Engellilerle Sosyal Hizmet

Yanıt Açıklaması: Engelli Hakları Hareketi, ayrımcılıkla ve engelli bireylere yönelik steryotip algıyla ve özellikle engellilere verilen hakları bir lütuf gibi gören yardımseverlik (benevolence) anlayışla mücadele etmektedir (Thomas, 2004). Her şeyden önce bir sivil haklar hareketi olan Engelli Hakları Hareketi (The Disability Rights Movement) kendini ifade şekli olarak, şiddet içermeyen bir başkaldırı ve gündem oluşturma metodu olan “sivil itaatsizlik” eylemlerini temel almıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye, “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme”nin TBMM (2008) tarafından onaylanmasını 5825 sayılı kanunla 3 Aralık 2008 Dünya Engelliler Günü’nde uygun bulmuştur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyonda temel amaç engelliyi kendi kendine yeterli duruma getirerek topluma uyumunu sağlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Engelliler Kanunu madde 4'de yer alan "Engellilerin tam bir birey olarak fiziksel ve ruhsal bütünlüğüne saygıyı içerir." ifadesi engelli bireyin kişisel bütünlüğünü korumak amacıyla yasaya dahil edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim: Özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin her tür ve kademede diğer bireylerle karşılıklı etkileşim içinde bulunmalarını ve eğitim amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirmelerini sağlamak amacıyla bu bireylere destek eğitim hizmetleri de sunularak akranlarıyla birlikte tam zamanlı ya da özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı olarak verilen eğitimdir (madde 4, ö). Bu bilgilerin ışığında doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin de içinde bulunduğu pek çok ülke, kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarına dönük yasal ve politik çerçeve tayin etme konusunda Salamanca Bildirgesini (UNESCO 1994) esas almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Engelliliğin nedenleri incelendiğinde, biyolojik olarak genlerden kaynaklanan, doğum sırasında meydana gelen ve doğum sonrasında oluşan engellilik olarak gruplamak mümkündür. Doğum sırasında oluşan engellilik nedenleri; yaşanan yanlış uygulamalar, kötü ve hijyenik olmayan ortamlarda yapılan doğumlardır. Doğum sonrasında olan engellilik nedenleri ise; iş kazaları, trafik kazaları, ev kazaları, yanlış tıbbi uygulamalar, savaşlar, terör ve doğal afetlerdir. Kısaca doğum öncesi nedenlere bakıldığında ise; kalıtım, akraba evliliği, annenim ilk 3 ayda geçireceği ateşli ve bulaşıcı hastalıklar, çoğul gebelik, zararlı ve kötü alışkanlıklar, şiddetli nezle ve yüksel ateş, kemoterapi ve radyoaktif ışınlar, gebelik öncesinde annenin ruh sağlığının bozulması, gebelik süresinin uzun veya kısa olması, annenin bir kazaya maruz kalması sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Engellilik pek çok alanda kişinin yaşamını sınırlamaktadır ki bunlardan biri de ulaşım imkanlarıdır. Otobüslerde engelli rampası olmadığından, fiziksel engelli Ahmet Bey şehir hayatına katılamaması da, ulaşım imkanları içinde ortaya çıkan bir sorun olduğundan sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Goffman (1968; Akt. Pekşen, 2014), engelli bireylerin toplumda “kayda değer bulunmayan”, “itibar edilmeyen”, “önemsenmeyen”, “ikinci plana itilen” bireyler olarak etiketlenmelerine yol açan kültürel tanımlamalara maruz kaldıklarını ifade etmiştir. Bu bilgiler bize sorunun doğru cevabının C şıkkı olduğunu göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: En eski model, moral modeldir. Bu modele göre engellilik, doğrudan günahkârlık ve kötülüğe bağlıdır. Engelliliğin nedeni, kötülük yapma ya da kötü şekilde yaşamak değildir; kötü olmaktır. Engelliliğin moral olarak değerlendirilmesi ilk olarak beşeri kültürlerde gelişmiştir ve Orta Çağın sonuna kadar bu konuda egemen görüş olarak kalmıştır. Toplum, işledikleri bazı günahlardan dolayı insanların engelli olduklarına inanmaktadır. Bu toplumlarda engelli bireyler dışlanmakta ve hatta kötü muameleye maruz kalmaktadır. Engelliliğin moral kaynaklardan ortaya çıkan bir sorun olması görüşü, büyük olasılıkla engelli insanların ruhlar tarafından ele geçirildiği inancına dayanıyordu ve ruhun kötü olması durumunda kötü sonuçların ortaya çıktığına inanan Neolitik insan topluluklarında görülmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Engellilerin toplumla bütünleşmesini engelleyen faktörlerin başında yetersiz politikalar ve standartlar gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireye sahip ailelerin sosyal hayatları da önemli farklılıklar oluşturmaktadır. Bu durum ailenin sosyal çevreyle olan ilişkisini, sosyal çevrenin aileyle olan ilişkisini değiştirmektedir. Aileler toplumun engellilere karşı reddedici, aşırı merhamet gösterileri, kalıp yargılar gibi birçok nedenden dolayı kendilerini sosyal haklarını kullanma konusunda sınırlamaktadırlar. Ülkemizde bu problem fazlasıyla yaşanmaktadır. Ailelerin sosyal yaşam alanlarına engelli çocuklarıyla birlikte dâhil olmalarını engelleyen birçok neden sıralanabilir. Bunların en başında da engellilere karşı toplumsal ön yargıların geldiği de bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Erken çocukluk dönemi eğitimi, 0-36 ay arasındaki bireyleri kapsayan eğitimdir. 6 ayını tamamlayan özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için okul öncesi eğitim zorunludur. Çocukların gelişimi ve özellikleri dikkate alınarak okul öncesi dönemde eğitim süresi uzatılabilir (madde 11, b).

Yanıt Açıklaması: Komiteye yapılabilmesi için başvurunun imzalı olması (madde 2/a) olarak belirtilmiştir.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Özellikle 70’li yıllarda ivme kazanan ve Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Kanada, Avustralya ve Danimarka gibi ülkelerde etkili olan “Engelli Hakları Hareketi” de “hayırseverlik/yardımseverlik (bene- volence)” anlayışına mesafelidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin de içinde bulunduğu pek çok ülke, kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarına dönük yasal ve politik çerçeve tayin etme konusunda Salamanca Bildirgesini (UNESCO 1994) esas almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık Örgütü'nün tanımına göre rehabilitasyon ; bireylerdeki engelliliğin etkilerinin ve engel koşullarının azaltılmasını amaçlayan bu bireylerin sosyal entegrasyonunu sağlamaya yönelik bütün önlemler olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: O¨zel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ni (2006, güncelleme 2012) son güncelleme 2018 IDEA’nın 6 ilkesi (Turnbull, Stowe ve Huerta, 2007) ışığında değerlendirmeye çalışmak yönetmeliğin yeterliklerini göstermeye yardımcı olacaktır. IDEA’nın 6 ilkesi: (1) sıfır ret, (2) ayrımcı olmayan değerlendirme, (3) uygun eğitim, (4) en az kısıtlayıcı çevre/ortam, (5) sürecin hukuki denetimi veya teminatı (6) ebeveyn ve öğrenci katılımıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: En geniş anlamda engellilik, sosyal hayata katılımdaki sınırlanmışlık ya da eksiklik durumudur. Engellilik, bir engellilik halinin sonucu olarak, bireyin belirli aktivitelerini yerine getirmesini ve sosyal yaşamdaki rollerini yerine getirmesini engelleyen bir durumdur. Türkçe ’de engelli kişiyi ifade etmek için; sakat, özürlü, ayrıca hem hastalık hem de sakatlık anlamına gelen ‘illet’ sözcüğünden türemiş olan ‘alil’ ve ‘malul’ gibi terimler kullanılmaktadır. Ayrıca Türkçe ‘de bazılarına çok sık rastlanmasa da sakat terimine yakın ve eş anlamlı olarak kullanılan; ahnıt, ahraz (dilsiz), aksak, alil, apışak, bacaksız, bastıbacak, çağanozvari, çalık, çolak, damlalı, dilsiz, düztaban, ebkem, felçli, genzek, inmeli, kambur, kolsuz, kötürüm, makrosefal, meûç, menzul, mikrosefal, nüzullü, paytak, sağır, sarsak, sökel, topal, yangaboz, yarım (kişi), yatalak, çarpık, kekeme, kör, kambur gibi terimleri bulunmaktadır. Bunların bazıları genel olarak engelli olmayı, bazıları ise özel bir engellilik halinde bulunmayı ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Salamanca Bildirgesi, “Eylem İçin Çerçeve” başlığı altında üç ana ve alt bölümün kapsadığı 85 maddeden oluşmaktadır.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.