Engellilerle Sosyal Hizmet

Yanıt Açıklaması: İspanya’nın Salamanca kentinde 7-10 Haziran 1994 tarihleri arasında 92 ülkeyi ve 25 uluslararası organizasyonu temsilen 300’den fazla katılımcının yer aldığı konferans sonrası Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültürel Organizasyonu (United Nations Educatio- nal, Scientific and Cultural Organization) (UNESCO) tarafından “Salamanca Bildirgesi (1994)” deklare edilmiştir (Dede, 1996). Bildirgenin amacı, “Herkes İçin Eğitim (Educa- tion for All)” mottosu ile özellikle özel gereksinimli çocuklar olmak üzere tüm çocukların eğitimine olanak tanıyan kaynaştırma eğitimini önceleyen köklü bir eğitim politikası dönüşümünü sağlamaktır. Bu bildirge, adı geçen deklarasyonları referans alması ile tarihsel anlamda temeli olması yanında “herkes için eğitim”, “fırsat eşitliğine dayalı eğitim” ve “bütünleştirilmiş eğitim” felsefelerini savunan evrensel bir çağrıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bildirgenin amacı, “Herkes İçin Eğitim (Education for All)” mottosu ile özellikle özel gereksinimli çocuklar olmak üzere tüm çocukların eğitimine olanak tanıyan kaynaştırma eğitimini önceleyen köklü bir eğitim politikası dönüşümünü sağlamaktır (UNESCO, 1994).

Yanıt Açıklaması: Günümüzde yapılı çevre çoğunluk için ulaşılabilirdir. Bu kişiler, yapılı çevreyi bağımsız ve doğal bir şekilde kullanırlar. Bu durumda doğal olarak herhangi bir yapının ulaşılabilir olmasının en önemli özellik olduğundan bile habersizdirler. Ancak herkes için her zaman durum böyle değildir çünkü herkes aynı bedensel ve zihinsel özelliklere sahip değildir. Ulaşılabilirlik sadece engellilerle ilgili değildir. Bu çok sınırlayıcı olur. Engellilerin yanında, geçici olarak engelli bulunanlar, yaşlılar, hamileler, bebek arabalılar, çocuklar, yük taşıyanlar, iri ve şişman kişiler, çok uzun ve çok kısa boylu kişilerin hepsi engellerle dolu çevrede hareketlerinin kısıtlanmasına maruz kalırlar. Bu gruplarda yer alan kişiler “hareket kısıtlılığına sahip bireyler” olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla herkes, engellerle dolu bir çevreden her an etkilenebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Engel türüne göre engellilerin her türlü işte çalışamama sorunundan kaynaklı olarak veya ülkelerin engelli istihdam politikalarındaki aksaklıklar sebebiyle “engellinin iyi gelir getirici bir işte çalışması bir yana, çoğu zaman az da olsa gelir elde edici bir iş bulup çalışması bile zorlaşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: EHİS madde 3’te sıralanan genel ilkelerden en çok öne çıkan “(engellilere) ayrımcılık yapılmaması (madde 3, b), erişebilirlik/erişilebilirlik (madde 3, f) kadın-erkek eşitliği (madde 3, g) ve çocuk haklarına saygı (madde 3, h)” ilkeleridir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Mesleki rehabilitasyon hizmetlerinin kapsadığı aşamalar ise; • Değerlendirme; engellinin geriye kalan fiziksel, zihinsel ve mesleki yeteneklerinin belirlenmesidir. • Rehberlik; mesleki eğitim ve işe yerleştirme olanakları göz önünde tutularak engelliye yönlendirici öneriler verilmesidir. • İşe hazırlama ve eğitim; mesleğe uygun olarak niteliği arttırmayı hedef alan sistematik bir eğitim verilmesidir. • Yerleştirme; uygun bir iş bulmasına yardım edilmesidir. • Korumalı iş yeri; özel düzenlemeler yapılarak uygun ortamda engellinin çalışmasını sağlamaktır. • İzleme; engellinin istihdamı sırasında düzenli aralıklarla değerlendirilmesi ve gerekli yardımların yapılması şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Engellilere sunulacak özel eğitim hizmetlerinin koordinasyonunun, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından sağlanması benimsenmiştir. Yönetmeliğe göre, MEB denetiminde Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde (RAM) oluşturulan “Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu” tarafından, eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen bireyler için “Özel Eğitim Değerlendirme Kurul Raporu” hazırlanır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Engelli haklarına yönelik uluslararası anlamda elde edilmiş en önemli kazanım olarak nitelendirebilecek olan “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (UNCRPD, 2006)”, engellilerin tüm insan hak ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit şekilde yararlanmasını teşvik ve temin etmek ve insanlık onurlarına saygıyı güçlendirmek amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarafından 13/12/2006 tarihinde kabul edilmiştir (Gül, 2012). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ayrımcılıkla en büyük mücadele ekonomik anlamda verilecek olan mücadeledir. Ayrımcılığın yoksulluğa neden olduğu ancak ayrımcılığın da temel nedenlerinden biri olarak yoksulluk olduğu görülmektedir. Bu nedenle devletin yoksullukla mücadelesini “dezavantajlı” gruplar üzerinden de değerlendirmesi ve ekonomik alanda bu özel grupların temsil güçlerinin arttırılması ayrımcılıkla mücadele için gereklidir.

Yanıt Açıklaması: DSÖ’ye göre Yetersizlik: Sağlık bakımından psikolojik, fizyolojik ve anatomik (fiziksel) yapı veya fonksiyonlardaki eksikliği ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Ana hatlarıyla “kaynaştırma yoluyla eğitim”, en az kısıtlayıcı ortam ilkesine göre engelli ya da dönemsel olabilmesi açısından özel eğitime gereksinim duyan bireylerin, akranlarıyla ve aileleriyle en fazla bir arada bulunabildikleri, eğitimde fırsat eşitliğine dayanarak ve özel eğitim tedbirlerinin alınarak genel eğitim sınıflarında sürdürülen eğitime karşılık gelen özel eğitim uygulamalardır. Kaynaştırma yoluyla eğitimin özel eğitimin ilkeleri doğrultusunda ve genel eğitim sınıflarında yürütülüyor olması, başta ifade edilen özel ve genel eğitim arasındaki karşılıklı etkileşimin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Sıfır Ret (Zero Reject) ilkesine göre; engelli her çocuk okula devam etme hakkına sahiptir; hiçbiri eğitimin dışında tutulamaz. Otizm Spektrum Bozukluğu tanısı almış, ilk okul çağına başlamış bir çocuğun, diğer öğrenciler ve veliler çocuktan rahatsız olabilir denilerek okul kaydının yapılması yönetim tarafından red edilmesi bu ilkenin yok sayılması anlamına geldiğinden doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylerin kamu sektöründe istihdam edilebilmeleri için engelli memur seçme sınavına katılmaları ve sağlık kurulundan alacakları en az % 40 oranında engelli olduklarını belgeleyen bir rapora sahip olmaları gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dil ve Konuşma Engelli, herhangi bir nedenle konuşamayan veya konuşmanın hızında, akıcılığında, ifadesinde bozukluk olan ve ses bozukluğu olan kişidir. İşittiği halde konuşamayanlar, gırtlağı alınanlar, konuşmak için alet kullananlar, kekemeler, afazi, dildudak-damak-çene yapısında bozukluk olanlar bu gruba girmektedir. Bu bilgilerin ışığında sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde yapılı çevre çoğunluk için ulaşılabilirdir. Tipik gelişim gösteren kişiler, yapılı çevreyi bağımsız ve doğal bir şekilde kullanırlar. Bu durumda doğal olarak herhangi bir yapının ulaşılabilir olmasının önemli bir özellik olduğundan bile habersizdirler. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyon, kişilerin tıbbi, psikolojik ve sosyal rehabilitasyonlarını sağlayarak toplumla kopmuş olan ilişkilerini ya da üstesinden gelemedikleri ilişkileri kurmalarında yardımcı olmaktır.

Yanıt Açıklaması: 3 Aralık 2008 Dünya Engelliler Günü olarak kutlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 2002 Engelliler Araştırması verilerine göre, ülkemizdeki her beş engelliden yalnızca biri (%21,7) istihdam edilmektedir. Bu oran kadın ve erkek arasında eşitsiz olarak dağılmaktadır. Erkek engelliler için %32,2, kadın engelliler için ise %6,7 olan bu oran, kentlerde %25,6 ve kırsal alanda %17,7’dir. Bu oranlar engelli bireylerin çoğunun ekonomik anlamda ailelerine bağımlı hâlde yaşadıklarının da bir göstergesidir. Bu oranların yetersiz olmasındaki temel sebep olarak engellilerin kendilerine uygun alanlardaki mesleki eğitim yetersizliği gösterilebilir. Bu görünen en gerçekçi sebep olarak gösterilebilir. Ancak hem özel sektörde hem de kamusal alanda, engelli bireylere iş ve istihdam sunma konusundaki isteksizlik olması birçok sebepten daha vahim bir durumda olduğumuzu da göstermektedir. Doğru ceap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Destek Eğitim Odası: Okul ve kurumlarda, yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler ile üstün yetenekli öğrenciler için özel araç-gereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak özel eğitim desteği verilmesi amacıyla açılan yardımcı eğitim birimleridir (Madde 28/1). Alınacak eğitimin haftalık toplam ders saatinin %40’ını aşmayacak şekilde planlandığı destek eğitim odasında, öğrencilerin eğitim performansları dikkate alınarak bire bir eğitim yapılabileceği gibi gerektiğinde eğitim performansı bakımından aynı sevi- yede olan öğrencilerle grup eğitimi de yapılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mağduriyet kaynaklı ayrımcılık; ayrımcılığa uğramış bir kişinin bu mağduriyeti resmî olarak mahkemeye taşıması veya örgüt içi kanallar aracılığı ile yönetime şikâyet etmesi sonrası çalıştığı kurumda ayrımcı davranışlara maruz kalmasıdır. Belirli gruplara üye olan dezavantajlı kişilere karşı kurumsallaşmış yapılar, politikalar, uygulamalar ve gelenekler sistematik ayrımcılığı oluşturur. Dezavantajlılara yönelik farklı veya ikinci derece koşullar, eğitim, ulaşım ve diğer hizmetlerde yetersizlikler sistematik ayrımcılığa girmektedir. Emirle ayrımcılık ise kişi veya kişilere talimat ve emir yolu ile ayrımcılık uygulatılmasını ifade etmektedir. Doğrudan ayrımcılık, kanunlar, politikalar ve/ veya uygulamalarla kişi veya grupların farklı özelliklerinden dolayı açık bir şekilde dışlanması hâlinde ortaya çıkar. Oysa dolaylı ayrımcılık ; görünüşte yanlı olduğu anlaşılmayan düzenleme ve uygulamaların, sonuçları itibarıyla farklı özellikleri olan gruplarda (cinsiyet, dil, din, sosyal köken gibi) eşitsizlik yaratmasıdır. Bu sebeple, doğru cevap C şıkkıdır.