Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Feminist duruş kuramına göre öznellik kişisel, sezgisel içeriğe sahip bilginin kısmiliği, özgün sosyal bağlamlarda bilen öznenin bilincinin bilgi üretim sürecine dâhil edilmesi anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Marksist feminizm, kadının ezilmesinde sınıf sistemini en önemli belirleyici olarak görürken sosyalist feminizm, kadının ezilmesini açıklama da sınıf ve cinsiyet sistemlerine yani kapitalist ve ataerkil ilişkilere aynı ölçüde önem verir. Bu anlamda sosyalist feministler, kadının ezilmişliğinin iki yönü olduğunu, bunlardan birinin kapitalist ilişkiler, diğerinin ise ataerkil ilişkiler olduğunu savunur. Böylece kadınların özgürleşmesi için sadece kapitalizmin yıkılması yeterli değildir, aynı zamanda erkek egemenliğinin, baskı ve kontrolünün sona ermesi, ataerkilliğin yıkılması için mücadele edilmesi gerekir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Walby, ataerkilliğin iki temel biçimini kamusal ve özel olarak ayrıştırır. Özel alandaki ataerkillik, kadının ezilmişliğinin temel alanı olarak ev içi üretime dayanır. Kamusal alandaki ataerkillik ise esas olarak istihdam ve devlet gibi kamusal alanları temel alır. Her iki biçimde de diğer tüm ataerkil yapılar mevcuttur. Özel alandaki ataerkillikte en önemli strateji dışlama iken kamusal ataerkillik ayrımcı ve tahakkümcüdür.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal ilişkilerin paradigmatik tarihi, aşağıdaki şu ilişkilerin bir tür sorgulanması olarak görülebilir: (1) bir gerçeklik sorgusu; (2) bir özne (birey, insan, beden, benlik) sorunsalı; (3) bir yapı ve kurumsallık sorunsalı; (4) bir siyaset (güç, iktidar, baskı, ezilmişlik, sömürü, egemenlik, eyleyicilik) sorunsalı; (5) bir bilgi (epistemoloji) ve bilim sorunsalı; (6) bir metodoloji (yöntem, teknik, inceleme, sorunsallaştırma, an- lamlandırma) sorunsalı; (7) bir varlık (ontoloji) sorunsalı; (8) bir yaşam deneyimi sorgusu; (9) bir insanlık (hümanizm) sorunsalı; (10) bir özgürlük, eşitlik, hak ve adalet sorunsalı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1. Açık, anti-özcü vurgusuna rağmen cinsiyet farklılıklarına ilişkin oldukça statik ve tekçi kavramlaştırma ile hareket eder. Kadınlık ve erkeklik arasındaki kimi farklılıklar evrensel olarak var olsa da bunlar arasında ciddi bir çeşitlilik söz konusudur. 2. Kadınlık ve erkekliğin her iki cinsiyetin deeşit ama zıt yönlerde sınırlandığı iki farklı yüz mü yoksa erkekliğin ezen, kadının ise ezilen konum mu olduğuna ilişkin bir belirsizlikmevcuttur. Bu anlamda eril olan iktidarı görmezden gelmeleri bir sorun oluşturur. 3. Genellikle insanların görece pasif oldukları farz edilir. Oysa insanlar kuramın öngördüğünden daha aktif bir biçimde sürece müdahil olurlar. 4. Kadın ve erkek olma kategorilerinin içeriğini açıklamaz. Toplumsal cinsiyetin nasıl inşa edildiğinin değil, nasıl edinildiğinin kuramıdır. Doğru cevap E seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Cinsiyetçi işbölümü, kadınların “alta sıralanma” (ikincil konum), “ezilme” ve “sömürülme” ile tanımlanan toplumsal ve ekonomik konumlarını belirlemede etkilidir. Cinsiyetçi işbölümü kavramı basitçe kadınların ve erkeklerin farklı işlerden sorumlu olmaları anlamına gelse de uygulamada yalnız farklı işler yapmayı değil eşitsizliği de içerir. Cinsiyete dayalı işbölümü, yalnızca kadınların ve erkeklerin paylaştıkları işleri tanımlamaz aynı zamanda kadın ve erkek arasındaki güç ilişkilerini yeniden üretir. Hem toplumda hem evde hangi işi kim yapar gibi bir ayrıma karşılık gelen bu işbölümü; aynı zamanda kadınlara ve erkeklere farklı yetenekler, davranışlar ve istekler veren fikirleri, faaliyetleri ve temsil edilmeyi kapsayan geniş bir yelpazeyi içerir.

Yanıt Açıklaması: Siyasal katılımı bireysel ve toplumsal katılım olarak iki düzeyde ele almak olanaklıdır. Bireysel siyasal katılım, özellikle oy verme davranışına ilişkindir ve kişinin tek başına gerçekleştirebileceği bir davranıştır. Oysa toplumsal siyasal katılım, bir siyasal partiye üye olma ya da ulusal düzeydeki parlamento benzeri kurumlar ya da yerel düzeydeki siyasal kadrolar için aday olma biçiminde gerçekleştirilir.

Yanıt Açıklaması: Walby, ataerkilliğin iki temel biçimini kamusal ve özel olarak ayrıştırır (Tablo 1.1). Özel alandaki ataerkillik, kadının ezilmişliğinin temel alanı olarak ev içi üretime dayanır. Kamusal alandaki ataerkillik ise esas olarak istihdam ve devlet gibi kamusal alanları temel alır. Her iki biçimde de diğer tüm ataerkil yapılar mevcuttur. Özel alandaki ataerkillikte en önemli strateji dışlama iken kamusal ataerkillik ayrımcı ve tahakkümcüdür. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Murdock’ın tanımına göre toplumsal bir grup olarak aile; ortak yerleşim, ekonomik iş birliği (işbölümü) ve (biyolojik) yeniden üretim özelliklerini taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dorothy Smith’e (1997) göre kadınlar, bu kapsamdaki yaşam deneyimlerinden ilerleyen bir biçimde var oluşlarını sorunsallaştırdıklarında, egemen ve baskın söylemlerin ötesinde ve ondan farklı bir söylemi dile getirebilirler.

Yanıt Açıklaması: Radikal feministlere göre kadınların ezilmesi, en temel ezilme biçimidir. Radikal feministler kadın bedeninin ve doğurganlığının denetim altında olduğunu vurgularlar. U¨reme ve anneliğin kadının bakış açısından güçlendirici ve haz verici olması sağlanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Margaret Benston, 1969 yılında yayımlanan “The Political Economy of Women’s Liberation” (Kadınların Özgürleşmesinin Ekonomi Politiği) adlı yazısında, kadının ikincil konumunun kökeninin biyolojik veya ideolojik değil, ekonomik olduğunu vurgular.

Yanıt Açıklaması: Ulusal siyasetin en önemli kurumu olan parlamentolarda kadınların katılımının önündeki engeller üç kategori altında sınıflandırmıştır: Siyasal nedenler, Sosyo-ekonomik nedenler, İdeolojik ve psikolojik dirençler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu durumda, ilk türden yaygın görüş geçerli değildir. Yine Ayata’nın araştırmasından çıkan sonuç, kadınların yarısından fazlasının eşlerine kullandıkları oyları söylemediğini ve eşlerine sormadan oy kullandıklarını göstermektedir

Yanıt Açıklaması: İştirak nafakası, ortak çocukların velayetini üstlenen tarafa ödenen nafakadır.

Yanıt Açıklaması: İkinci dalga feminizm, siyasetin alanını siyasal kurumların ve temsil mekanizmalarının dar çerçevesinden çıkararak toplumsal yaşamın özel alan dâhil tüm alanlarına genişletmiştir. Evlilik ve aile gibi özel alana özgü ilişkiler, siyasal kavramlarda açıklanmaya başlanmıştır. Tüm bu dönüşüm altında, kişisel olanın politik olduğuna dair, feminist kuramdan beslenen anlayış yer almaktadır. Bu anlayışa göre kadın olmak, biyolojik olarak sahip olunan bir özellik değil, sosyo-kültürel bir süreç içinde kazanılan bir kimliktir. Simon de Beauvoir İkinci Cins (1949) isimli kitabında ileriki yıllarda bu anlayışı şekillendirecek temel tezini açıklamıştır: “Kadın doğulmaz, kadın olunur.” 1970’lerde feminist kuramın, çeşitli boyutlarıyla kadın kimliğinin oluşumundaki bu toplumsal ve kültürel sürece çeşitli boyutlarına odaklandığını ve kadın kimliği ile erkek kimliği arasındaki farkı açıklarken toplumsal yaşamın genelini kapsayan bir iktidar yaklaşımı geliştirdiğini görmekteyiz. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet; ise kadınlar ve erkekler arasındaki toplumsal ve kültürel olarak inşa edilen farklılıkları ifade eder. Doğru cevap C seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Nancy Hartsock (1983) erkek egemenliğinin avantajlı konumuna yönelik olarak, erkeklerin kullandıkları güç ilişkilerinin kadınlar açısından farklı maddi temellerde gerçekleşmesi nedeniyle, kadınların yaşamı farklı deneyimledikleri düşüncesindedir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu araştırmaya göre %56,3 oranıyla kadın cinayeti faillerinin en çok koca/eski kocalardan oluştuğu bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Feminist düşüncenin yakın tarihi, 19. yüzyılda büyük ölçüde kadın hakları savunuculuğuna, 20. yüz- yılda ise kadınların siyasal temsiline, çalışma koşullarına, sağlık ve cinsellik ile ilgili sorunlarına ve yasal hak mücadelelerine odaklanan dönemler olarak kabul edilebilir. Bu dönem içerisinde daha radikal bir karşı çıkış olarak erkek egemenliğinin kadın emeği, bedeni, aklı ve cinselliğinin gerçekleşme biçimlerine yönelik itiraz, eleştiri ve karşı çıkış mücadeleleri ile geçtiği söylenebilir. Doğru cevap C'dir.