Sosyal Psikoloji 1

Yanıt Açıklaması: İnsanların sosyal etkileşimde neden ve sonuç ilişkilerini nasıl çıkarsadıklarını açıklamak üzere geliştirilmiş bir yaklaşım olan Atıf Kuramı Fritz Heider tarafından ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki noktalar sosyal biliş terimindeki sosyal nitelemesinin anlamı için kritiktir: • İnsanlar çevrelerini niyetli bir şekilde etkiler. • Algının nesnesi olarak insanlar bu algıya karşılık verir (sosyal biliş karşılıklı algıdır) ve ortak algı üzerinde uzlaşılır. • Sosyal biliş benliği nesne kadar özne olarak da işin içine sokar. • İnsanlar hakkındaki bilişlerin kesinliği ve gerçekliğini değerlendirmek sosyal olmayan nesnelere göre daha zordur ve hatta imkansızdır. • Sosyal biliş sosyal açıklamayı içerir. • Sosyal biliş insanlar tarafından paylaşılır.

Yanıt Açıklaması: Konformiteyi etkileyen faktörler durumsal ve kişisel faktörler olarak ikiye ayrılabilir. Durumsal faktörler grubun büyüklüğü ve grupta söz birliğinin etkisidir. Ayrıca kültürler arası farklılıklar ve toplumsal cinsiyet farklılıkları da buna dâhil edilebilir. Kişisel faktörler içinde benlik-farkındalığı, benliksunumu ve kişisel kontrol ihtiyacı sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Völkerpsikoloji

Yanıt Açıklaması: Heider’ın teorisinde üç ilke önemlidir: • Nedensel birim algısının iki önemli belirleyicisi benzerlik ve yakınlıktır. Sezgilere dayalı nedensel sistemimizde iki olay yakınsa nedensel olarak ilişkili görülme olasılıkları daha yüksektir. Bunun gibi, iki olay birbirine benzerse benzer olmadığı durumlara göre bir nedensel birim olarak algılanmaları daha olasıdır. • İnsanlar davranışlara nedensel yükleme yaparken çoklu neden değil, genellikle tek bir neden yükleme eğilimindedirler. • Nedensel yüklemedeki en önemli ilke ya da boyut nedensellik odağıdır. Heider’a göre insanlar belirli bir eylemin nedenini ya içsel durumlara ya da dışsal faktörlere yüklerler. İçsel yükleme, açıklaması yapılan eylemde nedenin odağının kişiye yerleştirilmesi demektir. Bunlar eylemi yapan kişinin kişilik özellikleri, duygudurumu, tutumu, yetenekleri ya da çabası olabilir. Bu yüzden içsel yüklemeye kişi yüklemesi adı da verilir. Dışsal yükleme ise açıklaması yapılan eylemde nedensel odağın kişinin dışındaki faktörlere yerleştirilmesi demektir. Bunlar başkalarının eylemleri, o spesifik duruma ait faktörler ya da şans olabilir. Örneğin sabah işyerinize gittiniz ve meslektaşınıza “günaydın” dediniz ve o size karşılık vermedi. Eğer meslektaşınızın size “günaydın” dememesini onun kaba biri olmasına atfettiyseniz içsel yükleme ya da eğer bu davranışı bir problemden dolayı dalgın olmuş olabileceğine atfettiyseniz dışsal yükleme yapmış olursunuz. Buna durum yüklemesi adı da verilir. Her iki durumda da sizin yaptığınız nedensel yükleme doğru olmayabilir. Ama Heider ve diğer yükleme teorisyenleri için bu önemli değildir. Çünkü yükleme teorilerinin asıl meselesi olayların doğru/gerçek nedenini belirlemek değil, insanların olayların nedenlerini nasıl algıladığını açıklamaktır. Son olarak, bu iki geniş neden sınıfının (kişisel yükleme ve durumsal yükleme) birlikte kullanımı pek görülmez. Kişi bir eyleme kişi yüklemesi yapıyorsa, diğer yüklemeyi (durum yüklemesi) yapma olasılığı azalır. Bunun tam tersi de geçerlidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Milgram deneyinin amacı bireylerin otoriteden gelen emirleri uygularken kendi inanç, düşünce ve vicdanlarından bağımsızlaşarak davranıp davranmadığını ölçmektir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Alt Tipleştirme: Bu modele göre şemayla tutarlı olmayan örnekler şemada oluşturulan alt tiplere yerleştirilir. Böylece şemalar alt tipleştirmeyle istisnai durumlara uydurulmuş olur. Bu yüzden bu modeli aslında bir şema değişim modeli gibi görmek zordur.Gerçekte şema değişiminden çok şemayı değişiklerle de olsa muhafaza etmek söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Kamusal benlik-farkındalığı Kişinin davranışını gerçekleştirirken normları (başkalarının değerlendirmeleri­ni) dikkate almasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Ödül almak ve cezadan kaçınmak için gösterilen uyma davranışına normatif sosyal etki adı verilmektedir. Başkalarına davranışın sonuçları açısından bağımlı olmaktır.

Yanıt Açıklaması: Korelasyon yöntemi İki ya da daha çok değişken arasında kendiliğinden oluşan ilişkileri araştırma yöntemidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal bilişin temel ilkelerinden metaforik modellere ilişkin bilgi-işleme modelinde, bilgi aşağıdaki sırayla işlenir: • Dikkat ve kodlama: İşlenecek bilgi biriminin seçimi ve tanımlanması, • Zenginleştirme: Yeni bilginin daha önceden var olan bilgi ya da kavramlar aracılığıyla yorumlanması, • Örgütleme: Yorumlanan bilginin içsel tutarlılığı olan bir zihinsel temsilini oluşturma, • Depolama: Temsilin bellekte saklanması, • Geri getirme: O konuyla ilgili bir yargıya ulaşmak ya da bir davranışa karar vermek gerektiğinde temsilin bellekten geri getirilmesi.

Yanıt Açıklaması: Moscovici, azınlığın çoğunluğu etkilemesinin belki kolay değil ama mümkün olduğunu ileri sürmektedir.nBunu gerçekleştirebilmesi için azınlığın belirli bir davranış tarzına sahip olması gerekir. Moskociye göre, eğer azınlık çoğunluğu etkilemek istiyorsa tutarlı davranmalıdır. Tutarlılık hem zaman içinde hem de grup üyeleri arasındaki tutarlılık olarak anlaşılmalıdır. Zaman içinde tutarlılıktan azınlık grubunun aynı şeyleri sürekli tekrarlaması değil, çoğunluk üzerinde tutarlılık algısı yaratması kastedilmektedir. Grup üyeleri arasındaki tutarlılık ise grubun söz birliği içinde olmasıdır. Azınlığın davranış tarzını oluşturan ikinci özellik özerkliktir. Azınlık grubu belli ilkelere göre hareket ettikleri, kişisel çıkar ya da başka gizli kapaklı güdüleri olmadığı izlenimi verirlerse çoğunluk üzerinde etkili olabilirler. Üçüncü bir davranış özelliği ise katılık/ esneklik ekseninde betimlenebilir. Azınlık grubu çoğunluk grubuyla tüm müzakere yollarını kapatmışsa ve bu konuda çok katı ise çoğunluk tarafından dogmatik görünür ve reddedilir. Diğer taraftan çok esnek olursa bu kez tutarsızlıkla suçlanabilir ve aşırı esneklikten dolayı çoğunlukla arasındaki farkı ortaya koyamaz. Bu nedenle azınlık grubu katılık/esneklik ekseninde dengeyi tutturmak zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Otomatiklik: Bilgiye erişimin ya da bilgiyi kategorileştirmenin bilinçli farkındalık ve kontrol dışında gerçekleşmesidir.

Yanıt Açıklaması: Grup Zihni. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bu çalışmadaki bulguları, bireylerin davranışlarının diğerleri tarafından direkt olarak etkilemesinin bir sonucu olarak açıklamak pek akla yakın değildir. Ortama ilişkin faktörlerin insanların davranışlarında benzerlikler yaratmasına rağmen bunların sosyal baskı sonucu ortaya çıktığını söylemek zordur. Bu daha sonra itaat çalışmasında karşımıza çıkacak olan “kötülüğün sıradanlığı” olgusu ile de açıklanabilir. Kısaca insanlar kendi kişilik özellikleri ya da yapıları dolayısıyla değil, içinde bulundukları ortamın gerekleri uyarınca kötülük yapabilirler. Yalnızca II numaralı maddede verilen bilgi doğrudur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İyiyi ve kötüyü saptamak ya da çevreyi dostça ve düşmanca olarak kategorilendirmek tutumların en açık ve en temel işlevi gibi görünmektedir. Bu yüzden bu işlev, tutum işlevlerine ait tüm sınıflandırmaların bir parçasını oluşturur. En erken sınıflandırmalardan birini yapan Katz buna bilgi işlevi adını vermiştir. Bilgi işlevi tutumların enerjiden tasarruf etmek için kullanılmasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Sosyal psikologların çoğu sosyal psikolojiyi, psikolojinin bir altdalı olarak görmektedir.

Yanıt Açıklaması: Moscovici üç farklı sosyal etki türünden bahseder: uyma, norm oluşması ve yenilik. Uyma çoğunluğun azınlığı ikna etmesiyle ya da kendi fikrini benimsetmesiyle sağlanan bir çoğunluk etkisidir. Norm oluşması karşılıklı uzlaşmayla grupların birbirine yaklaşmasını ifade eder. Yenilik ise azınlık grubunun görüşlerini çoğunluğa benimsetmek için çatışma yaratmasıdır (Bu bağlamda çatışma, şiddet anlamına gelmez).

Yanıt Açıklaması: Sınırlı Bilgi İşleme Kapasitesi: İnsanın psikolojik kaynaklarının (örneğin; bellek ve dikkat) sınırlı olduğuna ve bu kaynakları korumanın psikolojik süreçlerin doğasını belirlediğine işaret eden bir terimdir.

Yanıt Açıklaması: Heider’ın teorisine “sağduyu psikolojisi” ya da “naif eylem psikolojisi” adı verilmektedir. Heider’ın sağduyu psikolojisi insanları naif birer bilim insanı olarak görmektedir. İnsanlar sezgisel ya da sağduyusal olarak çevrelerindeki olayların nedenleri hakkında çıkarsama yaparlar. Nesne ve olayların neden-sonuç ilişkisine yerleştirilmesi insanın bilişsel yapısında nedensel bir sistem oluşturur. Doğru cevap C’dir.