Sosyal Psikoloji 1

Yanıt Açıklaması: Güdülenmiş Taktisyen: Kişisel hedeflere ve durumun gerekliliklerine göre esnek ve stratejik bir biçimde uygulanabilecek çeşitli bilgi-işleme stratejilerine sahip olan kişiye ilişkin metafordur.

Yanıt Açıklaması: Kelley’e göre insanlar nedensel yükleme yaparken üç tür bilgi kullanırlar: tutarlılık bilgisi, yaygınlık bilgisi ve benzerlik bilgisi. Bu bilgilerin farklı kombinasyonlarına göre aktörün davranışına içsel mi yoksa dışsal mı yükleme yapılacağı belirlenir. Yükleme sürecinin hiç de duygulardan ve kişinin kendi çıkarlarını gözetmesinden uzak bir süreç olmadığı iddia edilmiş ve bu yüzden yükleme sürecinde yapılan yanlılıklar üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Üç temel yükleme yanlılığı bulunmuştur: temel yükleme hatası, aktörgözlemci etkisi ve kendini kayıran yanlılık. Temel yükleme hatası kişinin dışsal faktörleri göz ardı ederek içsel faktörlere yükleme yapma eğilimini ifade eder. Aktör-gözlemci etkisi, kişinin diğerlerinin davranışları için içsel, kendi davranışları için dışsal yükleme yapma eğilimidir. Kişiyi kayıran yanlılık ise başarının kişisel faktörlere, başarısızlığın dışsal faktörlere yüklenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Normatif sosyal etki bir kişinin bir kişi ya da bir gruba ödül almak ya da cezadan kaçınmak için konformite ya da itaat gösterdiğinde gerçekleşen bir etki türüdür. Asch’ın deneyi açıkça normatif etki üretmiştir. Çünkü hatırlayacağınız gibi gerçek denekler grup tarafından dışlanmamak ve alay edilmemek için çoğunluğa konformite yoluyla uyma göstermişlerdir. Normatif etki sonucu ortaya çıkan davranışlar konformite gösterilen grup ve itaat edilen otorite figürü fiziksel olarak aynı ortamdayken gösterilir. Grup ya da otorite figürü orada olmadığında bu davranışlar ortadan kalkar. Çünkü bu uyma davranışları sadece ödül ve ceza verebilecek grup ya da otorite olduğu için gerçekleştirilir.

Yanıt Açıklaması: Planlanmış davranış teorisine göre niyeti ortaya çıkaran üç temel bileşen davranışa yönelik tutum, öznel normlar ve algılanan davranışsal kontroldür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bilgisel sosyal etki; belirsizliği ortadan kaldıracak bilgiyi edinmek için gösterilen uyma davranışıdır. Başkalarına bilgi için bağımlı olmaktır.

Yanıt Açıklaması: Konformite Karşıtlığı Tüm sosyal bağlamlarda genellikle psikolojik tepkisellikten dolayı sosyal etkiye karşı çıkmaktır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal psikolojide en sık başvurulan araştırma yöntemlerinden biri “survey”dir. Survey yöntemi ile bir davranışın ya da bir tutumun bir toplumda ya da belli bir grupta görülme derecesi ve bunların yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyal ardalan vb. etmenlerle nasıl bir ilişki içinde olduğu araştırılmaktadır. Survey yönteminde veri toplama tekniği olarak anket ve görüşme kullanılır. Anket, açık uçlu ya da çoktan seçmeli olarak hazırlanmış soru formudur. Anket, katılımcılara yüz yüze uygulanabildiği gibi posta ile de gönderilebilir. Ancak posta ile gönderilen anketlerin geri gelme oranı düşüktür. Diğer taraftan görüşme tekniği, yapılandırılmış, yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmamış olabilir. Yapılandırılmış görüşmede araştırma için sahaya çıkmadan önce katılımcılara sorulacak tüm sorular belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmede katılımcılara sorulacak ana sorular bellidir, ancak görüşme esnasında katılımcının verdiği yanıtlara bağlı olarak da soru üretilir. Yapılandırılmamış görüşmede ise, katılımcı ile görüşülecek konu belli olmasına karşın önceden hazırlanmış soru yoktur. Bunun yerine görüşmenin akışına göre sorular sorulur. Survey yöntemindeki en önemli nokta, ulaşılması gereken insan sayısı fazla olduğundan, yapılacak örneklem seçimidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Biliş: Sosyal dünya hakkındaki bilgiyi yorumlama, analiz etme, hatırlama ve kullanma biçimidir.

Yanıt Açıklaması: Deneyin mümkün ya da uygun olmadığı durumlarda sosyal psikologlar deneysel olmayan diğer yöntemleri de kullanmaktadırlar. Bu yöntemlerle gerçekleştirilen araştırmalardan nedensel bir sonuç çıkarmak mümkün değildir. Bu tür araştırmaların sayısal veri elde edilebilenlerinde değişkenler arasındaki korelasyon araştırılır. Bunlar korelasyon yöntemi olarak adlandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: Çelişkili tutum, bir kişinin bir tutum nesnesini hem sevmesi hem de sevmemesidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Algılanan davranışsal kontrol; kişinin gerçekleştireceği davranışın ne kadar zor ya da ne kadar kolay olduğuna ilişkin algısıdır. İnsanlar yapmayı planladıkları davranış için yeteneklerinin olmadığına ya da bunun için yeterli kaynakları olmadığına inanıyorlarsa davranış yönelik tutumları ve öznel normlarına rağmen davranışa yönelik niyet oluşmayacaktır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Völkerpsikoloji:19. yüzyılda, Almanya’da geliştirilmiş, kültürel davranışın tarihsel ve karşılaştırmalı olarak çalışılması gerektiğini öne süren bir sosyal psikolojik yaklaşımdır.

Yanıt Açıklaması: Bir şema olarak kalıpyargıların çeşitli sosyal gruplara ait bilgideki boşlukları doldurularak önyargıya yol açtığı düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Korelasyon yöntemi

Yanıt Açıklaması: Arşiv araştırmasının güçlü yanları: 1. Bu yöntemde cansız materyaller kullanıldığı için, insanların yer aldığı yöntemlerde ortaya çıkan sorunlar (yanıtların kişilik, beklenti gibi etmenlerden etkilenmesi gibi) bulunmamaktadır. 2. Bu yöntemle, bir olgunun zaman içindeki değişimi ve gelişimi izlenebilir. 3. Geçmişteki bir olguyu araştırmak için tek yoludur.

Yanıt Açıklaması: Naif Bilimci: Dünya hakkında hipotezler kurarak ve onları test ederek içinde bulunduğu sosyal çevreye aktif biçimde anlam vermeye çalışan kişiye ilişkin bir metafordur.

Yanıt Açıklaması: Geniş kitlelerin neden, nasıl ve ne zaman birlikte davrandığını anlamak için geliştirilen kitle psikolojisi yaklaşımının önde gelen temsilcisi Fran­sız kuramcı Gustave Le Bondur ve 1895’de Kitle Psikolojisi adlı bir kitap yayınlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Muzafer Sherif’in otokinetik etki deneyleri karanlık oda deneyleri olarak da bilinir. Sherif otokinetik etki adı verilen olguyu fizikten alarak sosyal psikoloji deneyine uyarıcı olarak taşımıştır. Tamamen karanlık bir odada tek bir ışık kaynağına baktığınızda onu sabit bir ışık kaynağı olarak değil, hareket eden bir ışık çizgisi olarak algılarsınız. Bu kişiden kişiye değişen öznel yargıya bağlı bir olgu değil, olgunun kendisinden kaynaklanan bir yanılsamadır. Bunun nedeni ışığı sabit olarak algılamaya izin verecek bir referans noktasının olmamasıdır. Sherif ilk sosyal etki deneyinde denekleri tek tek karanlık odaya alarak, denekten 5 metre uzakta olan ışığa odaklanmalarını istemiştir. Karanlık odaya giren her denek hareket eden bir ışık görmüştür. Bu ilk deneyde Sherif deneklerin ışığın ne kadar hareket ettiğine ilişkin tahminlerini sormuştur. Sherif’e göre her bir denek ışığın hareketini yorumlamak için örtük bir kural geliştirmiş ve ışığın hareketine ilişkin verdikleri her yargıda bu kuralı daha fazla tutarlılıkla uygulamışlardır.

Yanıt Açıklaması: “Sosyal psikoloji nedir” sorusuna kesin ve tam olarak verilebilecek bir yanıt yoktur. Bu, disiplinin alanının çok geniş olması ve çok farklı araştırma geleneklerinin bulunmasıyla ilgili bir durum olarak görülebilir. Diğer yandan, Augostinos, Walker ve Donaghue (2006), bu tanımlama sorununu, sosyal psikolojinin yeterince olgunlaşmamış bir disiplin olmasına bağlarlar.

Yanıt Açıklaması: Kamusal benlik-farkındalığı, kişinin davranışını gerçekleştirirken normları (başkalarının değerlendirmelerini) dikkate almasını ifade eder. Doğru cevap B'dir.