İnsan Davranışı Ve Sosyal Çevre 1

Yanıt Açıklaması: Modernleşme Kuramı ise yaşlılığı tarihsel ekonomik, sosyal, kültürel ve teknolojik gelişmeler ışığında ele alır. Avcı-toplayıcı toplumlarda yaşlı bireylerin işlevselliği asgari düzeydedir. Tarım toplumlarıyla birlikte değeri artan yaşlılar, sanayi toplumlarıyla birlikte kazandığı statüyü tekrar kaybetmiştir. Teknoloji çağında ise yaşlı bireyler teknolojiye ayak uydurabildiği derecede topluma katkıda bulunabilirler. Teknolojik gelişmelere ayak uy-duramayan yaşlı bireylerin güvenlik, sevgi, saygı, ait olma, benimsenme ihtiyaçları tehdit altına girer ve durum yaşlı bireylerde bunalım, huzursuzluk, öz güven kaybı ve depresyon gibi sorunlara yol açabilir.

Yanıt Açıklaması: Depresyonda duygu durum belirtileri olan hüzün, elem, üzüntü gibi belirtiler yaşlılıkta ön planda olmayabilir. Kaygı, sinirlilik, huzursuzluk, çocuksu davranışlar, sızlanma, aşırı talepkarlık, inatçılık, sürekli yakınma da depresyonun gizli belirtileridir (Schulman, 1989). Bu belirtileri taşıyan yaslı bireyler depresyonda olduklarını kabul etmeyebilirler; ancak depresyon yaşlı bireylerin işlevselliklerini azalttığı için acil olarak tedavi edilmeleri şarttır. Yaşlı bireylerde görülen depresyonda bedenle ilgili yakınmalar ve kaygılar diğer belirtilere göre daha ön plandadır.

Yanıt Açıklaması: Verilen görüşler Gisele Lobouvie' e aittir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Diş çıkarma, gelişim dönemindeki gelişim ödevlerinin evrensel nitelik taşıyan boyutuna girmekte olup, diğer seçeneklerdeki cevaplar ise toplumdan topluma ve kültürden kültüre değişiklikler gösterebilen durumlardır.

Yanıt Açıklaması: Tanner’a göre genç yetişkinlik dönemi; yeni bir ya-şam dönemini temsil etmekte ve yalnızca döneme ait özelliklerle tanımlanmakla kalmayıp daha önceki ve daha sonraki gelişim dönemleriyle ilişkilendirilmelidir. Bu bağlamda beliren yetişkinlik dönemi hem ergenlikten hem de yetişkinlikten farklıdır ve bu dönemdeki bireylerin kendilerine özgü özellikleri vardır. Bu özellikler: Kimlik arama dönemidir. Değişkenlik dönemidir. Kişinin kendine en çok odaklandığı dönemdir. Olanaklar dönemidir. Ergenlik ve yetişkinlikte bir geçiş ve ara dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Kohlberg’in ahlak gelişimi alanına en önemli katkısı, ahlak gelişimini Piaget’in bilişsel gelişim alanında ortaya koyduğu aşamalar üstüne kurmasıdır. Doğru Cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: K. Warner Schai (1977) yetişkinlikteki bilişsel gelişim evrelerine dair bir teori geliştirmiştir. Genel kabul gören Piaget’in bilişsel kuramının sadece ergenlerin yeni bilgiyi işleme yaklaşımını açıkladığını düşünmektedir. Schai’ye göre ise yetişkinler bilginin ve aklın kullanımı konusunda Piaget’nin önerdiği formal işlemler döneminden daha fazlasını yaptıklarını düşünmektedir. Schai yetişkinlikteki bilişsel dönemlerle ilgili bazı evreler ortaya koymuştur. Bunlar; Başarma Evresi, Sorumluluk Evresi,  Yönetim Evresi, Yeniden Bütünleştirme Evresidir.

Yanıt Açıklaması: IV nolu öncül hatalıdır; ergenlikte her iki cins de yalnız kalmak ister. Ebeveynlerinin ve arkadaşlarının birlikte olma isteğine karşı gelip içe dönebilir. Yalnız kalıp kendisindeki değişiklikleri düşünüp, yeni durumuna alışmak ister. VI nolu öncül de hatalıdır. Duygularda ani iniş çıkışlar olduğu gibi istikrarsızlık da vardır. Ergen, aynı olaya farklı zamanlarda değişik tepkiler gösterebilir. Çabuk öfkelenir, çabuk sevinir, çabuk sinirlenir. Tepkiler önceden kestirilemez.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizdeki istatistikler özellikle 65 yaş üstü bireylerde intihar hızlarının diğer yaş gruplarına göre yüksek olduğuna işaret etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Erken Ergenlik (12-14 yas): Ergenlik (büluğ-puberte) bedensel gelişimin yaşandığı evredir. Bu evrede boy uzaması, kilo artısı, iç organlarda gelişme ve bunlara bağlı fiziksel kapasite artısı görülür.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel rahatsızlıklar i. Dil rahatsızlıkları ii. Motor becerilerde kayıp iv. Objeleri ya da kişileri tanıyamama v. Yönetsel işlevlerde bozukluk (ör. planlama, organizasyon)

Yanıt Açıklaması: I, II, III numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir mesleğe başlama ve emekliliğe kadar geçen süreye “mesleki döngü” adı verilir. Bunlar: a. Seçim ve başlama b. Uyum c. Devam d. Emeklilik aşamalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Bağlanma kavramını ilk olarak İngiliz bilim insanı John Bowlby ele almıştır. En kısa tanımıyla bağlanma anne ve bebek arasında kurulan duygusal bağlılık ilişkisidir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bowlby’ye göre bağlanma yeni doğan bebeğin hayatta kalmasını ve “normal” gelişimini sağlamak için biyolojik olarak kurgulanmış olan anne (ya da bakan kişi) ve bebek arasındaki güçlü duygusal bağdır. Bağlanma kuramına göre çocukların güvenli bağlanma geliştirmeleri onları büyüten ebeveynlerin sunduğu bakımın kalitesine ve çocuğun ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmalarına bağlıdır. Geleneksel olarak bebekler ve birinci bakım verenler arasındaki duygusal bağı tanımlamak için kullanılan bu terim ergenlik ve yetişkinlik gibi diğer gelişim dönemlerini kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkla beraber merkezi sinir sisteminin bilgiyi işlemesinde yavaşlama görülür. Bu yüzden yaşlı bireyler gençlerin yapabilecekleri her türlü fiziksel aktiviteyi daha yavaş yaparlar. Yeni bilgileri hafızaya almak ve eski bilgilere ulaşmak yaşlılar için daha zor bir hâle gelebilir. Bilgilerin yavaş işlenmesi yaşlılar için tehlikeli durumlar oluşturabilir. Örneğin, Psiko-motor becerilerde kayıp yaşadıkları için karar verme ve uygulamadaki yavaşlık yaşlı bireylerin daha çok kaza geçirmelerine sebep olabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Erikson’un Kuramına göre altıncı aşama olarak bilinen genç yetişkinliği içeren dönem “Yalıtılmışlığa karşı yakınlık” tır.

Yanıt Açıklaması: Geriatri: Yaşlılık döneminde ortaya çıkan hastalıklar ile ilgilenen, yaşlılıktan kaynaklanan hastalıkların koruyucu, tedavi ve rehabilite edici yönleriyle ilgilenen bir tıp dalı.

Yanıt Açıklaması: Levinson’ın kuramının merkezinde «yaşam yapısı” kavramı yer alır. Bu kavram “bir kişinin yaşamının bir döneminde altta yatan örüntü ya da tasarım” olarak tanımlanır. Bir kişinin yaşam yapısı kişinin çevresiyle karşılıklı etkileşimini şekil- lendirir ve onun tarafından da şekillendirilir. İnsan ömrü hep bir yapı kurmak ve yapı değiştirmek gibi süreçlerden ibarettir. Hayat yapısı oluşturmak ve hayatımızı onun içerisi- ne koymak, yapı kurma yapı değiştirme dizisidir. Yaşam yapısının bileşenleri arasında in- sanlar, kurumlar, yerler, düşler, değerler ve duygular yer alır. Levinson’a göre, yaşam çocukluğun özgürlüğünden okula girmeye; okuldan iş dünya- sına; bir aşk ilişkisinden ayrılmaya ya da evlenmeye; evlenmeden boşanmaya uzanan bir dizi geçişsel yaşantıyı içerir. Levinson insanların yaşam yapılarının, birbiriyle çakışan, (her birinin uzunluğu 20 ila 30 yıl arasında değişen) dört dönemde biçimlendiğini ileri sürer. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cevap sindirim sistemi değildir. Yaşla beraber enzimlerde, mide öz suyunda ve tükürük salgılarında azalma görülür. Bu durum sindirimin zorlasmasına, mide ağrısı gibi şikâyetlerin ortaya çıkmasına sebep olur. Bu yüzden yaşlı bireyin beslenmesine ve diyetine daha çok dikkat etmesi gerekebilir. Cevap solunum sistemi de değildir. Solunum sistemi de yaşlılıkla beraber fonksiyonel değisiklige ugrayan bir sistemdir. İnsanlar yaşlandıkça akciğerlerin boyutu küçülür ve bu nedenle oksijen kullanımı azalır. Hava keseciklerinin lifli dokularla yer değiştirmesi gazların akciğerdeki degiş tokuşunu engelleyebilmektedir. Psiko-motor beceriler de değildir. Yaşlılıkla beraber merkezi sinir sisteminin bilgiyi islemesinde yavaşlama görülür. Bu yüzden yaşlı bireyler gençlerin yapabilecekleri her türlü fiziksel aktiviteyi daha yavaş yaparlar. Yeni bilgileri hafızaya almak ve eski bilgilere ulasmak yaslılar için daha zor bir hâle gelebi-lir (Zastrow, 2014). Parkinson da değildir. Parkinson hastalığı yetişkinlerde Alzheimer hastalığından sonra ikinci sıklıkta görülen ve sinir hücre harabiyeti sonucunda gelişen bir hastalıktır. Beklenen yaşam süresinin uzaması ve nüfus içinde yaşlı nüfusunun artması Parkinson hastalarının sayısında da artışa yol açmaktadır. Yaşlılıkla birlikte fizyolojik degişime uğrayan bir başka sistemse sindirim sistemidir. Yaşla beraber enzimlerde, mide öz suyunda ve tükürük salgılarında azalma görülür. Bu durum sindirimin zorlaşmasına, mide ağrısı gibi şikâyetlerin ortaya çıkmasına sebep olur. Bu yüzden yaşlı bireyin beslenmesine ve diyetine daha çok dikkat etmesi gerekebilir Homeostaz (Dengelesim) Öncelikle, sağlık açısından vücudun dengeli bir biçimde çalışması gerekmektedir. Homeostaz (dengelesim) adlı mekanizma, karsılastıgı hastalık durumlarında ve olağan dışı durumlarda vücudun dengesini sağlamaya çalışır. Yaş ilerledikçe bu mekanizmanın çalışması etkinliği azalır. Birey, fizyolojik olarak kendini farklı durumlara adapte etmekte zorlanır. Örneğin uzun süreli bir fiziksel aktiviteden sonra nefes düzeninin ve kalp ritminin normale dönmesi eskiye oranla daha uzun sürer. Yaraların ve morlukların iyileşmesi daha uzun zaman almaya başlar. Tiroid bezleri küçülmeye başlar ve durum bazal metabolizmayı yavaşlatır.