Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Heywood’a göre liberalizmin kendine özgü bir değer ve inanç sistemi vardır; bu değerler ise: birey, özgürlük, akıl, adalet, hoşgörü ve farklılıktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Comte kolektif bilinci toplum üyelerinin ortalama ortak inanç ve duyguları olarak tanımlar.  Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Feminizm, cinsiyetleri nedeniyle dışlanan ve baskı altına alınan kadınların maruz kaldıkları eşitsizliklere ve haksızlıklara karşı verdikleri örgütlü mücadeleyi destekleyen feminist yazarların erkek egemen bilgi sistemine karşı eleştirel olarak geliştirdikleri feminist bilgi birikimi olarak tanımlanabilir. Diğer tüm yaklaşımlardan farklı olarak feminist teoriler en önemli ve en eski eşitsizlik biçimi olarak gördükleri kadın ile erkek arasındaki eşitsizlik üzerinde yoğunlaşırlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Terry Eagleton’a (2005: 18) göre ideoloji çok yönlü bir düşünce sistemi olması nedeniyle üzerinde tek bir tanım ile uzlaşılabilecek bir kavram değildir. İdeolojinin var olan bazı tanımlarını şu şekilde sıralamıştır: • Toplumsal yaşamda anlam, gösterge ve değerlerin üretim süreci; • Belirli bir toplumsal grup veya sınıfa ait fikirler kümesi; • Bir egemen siyasi iktidarı meşrulaştırmaya yarayan fikirler; • Toplumsal çıkarlar tarafından güdülenen düşünme biçimleri; • Bilinçli toplumsal aktörlerin kendi dünyalarına anlam verdikleri ortam [medium]; • Toplumsal yaşamın doğal gerçekliğe dönüştürüldüğü süreç” (Eagleton, 2005:18). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişmeyi evrimsel bir şekilde ele alan teoriler çeşitli açılardan eleştirilmişlerdir. Evrimci yaklaşımı savunanlar, bütün toplumlar için aynı evrimsel aşamaları ileri sürerek toplumsal ve tarihsel özgüllükleri dikkate almadıkları için eleştirilmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Diğer insanların bizim hakkımızdaki düşüncelerini ve bize karşı tutum ve davranışlarını belirleyen şey çoğu zaman bizim içsel özelliklerimizden çok, statümüzdür. Statü, diğer insanların bireylerin toplum içindeki yerine verdikleri addır. Bir bireyin çocuk, erkek, kardeş, bölüm birincisi, doktor gibi çok sayıda statüsü olabilir. İnsanlar hem edinilmiş (verilmiş) statülere hem de kazanılmış statülere sahiptirler. Örneğin erkek ya da kadın olmak, zengin ya da yoksul bir ailede doğmuş olmak ya da belirli bir ırkta doğmuş olmak gibi statüler, edinilmiş, yani doğuştan gelen statülerdir. İnsanların daha sonra kendi çabalarıyla ve bazen de şansla elde ettikleri statüler ise kazanılmış statülerdir. Öğretmen olmak, baba olmak ya da piyangoyu kazanıp zengin olmak, kazanılmış statülere örnektir. Geleneksel toplumlarda insanların toplumdaki yerlerini belirlemede doğuştan gelen statüler daha ön plandayken, günümüz modern toplumlarında kazanılmış statüler daha önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Toplum veya sembolik etkileşimcilerin deyimiyle toplumsal düzen etkileşim sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İktidarın yalnızca devletin toplum üzerindeki yönetsel iradesi ile sınırlı olmadığını, yani iktidarın her yerde olduğunu öne süren Foucault, iktidar kavramını bilgi ile ilişkilendirmiştir. Yani, Foucault’ya göre, iktidar ve bilgi birbiriyle ilişkilidir ve biri diğerini üreten bir konumdadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Nicel araştırmalarda kullanılan veri toplama teknikleri yapılandırılmış (denetimli) gözlem, anket, yapılandırılmış (denetimli) görüşme, deney, yarı-deney ve surveydir. Örneklemdeki kişilerin araştırma problemiyle ilgili düşünce, görüş ve deneyimleriyle ilgili bilgi toplanmak istendiğinde kullanılan, az sayıda insanla görüşülüp çok ayrıntılı ve derinlemesine bilgi elde edilmeye çalışılan ve standart bir görüşme formunun kullanılmadığı bir veri toplama tekniği olan derinlemesine görüşme nitel araştırmalarda kullanılan bir veri toplama tekniğidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Parsons’ın kalıp değişkenlerin evrimine dayalı toplumsal değişme anlayışı, Modernleşme Okulu olarak bilinen ve çalışmaları 1950’lar ila 1960’ler arasında önemli etkiye sahip olan bir grup kuramcıyı etkilemiş ve bu yapıların gelişiminin temeli atılmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Nicel araştırmalarda kullanılan veri toplama teknikleri yapılandırılmış (denetimli) gözlem, anket, yapı- landırılmış (denetimli) görüşme, deney, yarı-deney ve surveydir.

Yanıt Açıklaması: Siyaset sosyolojisi siyaset ile toplum arasındaki ilişkileri, etkileşimleri ele alan bir sosyoloji alt disiplinidir (Vergin, 2004: 12). Lipset (1959)’dan aktaran Sarıbay ise ayrımı şu biçimde ortaya koymaktadır: Siyaset bilimi kamu yönetimi ve yönetsel örgütlerin nasıl etkin kılınacağı ile ilgilenirken, siyaset sosyolojisi bürokrasinin baskı ve zorlama öğeleriyle ilgilenir (Sarıbay, 1998: 14). Sonuç itibariyle siyaset sosyolojisi genel olarak bireyler ya da toplum ile siyasal kurumlar arasındaki karşılıklı etkileşim ile ilgilenmektedir. Siyasetin toplumsal koşulları, siyasetin toplumda meydana gelen diğer olaylar tarafından nasıl etkilendiği, siyasetin toplumsal olayları nasıl etkilediği, siyasetin diğer toplumsal olgularla ve kurumlarla ilişkisi açısından ele alınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişmenin nedenleri maddi ve manevi kültürün değişmesi, doğal afetler, nüfusun büyüklüğünün ve kompozisyonunun değişmesi ve savaşlar, krizler ve çatışmalar olarak sıralanabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yapılandırılmış (denetimli) gözlem, araştırmacının örneklemi gözlemlerken neyin, nerede, ne kadar süre gözlemleneceğini, nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve gözlemlerin nasıl kaydedileceğini belirten gözlem çizelgelerinin kullandığı, böylece bilgi toplama yolunun denetim altında tutulduğu gözlemdir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişmenin nedenleri maddi ve manevi kültürün değişmesi, doğal afetler, nüfusun büyüklüğünün ve kompozisyonunun değişmesi ve savaşlar, krizler ve çatışmalar olarak sıralanabilir. Okuma-yazma oranındaki değişim toplumsal değişimi doğrudan etkileyen unsurlar arasında sayılmamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim toplumları karmaşıklık derecelerine göre sınıflandırmış, toplumların basitten karmaşığa doğru bir evrim içinde olduklarını, bu değişimin temelinde işbölümü olgusunun yer aldığını ve değişimin nedeninin de nüfus yoğunluğunun artması olduğunu savunmuştur. Durkheim’a göre toplumsal değişmenin iki aşaması vardır, bunlar mekanik dayanışmaya dayalı toplumlar ve organik dayanışmaya dayalı toplumlardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Giddens’a göre küreselleşmenin dört ana boyutu vardır. Bunlar kapitalist dünya ekonomisi, ulus-devlet sistemi, uluslararası işbölümü ve askeri dünya düzenidir. Bu kurumlar Giddens’a göre modernitenin dört ana kurumu olan kapitalizm, endüstrileşme, gözetim ve askeri gücün dünya ölçeğine yayılmasıdır. Doğru cevap E'dir

Yanıt Açıklaması: Tüm yaşanan gelişmeler ve devrimler sonrası, kırsal, durağan toplum yapısı, hızla değişen bir yapıya dönüşmüş, geleneksel toplumların yerini modern toplumlar almıştır.

Yanıt Açıklaması: Weber’in üzerinde uzlaşma sağlanan devlet tanımı “belirli bir toprak parçası üzerinde fiziksel gücün kullanımını meşru olarak tekelinde bulunduran insan topluluğu”dur.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hayatı mümkün kılan ve bireylere rehberlik eden kolektif nitelikteki merkezi değer sisteminin özellikle ani toplumsal değişmelere bağlı olarak daha da zayıflaması durumunda, Durkheim adına anomi dediği tehlikeli bir olgunun gelişmesinden söz eder. Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.