Göçmen Ve Sığınmacılarla Sosyal Hizmet

Yanıt Açıklaması: Çocuk göçmenlerin hakları ve korunmasına ilişkin uluslararası standartları belirleyen temel belgelerin vurguladığı başlıca haklar; insan onuru çerçevesinde yaşama ve zulüm karşısında başka ülkelere sığınma hakkı, eğitim ve öğretim hakkı, eğitimde fırsat eşitliği, sağlık hakkı ile sosyal hizmet ve yardım görme hakkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan göçmen işçilere yönelik özel bir sözleşme olan "Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşme” göçmen işçilerin korunmasına yönelik bir uluslararası çerçeve oluşturmak amacıyla ILO ve BM tarafından kabul edilen sözleşmelerden en geniş katılım sağlananıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanları, eğitim sürecinde sağlayacakları katkılarla göçmen ve sığınmacılara, yaşadıkları sorunları aşmaları için yardımcı olabilirler.

Yanıt Açıklaması: Sendikaların göçmen işçileri koruma amaçlı üstlenmeleri gereken görevler ise şunlar olmalıdır  • Göç öncesinde göçmen işçileri göç edecekleri ülkedeki yaşam ve çalışma koşulları ile sahip olacakları haklar konusunda ve uluslararası çalışma standartları hakkında bilgilendirmek • Göçmen işçiler için gerekli uyum ve eğitim programlarının düzenlenmesini yetkililere teklif etmek • Uluslararası sözleşmeler çerçevesinde göçmen işçiler için havale ücretlerinin azaltılması yönünde baskı yapmak • Göçmen işçilere göç alan ülkedeki sendikaların adreslerinin ve isimlerinin göçmen işçilere sağlanmasını güvence altına almak • Geri dönen göçmen işçilerin yeniden entegre edilmelerini sağlamaya yönelik hizmetlerin verilmesi için işveren kuruluşlarıyla işbirliği yapmak • Mevcut işgücü talebinin gerektirdiği becerilerin kazandırılması için göçmen işçilere mesleki eğitim programları düzenlemek • Göçmen işçiler arasında işbirliği ve dayanışma sağlamak • Özellikle kötüye kullanılma nedeniyle zarar gören göçmen işçilere ilgili merci ve makamlara başvuru yapma konusunda hizmetler sağlamak. • Kadın göçmen işçilerin özellikle ayrımcılığa ve cinsel tacize ya da sömürüye konu olmalarından korunmalarını, eşit düzeyde korunma altında bulunmalarını güvence altına almak.

Yanıt Açıklaması: Göçmen kadınlarda ölü doğum hızları ve bebek ölüm hızları daha yüksektir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kamplar gelinen ülke sınırlarına yakın mesafede kurulmamalı tam tersine sınırdan uzak ve güvenli alanlarda kurulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: BM’in insan hakları ve dolayısıyla göçmen işçilerin haklarının uluslararası düzeyde korunması ile ilgili diğer düzenlemeleri şunlardır (Arıcı, 1997: 15-26; Cholewinski, 1999: 6, 7): İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme C¸ocuk Haklarına İlişkin Sözleşme Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Sözleşme • Irk Ayrımcılığının Her Türlü S¸eklinin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Sözleşme Mültecilerin Statüsüne Dair Sözleşme Vatansızların Statüsüne Dair Sözleşme.

Yanıt Açıklaması: YUKK hükümlerine göre uluslararası koruma ise; mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsünü ifade eder (mad.3/r).

Yanıt Açıklaması: Göçmen ve sığınmacıların sağlık hizmeti alma konusunda karşılaştıkları başlıca güçlükler sıralandığında; ilaç ve tedavi için payına düşen harcamaları yapamama %20.6 ile ilk sırada gelmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toksöz'ün 2005'de kadın göçmenlerin çalışma yaşamıyla ilgili yaptığı araştırmaya, göre; Öncü birinci kuşak kadın göçmenler göç sürecinin ilk yıllarında imalat sanayinde vasıfsız olarak istihdam edilmiş, daha sonraki yıllarda ise bu sektördeki yeniden yapılanmaya bağlı olarak işsiz kalmışlardır. İşsiz kalan birinci kuşak kadın göçmenlerin, temizlik ve yemek yapmak gibi ev işleri ile küçük ölçekli ticaret gibi enformal sektör faaliyetlerine yöneldikleri görülmüştür. İkinci kuşak göçmen kadınlar da eğitim olanaklarından büyük ölçüde yararlanmamaları sonucu özellikle temizlikçi olmak üzere hizmet sektöründe işsiz kalma riski yüksek işlere yönelmişlerdir. Sonraki gelişmeler, gelişmiş ülkelerdeki yerli kadınların katılımının artması ve kamusal nitelikli sosyal hizmetlerin (Çocuk, yaşlı ve hasta bakımı gibi) azalması doğrultusunda, ev içi hizmetlerinde kadın göçmenlere yönelik talebin artığı görülür. Bu talep artışı ile kadın göçmenler geleneksel kadın işi olarak görülen mesleklerle, diğer bir ifadeyle toplumsal cinsiyet rollerine uygun işlerle geçimlerini sürdürürler. İş gücü piyasası resmi verileri kadınların kayıt dış kalma oranları erkeklere göre daha fazla olduğunu göstermektedir. Özellikle kadın göçmenlerin çalıştıkları iş alanları enformel sektörün işletmeleri ya da ev hizmetleri gibi çoğunlukla kayıt dışı alanda gerçekleşen işlerdir. Kayıt dışında çalışmak ise kadın göçmenlerin iş güvenliğini tehlikeye atmakta  ve çalışma koşullarını kötüleştirmektedir. Her ne kadar yatılı ev işçiliği ve bakıcılık kadın göçmenler için barınma sorununu çözme ve para biriktirebilme imkanı sağlasa da ev ve bakım işinin kapsamı iş verene ya da çalışma süresine göre değişmektedir, Bakıcılık yapmak için işe başlayan kişiden, işe başlarken talep edilmeyen işleri (yemek yapma, ev temizliği) yapması beklenebilmektedir. Düzensiz göçmen durumunda bulunan bakıcıların herhangi bir kötü muamelede polise ya da yerel otoritelere başvurmama durumları, onları sömürüye daha açık hale getirmektedir. Ev işçisi ve bakıcıların düzensiz göçmen statüsü ev içinde yaşadıkları yalnızlık ve yalıtılmışlık ise onları ''kollektif bir ses'' ve duruş geliştirmesi önünde bir engeldir. Özellikle, izinsiz ve kayıt dışı yollarla ülkeye giriş yapan göçmenler, başta uzun çalışma saatleri ve düşük ücret olmak üzere, çeşitli sömürü ve istismar biçimlerine maruz kalmışlardır. Bu sömürü ve istismar, özellikle eğlence ve fuhuş sektöründe çalışmak zorunda kalan kadın göçmenler için en olumsuz sonuçları ortaya çıkarmıştır. Özellikle göçün yasa dışı olduğu durumlarda, şikayet ve korunma mekanizmalarını ortadan kaldırarak, kadın göçmenlere yönelik şiddeti artırıcı bir etki yaratmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğumların incelendiği bazı araştırmalarda, kendisi anayurdunda doğan, ancak doğumunu Batı ülkelerinde yapan annelerin bebekleri, Batı ülkelerinde doğan ve doğum yapan annelerin bebeklerinden daha sağlıklı bulunmuştur. Bu bulgular da sağlıklı göçmen hipotezini desteklemektedir. Somon taraf tutma etkisi, yurtdışında doğan kişilerin ölmek için anayurtlarına dönme eğilimi ile ilişkili iken geri-dönüş hipotezi ise sağlığı bozulan ya da uyum sorunları yaşayan göçmenlerin ülkelerine geri dönme eğilimi ile ilişkilidir. Kültürel etkileşim hipotezi ise, göçmenlerin göç ettikten sonra sağlık durumlarında olumsuz yönde değişimler olacağı varsayımına dayanır.

Yanıt Açıklaması: YÇİHK'nın 6. maddesine göre süresiz çalışma izni, Türkiye'de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası ve ulusal hukuki düzenlemeler çerçevesinde göçmen işçilerin yararlanabilecekleri çalışma yaşamına ilişkin haklarını şu şekilde sıralamak mümkündür: İş sözleşmesi imzalama hakkı; bilgilendirilme hakkı; eşit bir yaşam standardı elde etme hakkı; ücret hakkı (eşit işe eşit ücret); temel hizmetlerden yararlanma hakkı; vatandaşlarla eşit muamele görme hakkı; sosyal güvenlik hakkı; zorla çalıştırılmama hakkı; işten çıkarılmaya karşı korunma hakkı; ayrımcılığa karşı korunma hakkı; kamu çalışma programlarına katılma hakkı; iş sağlığı ve güvenliği hakkı; sendika kurma ve sendikaya katılma hakkı; toplu pazarlık ve grev hakkı; cinsel tacize karşı korunma hakkı; gebelik boyunca çalışmama hakkı; mesleki rehberlik ve işe yerleştirme hizmetlerinden yararlanma hakkı; çocuklarının eğitim görmelerini isteme hakkı; çocuklarının refahı ve gelişimi için zararlı olabilecek herhangi bir işte çalıştırılmamasını isteme hakkı; aileleri ile birlikte yeniden bir araya gelmeyi isteme hakkı; ülkesine geri dönmeyi isteme hakkı.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası işgücü göçünün olumlu sonuçları; yerleşik nüfus tarafından üretilen mal ve hizmetler İçin talep yaratması, yerleşik nüfusun düşük mobilitesini kısmen telafi ederek esnekliği koruyucu işlev görmesi, göç alan ve göç veren ülkelerdeki refaha ve büyümeye katkısı şeklinde açıklanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa ülkeleri, gerçekten ya da son çare olarak, nüfus artışı için göçe güvenmektedirler. Bununla birlikte geleceğe yönelik olarak yapılan tahminler, bu son eğilimlerin devam etmesi durumunda bile, göçün AB nüfusundaki olası azalmayı dengelemeye yetmeyeceği yönündedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık konusundaki uluslararası hukuki düzenlemeler bağlamında İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi ve Avrupa Sosyal Şartı dile getirilebilir. T.C. Anayasası, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, İltica ve Sığınma Yönetmeliği gibi düzenlemeler ise sağlık konusundaki ulusal düzenlemelerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sığınmacıların göç öncesinde sağlıklarını olumsuz etkileyen risk etmenleri; kendi ülkelerindeki ekonomik, eğitim ve meslek durumunun olumsuz olması, siyasi durumlar, sosyal destek-roller ve sosyal ağların bozulması, ülkesini terk etmeden önce tecavüz, işkence, savaş, tutukluluk, cinayet, fiziksel yaralanma, soykırım gibi travmatik yaşantılar ya da tanıklıklar, geçmiş kayıplar şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yabancıların çalışma yaşamına yönelik haklarını düzenlemek amacıyla yürürlüğe konulan yasal düzenlemelerden ilki, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun (YÇİHK) ile bu kanuna uygun olarak yürürlüğe konulan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği (YÇİHKUY)’dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet çalışanları, göçmenleri içinde bulundukları olumsuz koşullara karşı psiko-sosyal yönlerini güçlendirmeyi, sorunlarla mücadele etme becerilerini geliştirmeyi, kendi içlerindeki ve çevrelerindeki kaynakları keşfetmelerini ve bu kaynakları kullanmalarına yardımcı olmayı amaçlar. Buna göre, sahip oldukları cinsiyet kimliğine yabancı statüsü nedeniyle kadın göçmen ve sığınmacılar, sosyal hizmetlere özel gereksinim duyan gruplar olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın göçmenlerin bulundukları bölgenin yerel kadınlarına göre daha dezavantajlı durumlar içerisinde olduklarını, daha farklı ve şiddetli boyutlarda sorunlarla karşılaşırlar. "Annelik" ya da "eşlik" rolleri etrafında mikro bir bakış açısıyla kadınların göç süreci detaylarıyla incelenirken; toplumlardaki büyük çaplı yapısal dönüşüm ve değişimlerin kadın göçüne yansımalarına odaklanan makro araştırmalar daha bütüncül bir perspektif  sunar. Bununla beraber kadınların iş gücü içerisindeki yerli kadınlar ve yerli ya da göçmen erkeklerden farklı konumlanışlarını anlamak grup içi ve gruplar arası, kültürler arası karşılaştırmalar etrafında yapılacak bir mezzo analizi gerektirir. Kadın göçmenlerin zorlukla dolu yaşamlarını çözümleyebilmek ve bu yönde uygun ve işlevsel politika ve uygulamalar gerçekleştirebilmek, mikro, mezzo ve makro analizlerin yer aldığı araştırmaları birlikte düşünmeyi ve bir senteze varmayı gerektirir. Bununla birlikte kadın göçmenlerin homojen bir kategoride ele alınmaması gerektiğinin ve bu kategorileşmenin kadın göçmenlere yönelik oluşturulan sosyal politika ve uygulamalarda dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta olduğunu hatırlamak gerekir. Bu çerçevede kadın göçmenler arasında da daha dezavantajlı kesimlerin olduğu  göz ardı edilmemelidir. Örneğin, mülteci kadınlar ve hatta mülteci kadınlar arasındaki  bazı kesimler daha fazla savunmasızdır ve daha fazla korunmaya ihtiyaç duyarlar. Bu kişiler, refakatsiz ve tecrit edilmiş tek kadınlar, yalnız aile reisi olan kadınlar, cinsel şiddet kurbanı kadınlar, eşcinsel kadınlar, ruh sağlığı bozuk ve travmatik kadın mülteciler refakatsiz kız çocukları, koruyucu aile bakımına verilmiş çocuklar ile gözaltındaki veya benzeri durumdaki kadınlardır.