Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Eğitim Sosyolojisinin kurucusu olarak görülen Durkheim, işlevselci yaklaşımı temel almış bir sosyologdur. Eğitim Sosyolojine büyük katkılar sağlayan ve bir anlamda temellerini atan Fransız Toplumbilimci E. Durkheim, eğitimde bilimsel metodolojinin kullanılabileceğini savunarak eğitimi bir toplumsal olay olarak görmüştür. Ona göre eğitim olgusu, kökeni ve işlevi bakımından sosyoloji ile yakından ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Pek çok sosyolog Murdock’ı eleştirmiş, sadece biyolojik cinsel üretimin evrensel olduğunu, ebeveynlikle ilgili biyolojik ve sosyal rol farklılıklarının ve çocuk yetiştirme uygulamalarının hem kültüre hem de zaman göre değiştiğini vurgulamıştır. Parsons ve diğer İşlevselciler ailenin sadece olumlu işlevlerine değinmekle, olumsuz yönlerini ise görmezden gelmekle eleştirilmişlerdir. İşlevselciliğin endüstrileşme ve aile arasında bir ilişki kurma çabası üç açıdan eleştirilmişti. Endüstri öncesi toplumlarda tek bir aile tipi yoktur, çeşitli aile tipleri vardır. Tarihçi Peter Laslett endüstri öncesi İngiltere’de geniş ailenin yaygın olduğunu gösterecek bir kanıt bulunmadığını ileri sürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Anomi kuralsızlık ya da toplumun temel değerlerinde belirsizlik anlamına gelen bir olgudur. Durkheim sosyolojisinde toplumsal hayatı mümkün kılan ve bireylere rehberlik eden kolektif nitelikteki merkezi değerler sisteminde özellikle ani toplumsal değişmelere bağlı olarak ortaya çıkan belirsizlik ya da kuralsızlık durumunu genel olarak tanımlamada kullanılan bir kavramdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Hukuk Sosyolojisi” terimi ilk defa İtalyan Anzilotti tarafından 1892’de “Sociologia Juridica” şeklinde kullanılmıştır (Köse, 2002: 97). (Köse, 2002: 97).

Yanıt Açıklaması: Genel olarak fenomenolojik düşüncelerin araştırmalara uygulanması olarak kabul edilen ve Harold Garfinkel tarafından geliştirilen etnometodoloji temel olarak toplum üyelerinin kendi toplumsal dünyalarını inşa ederken kullandıkları yöntemlerle ilgilenir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: En genel tanımı ile pozitivizm, sosyal ve fiziksel dünyanın gözlem ve deneyle test edilerek inceleneceğini öne süren bir yaklaşımdır. Saint-Simon, Comte ve benzeri pozitivistlerin yazılarında ‘pozitif veya pozitivizm’ kavramı daha çok ‘bilimsel’ olanla eş anlamda kullanılmıştır. Bununla birlikte, sosyolojide Comte tarafından geliştirilen pozitivist yaklaşım toplumsal yaşamın doğal yaşama benzer bir nesnel gerçekliği olduğu yönünde temel bir varsayıma dayanır. Bu açıdan pozitivizm doğa bilimlerinde kullanılan niceliksel bilgiye dayalı bilimsel yöntemin sosyal bilimlerde de kullanılabileceğini savunur.

Yanıt Açıklaması: Aileler “doğal” oluşumlar değildirler, evlilik ve mirasla ilgili yasalar tarafından desteklenen toplumsal kurumlardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eğitimin tutucu işlevi

Yanıt Açıklaması: Eleştirel yaklaşımda yer alan sosyal bilimciler İşlevselcilerin ailenin işlevleri konusundaki iddialarını eleştirmiş, ailenin varlığını sürdürmesinin birey üzerindeki olumsuz sonuçları üzerinde durmuşlardır. Önemli temsilcileri; Edmund Ronald Leach ve Ronald Davis Laing olarak öne çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak modernliği endüstrileşme üzerinden okuyan Saint-Simon’un sosyolojik teorinin gelişimi üzerinde yaptığı en dikkat çekici katkının ise bir tarafta Marx gibi radikal, öte tarafta da Comte gibi muhafazakâr kuramcıları aynı anda etkileyen hem sosyalist hem de muhafazakâr bakış açılarını taşıyan endüstri toplumu kavramı olduğu vurgulanır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme genellikle muhalefet ve çatışma yaratır.Toplumsal değişme süreklidir.Toplumsal değişme çoğunlukla plansızdır. Toplumsal değişmenin sonuçları önceden tahmin edilemez. Toplumsal değişme zincirleme tepkimeler yaratabilir.

Yanıt Açıklaması: Totaliter devlet toplumdaki tüm kurumları denetim altına alarak kendini var eden bir devlet tipidir. Toplumsal meşruiyetten yoksundur. Toplumsal düzeni sağlayabilmek için her türlü şiddet ve korku unsuru kullanılabilir. Yönetilenler üzerinde tam bir denetim kurulmuştur. Kamusal ve özel alan ayrımı ortadan kaldırılmıştır. Toplumsal alandaki her şey kontrol altında tutulmaktadır. En belirgin örneği Nazi Almanya’sıdır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerden C seçeneğindeki aşama ve bu aşamanın bir özelliği doğru olarak verilmiştir. Diğer aşamalar ve özellikleri doğru değildir.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumun bütünlüğü ve devamlılığı için gerekli olduğu düşünülen ve bireylerin davranışlarını düzenleyen resmi/yazılı ya da resmi/yazılı olmayan kurallara "norm" denir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Laing, ailenin çoğunluğu tarafından paylaşılan değer, inanç ve genel kanıyı, aile içindeki yoğun ilişkiler ağını ifade etmek için “aile nexusu” kavramını kullanır. Laing’e göre boğucu bir bağ olan nexus aynı zamanda aile bireylerini diğer aile bireyleri tarafından manipüle edilebilecek, kolayca incinebilecek savunmasız bir hale getirir.

Yanıt Açıklaması: Mead’ın ifadesiyle benlik kişinin içinde yaşadığı topluluğun toplumsal alışkanlıklarını içselleştirmesi anlamında genelleştirilmiş diğerleridir. Bu kapsamda doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Temel olarak fenomenolojik olan Eliade’ın yaklaşımına göre din kendinden başka hiçbir şeye indirgenmemeli ve “din olarak din” yaklaşımıyla ele alınmalıdır. Bu yaklaşımda dinin iç mantığı kendi dilinden incelenir, işlevleri, toplumun diğer parçalarıyla olan ilişkileri ve toplumsal sonuçları ele alınmaz.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde modern ulus-devletlerde, hukuk devletlerinde bürokratik yapıya sahip devletlerde sıklıkla görülen otorite tipi yasal-akılcı otoritedir. Bu otorite; güç-otorite ilişkisi ekseninde iktidar yönetme gücünü rasyonel aklın belirlediği yasalardan alırlar. Yasal-akılcı otoriteye sahip yöneticilerin iktidara geliş biçimleri ve yetkileri rasyonel normlarla (anayasa ve kanunlarla) açıkça belirtilmişlerdir.  Bu otorite tipi “kuralların yasallığına ve bu kurallara göre yönetimi elinde tutanların emir verme hakkına inanmaya” dayanmaktadır (Sennett, 2005: 29), emir komuta zincirinde yer alan kişiler, belirli usullere uygun olarak seçilmişlerdir; emir verme yetkilerini düzenleyen genel usul ve kurallarla bağlıdırlar, iktidarın ve otoritenin kaynağı akıl ve kurallardır, hem yönetenler hem de yönetilenler yani emir verenler ve emir alanlar aynı kurallara tabidirler, emir veren kişiler bu kuralların belirlediği şekillere göre atanırlar, diğer otorite tiplerinden farklı olarak kişisel ya da geleneksel değerlerden ziyade yasal-akılcı kurallara itaat söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerde yer alan bütün ifadeler doğrudur. Ataerkil sistemlerde kadınların yaşamları çeşitli açılardan kontrol altında tututlur. Kontrol altında tutulan bu alanlar ve kontrol mekanizmaları: emek, biyiolojik yeniden üretim kapasitesi, cinsellik, annelik ve ev kadınlığı rollerinin yüceltilmesi, hareketlililk, mülkiyet ve ekonomik kaynaklardır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişmenin nedenleri kültürel, sosyal, demografik ve doğal nedenlerdir.  Doğru cevap D'dir.