Sosyal Hizmet Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: A seçeneği Anayasanın eğitim ve öğretim hakkına ilişkin B seçeneği ailenin korunması ve çocuk haklarına ilişkin C seçeneği sosyal güvenlik hakkına ilşkin E seçeneği eğitim ve öğrenim hakkına ilişkin D seçeneği  sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenlere ilişkin bir maddedir. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 15 Mayıs 1959 tarihinde kabul edilen 7269 sayılı umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle yapılacak yardımlara dair kanun.

Yanıt Açıklaması: Sağlık Bakanlığı tarafından 2000 yılında yürürlüğe konulan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinin amacı; acil sağlık hizmetlerinin yurt sathında eşit, ulaşılabilir, kaliteli, süratli ve verimli olarak yürütülmesini sağlamak maksadıyla, sağlık hizmeti sunan ve sağlık hizmeti ile ilgili olan bütün kurum ve kuruluşların uymakla mükellef oldukları esaslar ile bu kuruluşlar arasında koordinasyon temin edilmesine ve Bakanlık tarafından yürütülecek olan acil sağlık hizmetlerinin sevk ve idaresine dair usul ve esasları belirlemek olarak tasarlanmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yeni gelişen tıbbi teknolojiler, hastalıklar ve toplumun sağlık ihtiyacının sürekli artışı gibi nedenler etkin ve esnek bir sağlık sisteminin kurulmasını gerektirmektedir. Dolayısıyla içinde bulunduğumuz dönemde de ülkemiz sağlık sistemi yeniden yapılanma sürecindedir. Bu yapılanmanın belirleyici mevzuatı ise 2011’de çıkartılan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yönetmeliğin 30. maddesinde merkezlerde çalışması gereken personelin asgarî sayısı ve nitelikleri belirtilmiştir. Buna göre merkezde: • Sorumlu Uzman • Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı • Tabip • Psikolog • Hemşire Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hasta haklarının hastane ortamlarında yapılandırılması 1998 yılında yürürlüğe giren Hasta Hakları Yönetmeliği ile olmuştur. Yönetmelikte ayrıntılı olarak hasta haklarıyla ilgili temel ilkelere yer verilmiştir. Sağlık hizmetlerinin sunulmasında aşağıdaki ilkelere uyulması şart koşulmuştur: • Bedeni, ruhi ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaşama hakkının, en temel insan hakkı olduğu, hizmetin her safhasında daima göz önünde bulundurulur. • Herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkını haiz olduğu ve hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur. • Sağlık hizmetinin verilmesinde, hastaların, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile sair farklılıkları dikkate alınamaz. Sağlık hizmetleri, herkesin kolayca ulaşabileceği şekilde planlanıp düzenlenir. • Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı haller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz. • Kişi, rızası ve Bakanlığın izni olmaksızın tıbbi araştırmalara tabi tutulamaz. • Kanun ile müsaade edilen haller ile tıbbi zorunluluklar dışında, hastanın özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.

Yanıt Açıklaması: ‘Sosyal güvenlik’ sözcüğü ilk olarak Roosevelt tarafından Social Security Act’in (Sosyal Güvenlik Yasası) hayata geçirilmesiyle 1935’te ABD’de telaffuz edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kurumun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: • Kuruma bağlı hastaneleri, ağız ve diş sağlığı merkezlerini ve benzeri sağlık kuruluşlarını kurmak ve işletmek, gerektiğinde bunları birleştirmek, ayırmak, nakletmek veya kapatmak. • Kuruma bağlı sağlık kuruluşlarında her türlü koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak, faaliyetlerini izlemek ve değerlendirmek, iyi uygulama örneklerini yaygınlaştırmak, düzenleme yapılması ve politika oluşturulması maksadıyla bakanlığa teklifte bulunmak. • Performans değerlendirmesi yapmak, rapor hazırlamak, değerlendirme sistematiği için her türlü alt yapıyı kurmak. • Kendisine bağlı sağlık kuruluşlarında hasta haklarına, hasta ve çalışanların sağlığına ve güvenliğine yönelik iyileştirme çalışmaları yapmak. • Görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak, müşterek çalışma yürütmek. • Hastane hizmetleriyle ilgili yapılacak çalışmalarda gerekli komisyonları kurmak. • Kurum personelinin atama, nakil, özlük, ücret, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek. • Kurum hizmetlerinin gerektirdiği her türlü satın alma, kiralama, bakım ve onarım, arşiv, idarî ve malî hizmetleri yürütmek.

Yanıt Açıklaması: Danışmanlık Tedbiri Çocuğun bakımından sorumlu olan kimselere çocuk yetiştirme konusunda; çocuklara da eğitim ve gelişimleri ile ilgili sorunlarının çözümünde yol göstermeye, yönelik tedbirlerdir (ÇKK, md.5/1-a).

Yanıt Açıklaması: Anayasamıza ilave olarak 1987’de yürürlüğe giren 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu da ülkemiz sağlık sisteminin temel yapılanmasını oluşturmaktadır. Kanunun amacı; sağlık hizmetleriyle ilgili temel esasları düzenlemektir. Kapsamı, bütün kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerini ve gerçek kişileri kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: • Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek. • Birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütmek, bu hususta gerekli düzenlemeleri yapmak. • Bulaşıcı, bulaşıcı olmayan, kronik hastalıklar ve kanser ile anne, çocuk, ergen, yaşlı ve engelli gibi risk gruplarıyla ilgili olarak izleme, sürveyans, inceleme, araştırma, bağışıklama ve kontrol çalışmaları yapmak, bununla ilgili verilerin toplanmasını sağlamak, belirlenen hedefler doğrultusunda plan ve programlar hazırlamak, uygulamaya koymak, denetlenmesini sağlamak, değerlendirmek, gerekli önlemleri almak, bu konuda politika ve düzenlemelerin oluşturulması için Bakanlığa teklifte bulunmak. • Yaşam kalitesini yükseltecek alışkanlıkları kazandırarak toplumdaki tüm bireylerin sağlığını geliştirmek; hatalı beslenme alışkanlıkları, obezite, sigara ve benzeri zararlı maddelerin yol açtığı sağlık riskleri ve tehditleri ile mücadele etmek, bu hususları izlemek, araştırmak, veri toplanmasını sağlamak ve değerlendirmek. • Birey, toplum ve çevre sağlığını etkileyen ve genel sağlığı ilgilendiren her tür etkeni incelemek, teşhis etmek, değerlendirmek ve kontrol etmek üzere gerekli laboratuvar hizmetlerinin organizasyonunu sağlamak. • Sağlık tehditlerine yönelik erken uyarı ve cevap geliştirilmesi amacıyla gerekli organizasyonu sağlamak, halk sağlığını tehdit eden konularda gereken tüm tedbirleri almak ve gerektiğinde müeyyide uygulamak. • Biyolojik ürünler ve test materyali ile benzeri ürünlerle ilgili araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak, bu ürünleri temin etmek veya edilmesini sağlamak, ürettirmek ve gerektiğinde üretmek. • Görev ve sorumluluk alanıyla ilgili olarak hizmet standardizasyonunu sağlamak, meslek personelinin yetişmesi için ilgili kurumlarla işbirliğiyle eğitim programları hazırlamak, eğitim ve yayın faaliyetinde bulunmak. • Görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası, kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak. • Kurum personelinin atama, nakil, özlük, ücret, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek.

Yanıt Açıklaması: Çocuklar Hakkında Yapılan Soruşturma İşlemlerindeki Özellikler • Çocuklarla ilgili işlemler mümkün olduğu ölçüde sivil kıyafetli görevliler tarafından yerine getirilir. • 12 – 15 yaş grubu açısından, ‘işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneğinin’ veya ‘davranışlarını yönlendirme yeteneğinin’ bulunup bulunmadığının araştırılması ve çocuklara özgü bir araştırma biçimi olan ‘sosyal inceleme raporu’ ile ‘denetim planı ve denetim raporu’  hazırlanması sağlanır. • Suça sürüklenen çocuk hakkındaki araştırma ve soruşturma çocuk bürosunda görevli Cumhuriyet savcısı tarafından bizzat yapılır. • Suça sürüklenen çocuk onbeş yaşın üzerinde ise, dava Ceza Muhakemesi Kanunu 250/1’de belirtilen ağır ceza mahkemelerinde görülür. • Çocuk bir yetişkinle birlikte suç işlemişse, çocuk hakkındaki soruşturma ve kovuşturma ayrı yürütülür. • Çocuk hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı verilebilir, gerekirse çocuk hakkındaki kovuşturmada durma kararı verilir.

Yanıt Açıklaması: hastane sosyal hizmetine temel teşkil eden Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin tamamlayıcısı niteliğinde olan bir diğer belge, 2011 yılında yürürlüğe giren Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulama Yönergesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Sosyal yardımın sistematik olarak ilk kez düzenlendiği ülke İngiltere’dir. 18. yüzyıldan başlayarak bir dizi poor laws (yoksullar yasaları) bu yardımı düzenlemiş ve örgütlemiştir. Kraliçe Elizabeth’in yönetimi altında hayata geçirilen 1601 tarihli yasa (Poor Law - Yoksullar Yasası) sosyal yardımın temel çerçevesini çizmiştir. Bu yasa üç adet muhtaçlar sınıfı öngörüyordu: Sakatlar, sakat olmayanlar ve çocuklar.

Yanıt Açıklaması: “Sosyal hizmet mesleği, insanların refahı için sosyal değişmeye, insani ilişkilerdeki sorunları çözmeye ve insanın güçlenmesi ile özgürleşmesinin gelişmesine yardımcı olur. Sosyal hizmet, insan davranışı ve sosyal sistem kuramlarını kullanarak insanların çevreleriyle etkileşimde bulunduğu noktalara müdahale eder. İnsan hakları ve sosyal adalet ilkeleri sosyal hizmette temeldir. Sosyal hizmet, çeşitli uygulama biçimlerinde, insanların çevreleriyle çoklu, karmaşık alış verişlerini temel alır. Sosyal hizmetin misyonu tüm insanları potansiyellerini tam olarak kullanabilir hale getirmek, yaşamlarını zenginleştirmek ve işlevsiz olmalarını önlemektir. Meslek olarak sosyal hizmet sorun çözme ve değişim üzerine odaklanır. Bu bakımdan sosyal hizmet uzmanları toplumda ve hizmet ettikleri birey, aile ve toplulukların yaşamlarında değişim eyleyicisidir. Sosyal hizmet birbiriyle bağlantılı değerler, kuramlar ve uygulama sistemidir.”

Yanıt Açıklaması: Suça sürüklenen çocuk hakkındaki soruşturma, çocuk bürosunda görevli Cumhuriyet savcısı tarafından bizzat yapılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ruh Sağlığı Programları Daire başkanlığının görevleri şunlardır: • Ruh sağlığı ile ilgili koruyucu programların geliştirilmesi, çocuk ve ergenleri de kapsamak üzere ruh sağlığının araştırılması ve korunması ile ilgili faaliyetleri planlamak ve koordine etmek. • Koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin birinci basamak sağlık hizmetleriyle bütünleştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik çalışmaların yürütülmesini sağlamak. • Kronik ruhsal bozuklukların birinci basamak ağırlıklı olmak üzere ikinci basamak ve üçüncü basamakta tanı, tedavi ile izlemelerinin ve psikososyal rehabilitasyon programlarının geliştirilmesi için gerekli çalışmalar yapmak. • Toplum Temelli Ruh Sağlığı uygulamalarıyla uyumlu hizmetlerin koordinasyonu, çalışacak personele yönelik eğitim modüllerinin hazırlanması ve uygulanması faaliyetlerini yürütmek. • Damgalama ve ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına yönelik savunuculuk faaliyetlerinin yürütülmesi konusunda çalışmalar yapmak. • İntiharı azaltmak ve intiharı önleme konusunda farkındalık yaratılması için çalışmalar yürütmek. • Otizm spektrum bozuklukları gibi çocukluk çağında başlayan kronik ruhsal bozukluklar konusunda erken tanılama-tedavi-rehabilitasyon hizmetleri için spesifik programlar geliştirmek. • C¸ocuk istismarı ve ihmali gibi travmatik yaşantıların önlenmesi, erken müdahale edilmesi ve psikiyatrik rehabilitasyonu konusunda projelerin geliştirilmesi, C¸ocuk İzlem Merkezi uygulamalarının yaygınlaştırılması, personel eğitimi de da^hil olmak üzere kapasite artırma faaliyetlerini yürütmek. • O¨ğrenme bozuklukları, dikkat eksikliği bozuklukları ve hiperaktivite gibi ruhsal bozuklukların erken çocukluk döneminde tanılanması ve bu bozukluklar için koruyucu ruh sağlığı hizmetleri kapsamında ilgili birimlerle birlikte spesifik programlar geliştirmek. • Toplumda çeşitli kuruluşlarda ve işyerlerinde çalışanlara yönelik mobbingin önlenmesine yönelik programlar kapsamında farkındalık ve eğitim faaliyetlerini yürütmek • Kadına ve aile içi şiddete yönelik ruh sağlığı çalışmalarını planlamak, programlar geliştirmek, eğitim ve kapasite artırma faaliyetlerini yürütmek. Kadın İzlem Merkezleri ile ilgili çalışmalar yürütmek. • Koruyucu ruh sağlığının iyileştirilmesi için halkın ve sağlık personelinin eğitim çalışmalarını yürütmek. • Koruyucu ruh sağlığının iyileştirilmesi için eğitici ve yol gösterici afiş, broşür, kitapçık, kısa film. vb. eğitim materyali geliştirmek. • Koruyucu ruh sağlığının iyileştirilmesi için üniversiteler, sivil toplum kuruluşları vb. ulusal ve uluslararası kuruluşlarla birlikte çalışmalar yürütmek. • Ulusal ruh sağlığı eylem planı hazırlamak ve yürütmek. • Faaliyet alanları ile ilgili eğitim, sempozyum, panel, çalıştay, seminer vs. etkinlikleri düzenlemek ve düzenlenen ulusal ve uluslararası etkinliklere katkı sağlamak.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası sosyal mevzuatı belirleyen önemli metinlerden biri olan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 1948 yılında imzalanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 2003 tarihinde kabul edilen 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununa göre, kurumun görevlerinden bir kısmı aşağıdaki gibidir: • Ulusal istihdam politikasının oluşturulmasına ve istihdamın korunmasına, geliştirilmesine ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak, işsizlik  sigortası işlemlerini yürütmek. • İş ve meslek analizleri yapmak, yaptırmak, iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri vermek, verdirmek, iş gücünün istihdam edilebilirliğini artırmaya yönelik iş gücü yetiştirme, mesleki eğitim ve iş gücü uyum programları geliştirmek ve uygulamak, istihdamdaki iş gücüne eğitim seminerleri düzenlemek. • İşçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak, iş gücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için uygun iş gücü bulunmasına ve yurt dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık etmek, istihdamında güçlük çekilen iş gücü ile iş yerlerinin yasal olarak çalıştırmak zorunda oldukları iş gücünün istihdamlarına katkıda bulunmak, özel istihdam bürolarına ilişkin Kuruma verilen görevleri yerine getirmek, işverenlerin yurt dışında kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracağı işçileri temin etmesi ile tarım işlerinde ücretli iş ve işçi bulma aracılığına izin verilmesi ve kaldırılmasına ilişkin işlemleri yapmak.