Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Murdock için aile çok işlevli, indirgenemez ve kaçınılmaz bir toplumsal kurumdur .

Yanıt Açıklaması: Bireylerin özellikle aileleri aracılığıyla sahip olduğu dilsel yeterlilik, sosyal tarz ve görgü gibi kültürel niteliklerdir. Kavramı ilk kez kullanan Bourdieu’ya göre bireyler ne kadar çok kültürel sermayeye sahipse, eğitim ve mesleki sistemde o oranda başarılı olacaklardır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de dört temel aile biçiminin ortaya çıktığını belirtir (1972:27). Bunlardan ilki karı koca ve evlenmemiş çocuklardan oluşan çekirdek aile dir. İkincisi hane reisi ve karısıyla evli oğulları, gelinleri veya bir evli oğul ve diğer bekâr çocukları ya da tek bir evli oğul, gelin ve torunların birlikte oturdukları aile olan ataerkil geniş aile dir. Üçüncüsü hane reisinin kendi ana ve/veya babası, bekâr kardeşleri, karısının bu tür yakınları ya da her ikisinin diğer akrabalarının bulunması ile oluşan aile biçimi olan geçici geniş aile dir. Sonuncusu ise ölüm, boşanma, ayrı yaşama gibi nedenlerle eşlerden birinin ve her ikisinin bulunmadığı parçalanmış aile dir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Popüler kültür de büyük ölçüde kültür endüstrisi ürünlerinden oluşur. Bu anlamda, geniş halk kesimlerinin tüketimi için üretilen ve yaygın olarak tüketilen bir kültürdür. Kısaca, toplumda büyük çoğunluklar tarafından beğenilen, tercih edilen kültürdür.  Popüler kültür kendisini en çok televizyonda gösterir. Aynı zamanda, televizyon izlemek günümüzde milyarlarca insanın en önemli popüler kültür etkinliğidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal Davranış: Toplumsal kurumları ve toplumsal yapıyı meydana getiren toplumsal davranış kavramı da sosyolojinin temel kavramlarından biridir. Her davranış toplumsal davranış değildir, bir davranışın toplumsal davranış olarak kabul edilebilmesi için, diğer insanların geçmişte meydana gelmiş, şu anda meydana gelen ya da gelecekte meydana gelmesi muhtemel davranışlarına yönelik olması gerekir. Örneğin iki bisikletlinin çarpışmamak için didonlarını kırmaları ya da yapılan bir saldırıya karşı kendilerini savunmaları veya muhtemel saldırılar için önlem almaları toplumsal davranıştır, çünkü bu davranışlar diğer insanların davranışlarına yönelik olarak yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şerif Mardin’e göre Türkiye’de Cumhuriyet rejimi sırasında da ümmet hissi din meselelerinde gücünü kaybetmemiştir. Aslında Mardin de Türk Devrimi üzerinde çalışan diğerleri de yeni rejimin dine karşıt bir tutumdan çok dinle uzlaşarak ortaya çıktığını bilir. Mardin’e göre, Cumhuriyeti İslami kılan öge sınıfsız toplum yaratma idealine dayanır ve bu yüzden de temel ilkesi İslamidir; bunun gördüğü işlev “ümmete benzer bir toplumsal hissin toplum bağı olarak sürdürülmesi olmuştur”. Verilen bilgiler çerçevesinde doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik yaşam, toplumun siyasal yapısı ve aile kurumu din ile sürekli bir etkileşim içerisindedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Eğitim bir toplum içinde gerçekleşir ve eğitimin amaçları ve yöntemleri içinde bulunduğu toplumun doğasına bağlıdır. Eğitimin toplumsal boyutları eğitim sosyolojisinin temel konusudur. Eğitim sosyolojisi öz olarak eğitimle toplumun ilişkilerini konu edinen bir çalışma alanı olarak tanımlanabilir. Eğitim Sosyolojine büyük katkılar sağlayan ve bir anlamda temellerini atan Fransız Toplumbilimci E. Durkheim, eğitimde bilimsel metodolojinin kullanılabileceğini savunarak eğitimi bir toplumsal olay olarak görmüştür. Ona göre eğitim olgusu, kökeni ve işlevi bakımından sosyoloji ile yakından ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumun bütünlüğü ve devamlılığı için gerekli olduğu düşünülen ve bireylerin davranışlarını düzenleyen resmi/yazılı ya da resmi/yazılı olmayan kurallardır. Normlar, toplum içindeki alışılmış davranışları kapsadığı gibi, bizden beklenen ideal davranış kalıplarına da işaret eder. Bu nedenle, normlara uymayanlar olumsuz yaptırımlarla karşı karşıya kalır, çeşitli şekillerde cezalandırılır. Bu cezalar sert bir bakıştan, ömür boyu hapse kadar geniş bir yelpazededir. Bir cenaze merasiminde gülmek ya da bir çocuğa tecavüz etmek fiillerinde karşı karşıya kalınacağı gibi… Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de 1976 yılında yapılan bir araştırmada o zamanki kadınların sadece %1’inin çocuk sahibi olmak istemediğini göstermektedir, ancak 1993 yılında yapılan bir rapora göre 1960-1990 arasında doğan kadınların yaklaşık %20’si çocuk yapmayı tercih etmeyecektir

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır. Eleştirel teori özellikle tüketim toplumuna indirgenen modern toplumda bireylerin bilinçlerinin nasıl kitle kültürü aracılığıyla manipüle edildiğine vurgu yapan akım “Çatışmacı Yaklaşımlar ve Marksizm”dir. Sembolik Etkileşimcilik görüşleri arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Hukuk sosyolojisinin genel olarak üzerinde çalıştığı konular şunlardır: • Sosyal kontrol sistemlerinin haklılaştırılması, işlevleri, yerleştirilmesi ve evrilmesi, • Belirli bir siyasal ekonomik düzenle ilişkili olarak yasal düşünce formları, • Meşrulaştırma ilkeleri ve etkileri, • Doğru yasal anlamlandırma formlarının aktarılması, • Hukuk dili sisteminin evrimi, hukuk düzenindeki zorlama ya da özgürlük düzeyleri.

Yanıt Açıklaması: Laisizm din ile siyaset arasında kesin bir ayırım yapan ve toplumda dinin sınırlı bir rol oynadığını savunan bir doktrindir. Laiklik için kıstas olarak din ve devletin ayrılmış olması yetmez, dinin siyaset alanından tamamen çekilmiş olması, politika unsuru olarak var edilmemesi; ayrıca, dine dayalı olanlar da dahil eşitlik ilkesini zedeleyecek her türlü sanın lağvedilmesi gerekir. Sekülerleşme ise dinin bütün yaşam alanlarından çekilmesi, küçülmesidir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Aile ilk toplumsallaşma kurumudur. Din ve dinsel yaşantıyı öğrendiğimiz, içselleştirdiğimiz veya tavır ve tutum geliştirdiğimiz ilk kurumdur.

Yanıt Açıklaması: Raymond Williams (1921-1988), kültür terimine dair yüz altmış dört farklı tanım olduğunu belirterek İngiliz dilindeki en karmaşık iki-üç kelimeden birisi olduğunu belirtir.

Yanıt Açıklaması: Araştırma konusunun seçilmesi ve problemin belirlenmesi sürecin ilk aşamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kültür teriminin, Aydınlanma geleneğinden “insan zihninin etkin olarak geliştirilmesi” vurgusunu barındıran birinci gruba göre kültür estetik mükemmellik ile özdeştir. Estetik mükemmellik olarak kültür tanımının haricindeki ikinci kültür tanımı ise “bir dönemin ya da bir halkın yaşam biçimi” anlamında betimleyici ve antropolojik bir tanımdır. Bu gruptaki tanımlar bir toplumsal grubun ya da halkın gündelik yaşamında belirli anlamlar ve değerler üreten yaşam tarzlarına işaret eder. Kısaca bir grubun “bütün bir yaşam tarzı” olarak görülebilecek bu tanıma göre kültür, bir grubun üyelerinin inandıkları değerlerden, izledikleri normlardan ve yarattıkları maddi şeylerden oluşur. 1960’lı yıllar sonrasında çok sayıda sosyal bilimci, kültürü, sadece ve basitçe “yaşam biçimi olarak” tanımlamayı yeterli bulmamaya başladı. Clifford Geertz (1926-2006) gibi antropologlar kültürü, paylaşılan semboller ve/veya anlamlar sistemi olarak tanımladı. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak işlevselci sosyoloji, özel olarak Durkheim, kültürün toplumsal yapının örgütlenmesinden veya ihtiyaçlardan çıktığını öne sürer. Ayrıca, kültürün toplumsal birlik ve bütünleşmedeki işlevi üzerinde yoğunlaşır ve kültürün toplumsal istikrarın oluşmasındaki rolünü önemli görür. Bu nedenle, kültürün toplumsal çatışma ve/veya toplumsal dışlanma yaratmadaki rolünü ise açıklayamaz. Ayrıca, toplumsal yaşamda çok önemli olan güç, iktidar veya çıkar ilişkilerini büyük ölçüde ihmal eder. Genel olarak Marksist sosyoloji, özel olarak Marx da, ideoloji olarak kültür olgusuna yönelik bir model oluşturabilecek fikirler mevcuttur. Marx, tüm kültürel fikirlerin maddesel üretim sisteminin bir yansıması olduğunu ve böylece hâkim sınıfın çıkarlarına hizmet ettiğini belirtmiştir. Marx’ın bu düşüncelerinin önemi kültürü ekonomik yaşam, egemen sınıf ve güç/ iktidar olgusuyla sistematik bir şekilde ilişkilendirmesindedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Comte bilimsel gücü açısından sosyolojiyi bilimlerin kraliçesi ve geleceğin bilimi olarak görüyordu. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’ın din üzerine yaptığı çalışma “antropolojik gelenek” içinde ele alınır ve yaklaşımı ‘toplumsallık olarak din’ diye adlandırılabilir, çünkü Durkheim dinsel ayinde kutsananın toplumsal yaşamın kendisi olduğuna Tanrı imgesinin “yalnızca toplumun soyut ve şekilsel bir ifadesi” olduğuna hükmetmiştir. Dinin bütünleştirici, dayanışma sağlayıcı unsuru Durkheim ile Marx ve Engels’in çalışmalarının ortak vurgusudur; bir farkla ki Durkheim toplumsal ölçekte bir dayanışma ve bütünleşmeyi kastederken Marx ve Engels sınıf dayanışmasıyla ilgilidirler.