Sosyal Psikoloji 2

Yanıt Açıklaması: Şeyleştirme: Toplumsal olgulara dair kavramlaştırmaların birer soyutlama olduğunu ihmal ederek, bu olguları canlı ve gerçek bir “şey” olarak görmektir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: F ölçeğinde, otoriteryen kişiliği saptamaya yarayan dokuz boyut mevcuttur. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir: 1. Gelenekçilik (konvansiyonalizm): Geleneksel, orta sınıf değerlerine katı bağlılık. 2. Otoriteryen boyun eğme: Ait olunan grubun idealize edilmiş ahlaki otoritelerine yönelik, sorgulayıcı, boyun eğici tutum. 3. Otoriteryen saldırganlık: Geleneksel değerleri çiğneyenleri ya da çiğnemek isteyenleri yakalamak için tetikte olma, onları kınama, reddetme ve cezalandırma eğilimi. 4. Öznelci bakış karşıtlığı (Anti-intraception?): Öznel, yaratıcı, esnek düşünmeye karşı olma 5. Boş inançlı ve kalıpyargılı olma: Bireyin, kaderinin mistik olarak belirlendiğine dair inançlara sahip ve katı kategorilerle düşünme eğiliminde olması. 6. Güç ve “sertlik”: Sürekli baskı-boyun eğme, güçlü-zayıf, lider-takipçi boyutlarıyla düşünmek ve kaygı duymak, güçlü kişilerle özdeşleşme, dayanıklılık ve sertlik konusunda abartılı bir iddia sahibi olma 7. Yıkıcılık ve sinisizm (olumsuzculuk): Genelleşmiş bir düşmanlık, insanları yerme ya da onlara iftira atma 8. Yansıtma eğilimi: Dünyada olan bitenin vahşi ve tehlikeli olduğuna inanmaya yatkınlık; bilinç dışı çatışmaları dışarı yansıtma 9. Cinsellik: Cinsellikle ilgili faaliyetlere yönelik abartılı ilgi. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık psikolojisinin rolleri aşağıdaki gibi ifade edilebilir . Sağlığı sürdürmek ve teşvik etmek: Örneğin sağlığın ne olduğunu ve insanlar için ne anlama geldiğini anlamak, fiziksel sağlığın yararı için insanların yaşam tarzlarını değiştirmesine yardım etmek, sağlığa zararlı davranışları (örneğin yağlı beslenme, yeterince egzersiz yapmama) değiştirmek, sigarayı bırakma kampanyaları planlamak vb. Hastalığı önlemek ve tedavi etmek: Örneğin düzenli mamografi (kadınlarda meme kanseri riski için çekilen meme grafisi) gibi tarama işlemlerinin yapılıp yapılmadığını araştırmak, insanların fiziksel belirtileri nasıl anlamlandırdıkları ve bunlar hakkında ne yaptıklarını araştırmak, kronik hastalıklara uyum sağlamalarına yardımcı olmak Hastalığın nedenlerini çalışmak: Örneğin negatif duygular gibi psikolojik faktörlerin spesifik bir hastalığın etiyolojisinde (kökeninde ya da nedeninde) herhangi bir rol oynayıp oynamadığını sorgulamak Sağlık hizmetleri sistemini ve sağlık politikalarını geliştirmek (iyileştirmek ): Örneğin hastanelerin ve diğer sağlık kurumlarının hastaları nasıl etkilediğini irdelemek, sağlık profesyonelleriyle olan iletişimin ilaçların düzenli kullanımı ve diğer tedavi programlarına uymayı nasıl etkilediğini araştırmak

Yanıt Açıklaması: Allport, önyargıdan en uç ayrımcı davranışa doğru tırmanan beş basamak ayırt etmiştir (bkz. Bilgin, 1994; Harlak, 2000) :Karşı olmayı ifade etme, Uzak durma, Ayrımcılık, Fiziksel Saldırı, Yok etme

Yanıt Açıklaması: Kendini pazarlama bazen daha ciddi başarısızlıklar içerebilir. Profesyonel bir aktörün konuşmasını unutması veya ünlü bir bilim adamının bulgularını gösterirken yanlış yorumlarda bulunması gibi.

Yanıt Açıklaması: Özcülük: Toplumsal olguların tarihsel olarak değişen olgular yerine hiç değişmeyen sabit bir özleri olduğunu iddia etmektir.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik flört şiddeti Psikolojik flört şiddeti, sevgilinin sende korku uyandıracak, senin kendine olan güvenini ve saygını zedeleyecek biçimde konuşması ve davranmasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık psikolojisi alanı 1980’ler ve 1990’lar boyunca çok hızlı gelişmiştir ve hâlâ da gelişmeye devam etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplum ve kültürün kadın ve erkeğe belli rol ve sorumluluklar yüklediğini ve bu rol ve sorumluluklar doğrultusunda davranış sergilemelerini beklediğini belirtmiştik. Fakat bazı kişiler kendilerinin erkeksi ve kadınsı özelliklerini algılama bakımından farklılık gösterebilmektedir. Bazı insanlar kendilerini hem erkeksi hem de kadınsı özelliklere sahip olarak algılayabilmektedir. Yani bir erkek erkeksi özellikleri ve davranışları yanında bir kadından beklenen bir özellik ve davranışı gösterebilmektedir. Bir kadın da aynı şekilde davranış gösterebilmektedir. Bu bağlamda duruma bağlı olarak her iki cinsiyetin rollerini gösteren kişilere androjen denilmektedir. Toplumsal cinsiyet kalıp yargısı, erkek ve kadınların en yaygın kişisel özelliklerine ilişkin inançlardır. Korkaklık veya cesaret, sevecenlik ve şefkat, düzenli veya dağınık olmak gibi özelliklerin kadın ve erkek açısından kalıp yargıya dönüşmüş halidir. Bu kalıp yargılar kitle iletişim araçlarında şu şekilde işlenmektedir: Erkekler genellikle toplumsal iş ve rollerle gösterilirken kadınlar aile rolleri ve ev işleri ile ilişkilendirilmektedir. Erkekler uzman ve lider rolündeyken kadınlar ise ast, öneri alıp izleyen kişiler rolünü oynamaktadır. Erkekler kadınlara göre daha atılgan, etkin ve etkili gösterilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kitle iletişim araçlarında sunulan kadın ve erkek imgelerine göre erkekler uzman ve liderdirler; kadınlar ise ast, öneri alan, izleyen konumundadırlar. E şıkkı yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Otoriteryen kişilerin sadece bir azınlık grubuna değil, tüm azınlıklara güçlü ön- yargıları olan, bağnaz kişiler olduğu ortaya çıkmıştır (Hogg ve Vaughan, 1995). Araştırmacılar bundan sonra belirli gruplara yönelik önyargıları hiç söz konusu etmeksizin kişilerdeki otoriteryen ve faşist eğilimleri belirlemek üzere F (Faşizm) ölçeği geliştirmişlerdir. F ölçeğinde, otoriteryen kişiliği saptamaya yarayan dokuz boyut mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: Bireyler, daima bir grubun üyesi olmak isterler. Çünkü toplumsallaşabilmek, birtakım ihtiyaçlarını karşılayabilmek (güvenlik, yakınlık, statü vb.) için gruplara girerler. Formel örgütler içerisinde ve örgütün kurallarına bağlı bir şekilde gelişen grupların oluşmasındaki temel güç, işletmenin ulaşmayı hedeflediği amaçlardır. Bir firma, herhangi bir projenin gerçekleşmesi için üyeler arasındaki rol ve statü ayrımlarının önceden belirlendiği çalışma grupları oluşturabilir. Bu gruplardan herhangi birinde ya da gruplar arasında da zaman içerisinde birtakım alt grup ya da kliklerin ortaya çıkması muhtemeldir. Genel olarak informel grupların oluşmasının bazı ihtiyaçlardan kaynaklanabileceği düşünülür (Umstat, 1988). Gruplar ister formel ister informel olsun, üyelerinin güvenlik, sosyal, saygınlık ve kendini gerçekleştirme gereksinimlerini karşılamaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Örneğin Sampson ben ve ben olmayan arasında katı sınırlar koyan ve kişisel kontrole dayalı, “kendine yeten benlik” olarak adlandırılan anlayışın verili bir benlik modeli olarak görülmesini eleştirmiş ve bunun karşısına bütünleşmiş bireycilik adını verdiği başka bir benlik kavramı önermiştir.

Yanıt Açıklaması: Beliren norm kuramı (emergent norm theory), modern sosyal psikolojide kitleyi anormal olarak görmekten uzaklaşan ilk kuramdır. Diğer kitle kuramlarının tersine, bu kuram kitle davranışını kuralları olan normal bir sosyal süreç olarak görmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kalıpyargı bilişsel bir olgu olarak kavramlaştırıldığı için başka bir bilişsel kavram olan şema ile de ilişkilendirilebilir. Şema bir grup hakkındaki çağrışımlar ağı, insanların dünyayı deneyimlemesine rehberlik eden bir zihinsel ağ olarak düşünülebilir. Bir şemanın kalıpyargısal bir şema olabilmesi için bu şemanın tüm ya da tüme yakın bir içeriğinin başkaları tarafından da paylaşılması lazımdır. Örneğin Ali’nin kendi deneyimlerine dayanarak “mavi gözlü insanların sinsi olduğu” gibi bir inancı olabilir ama bunun kalıpyargı olduğunu ileri sürmek zordur. Ama örneğin Ali’nin “kriz anlarında kadınların erkeklerden daha duygusal davrandıklarına” ilişkin inancı pek çok kişi tarafından paylaşıldığı için kalıpyargısaldır. Böylece toplumsal cinsiyet kalıpyargıları, kadın ve erkekler hakkında ortak sağduyuyu yansıtan inançlar ağı ya da şeması olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: William James benliğin iki yönünü ayırt etmiştir: Benliğin “beni/bana” kısmı, bilinen benliktir. Diğer bir deyişle bu, bir algı nesnesi olan benliktir. Yani benliğin bu kısmına, kişi kendisine dönüp bakabilir. Diğeri “ben”, bilen benliktir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşam tarzı: Bireyin sergilediği spesifik davranışları da içeren, bireyin hayatını yaşama biçimidir. Başta Batı olmak üzere pek çok toplumda bu- gün hastalık ve ölümün en temel nedenleri bireysel yaşam tarzıyla ilişkilidir. O¨rneğin sigara içmek, aşırı miktarda alkol tüketmek, kötü beslenme kalp hastalıkları, inme ve kanserle ilişkilendirilmektedir. Bu konudaki korelasyonel (ilişkisel) çalışmalar sağlıkla ilişkili davranışlar ile yaşamın daha sonraki evresindeki sağlık statüsü ve ölüm nedenleri arasındaki ilişkiyi açıkça göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Cooley'e göre ayna benlik, benlik kavrayışımızın, kendimizi başkalarının bizi gördüğünü düşündüğümüz gibi görmekten kaynaklanması anlamına gelir. Yani başkalarının bize tuttuğu ayna olmaksızın kendi benliğimizi inşa edemeyiz. Bu yüzden bizim kendimize nasıl baktığımız ile başkalarının bize nasıl baktığını düşündüğümüz arasında güçlü bir ilişki vardır.

Yanıt Açıklaması: Yeni ya da Modern Cinsiyetçilik Himayecilik: Sadece toplumsal cinsiyetler arasında değil, tüm hiyerarşik ilişkilerde üst konumda bulunanların alt konumdakilere ilişkin görünüşte iyicil olan söylem ve pratikleridir.

Yanıt Açıklaması: Biyolojik İndirgemecilik: Toplumsal bir olguyu toplumsal düzeyde açıklamak yerine daha alt düzey olan biyoloji ile açıklamaktır. Özcülük: Toplumsal olguların tarihsel olarak değişen olgular yerine hiç değişmeyen sabit bir özleri olduğunu iddia etmektir. Androjen: Biyolojik olarak er ve dişilerin, biyolojilerine bakılmaksızın her ikisininde de hem kadınsı hem erkeksi özellikleri barındırmasıdır. Toplumsal cinsiyet merceği : “Toplumsal cinsiyeti her türlü toplumsal olguda görebilmemizi sağlayan; bize toplumsal süreçler, standartlar ve fırsatlar sistematik bir biçimde kadın ve erkekler için nasıl ve neden farklıdır sorusunu sorduran kavramsal bir araçtır”. Toplumsal İnşacılık: Toplumsal gerçekliğin biyoloji veya kültür tarafından belirlenmeyip insanlar arasındaki etkileşimlerde, dilde kurulmasıdır.