır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık personeli istismarı farkettiği durumlarda müdahale etmekle yükümlüdür ve bu müdahale sırasında farklı modeller izlenebilir. Bu modeller eş-istismarı modeli, destekleyici model ve yetişkin-koruma modeli olarak üçe ayrılabilir. Destekleyici model, istismara uğrayan ve istismar eden bireyle ilişkisi olmayan bir kişi tarafından istismar edilen kişiye destek ve danışmanlık verilmesini öngörür. Yaşlı bireyin seçimlerini ve haklarını gözeten bu model, istismarla mücadelede en uygun yöntem olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk geriatri bölümü 1967 senesinde Cerrahpaşa’da kurulmuş ve 1981’de “Geriatri Bilim Dalı’’ olmuştur. Cevap: B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bireyler becerileri; bağımsız olarak, gözetimle, koruma amaçlı yardımla, minimal yardımla, orta düzeyde yardımla, maksimum yardımla ve tamamen bağımlı biçimde gerçekleştirebilirler. Minimal Yardım: Yaşlı bireyin bir beceriyi güvenli ve doğru şekilde yerine getirmesi için % 25 fiziksel veya sözel yardıma ihtiyacı vardır. Yaşlı birey becerinin % 75 veya daha fazlasını yerine getirir. Örneğin sorudaki Fatma Teyze banyoda alafranga tuvaletten kalkarken bakım elamanının dirsek ve el desteğine gereksinimi vardır.

Yanıt Açıklaması: Motivasyonu Etkileyen Sosyal Faktörler; Yaşlılık döneminin toplum tarafından nasıl algılandığı motivasyon açısından çok önemlidir. Ayrıca yaşlılık çalışmalarında incelenen sosyal uyum, rol değişimi, rol kaybı, yaşlılık alt kültürü gibi sosyal- psikolojik kavramlar da yaşlının motivasyonu üzerinde etkiye sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Bakım elemanlarının rol ve sorumlulukları aşağıdaki şekilde sırlanabilir: *İş sağlığı ve güvenliği, çevre koruma ve kaliteye ilişkin alınan önlemleri uygulamak *Bakım öncesi ön hazırlık yapmak *Hizmet alanın öz bakımını uygulamak *Hizmet alanın yaşam alanını düzenlemek *Hizmet alanın yeterli ve dengeli beslenmesini sağlamak *Hizmet alanın bağımsızlık durumuna göre mobilizasyonunu sağlamak *Hizmet alan bireyin yaşama aktif olarak katılımını sağlamak

Yanıt Açıklaması: Gerontoloji, biyolojik, sosyolojik, ekonomik ve çevresel boyutta yaşlılık sürecini bilimsel yöntemlerle inceleyen bir disiplindir.

Yanıt Açıklaması: Hemşire-hekim ekibi: Bu ekip iki pratisyen hemşire, geriatrist ve bir sosyal hizmet uzmanından oluşmaktadır. Bu ekipler hasta bireyin evinde toplum temelli bakım hizmeti sunmakta, klinik yönetim, informal iletişim mekanizmaları ve rollerin paylaşımına da-yanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı bireyin tanıdığı ve güvendiği kişi ya da kişiler tarafından kasıtlı olarak baskıya, tehditlere ve ruhsal şiddete maruz bırakılması, psikolojik/duygusal istismar olarak nitelendirilmektedir. Psikolojik/ duygusal istismarda fiziksel temas yoktur ancak kişi kullandığı kelime ve cümlelerle, jest ve mimiklerle, tavır, tutum ve davranışlarıyla yaşlı bireye zarar verir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı ihmali, bakıma ihtiyacı olan yaşlı bireyin barınma, yiyecek, ilaç, giysi ve sağlık hizmetleri gibi temel ihtiyaçlardan mahrum bırakılması olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Boş zaman aktiviteleri sayesinde, bireysel kaynaklar sosyal bir paylaşım aracına dönüşebilir. Sosyal katılım açısından boş zamanlar 3 şekilde değerlendirilir: 1. Uzmanlık gerektiren aktiviteler; tek başına veya yardımsız olarak kendi kendine gerçekleştirilen aktivitelerdir. 2. Kendini geliştirme aktiviteleri; yalnız başına gerçekleştirilen, fakat gerçekleştirme amacına ulaşırken dışarıdan bir kişinin desteklediği ve hayatında değişiklik yapma şansı verilen aktivitelerdir. 3. Sosyal aktiviteler; kapasiteleri güçlendirmek, sosyal bağlantılarını sürdürmek ve diğer kişilerle pozitif iletişim kurulabilmek için meşgul olunan aktivitelerdir (Silverstein ve Parker 2002).

Yanıt Açıklaması: Çözüm: A’daki yaşlıyı terk etmenin, B’deki ekonomik istismarın, C’deki yaşlıya yönelik şiddetin, D’deki psikolojik/duygusal istismarın, E’deki ise cinsel istismarın tanımlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Hekim ağırlıklı ekip oluşumu bakımından disiplinlerarası geriatrik bir ekiptir. Diğerleri ise ortamı bakımından değerlendirilen ekiplerdir.

Yanıt Açıklaması: Palyatif bakım ekibi: Palyatif bakım ekibinin amacı, hastanın ve ailesinin yaşam kalitesini olabildiğince desteklemek ve acısını azaltmaktır. Hasta bireylerin ve ailelerin ciddi ve karmaşık sağlık problemlerini tedavi etmek ve uygun şekilde değerlendirebilmek için çeşitli sağlık profesyonellerinin uzmanlığı gerekmektedir. Palyatif bakım ekibi, hemşirelik, tıp, sosyal hizmet, beslenme, rehabilitasyon ve eczacılık disiplinlerinden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Amca ile oğlu arasında kişinin sosyal yaşantıda üzerine aldığı sorumluluk ve görevleri başka bir kimse ile değiş tokuş etmesi durumu yani rol değişimi vardır.