Sosyal Güvenlik

Yanıt Açıklaması: Ortaya çıkışı ve gelişimi itibarıyla yaygın olarak kabul gören görüşe göre küreselleşmenin temel göstergeleri; • Uluslararası mal ve hizmet ticaretinin artması, • Uluslararası sermaye hareketlerinin ve yatırımların artışı, • Haberleşme ve ulaşım maliyetlerinin düşmesi ve iletişimin artışı, • Çok uluslu şirketlerin büyümesi olarak kabul edilmektedir (UN, 2001: 9). Hangi temel göstergeler kullanılırsa kullanılsın, hangi açıdan tanımlanmaya çalışılırsa çalışılsın küreselleşme dünya çapında bir bütünleşme sürecidir ve ülkelerin, toplumların birbirlerine olan karşılıklı bağımlılıklarının artması anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gelecekte emekli aylıklarının ödenmesi için karşılık oluşturma

Yanıt Açıklaması: Ücret seviyesi artarken çalışmak isteyenler bir noktaya kadar artar. Ancak, bu noktadan sonra ücret artmasına rağmen çalışmak isteyenlerin sayısında azalma meydana gelir. Ücretle çalışan işçi sayısı arasındaki bu ilişkiyi gösteren eğri, tersine dönen emek arz eğrisidir.

Yanıt Açıklaması: İşyerlerinin küçük ve dağınık, kayıt dışı çalışmanın yaygın ve işgücü içinde bağımsız çalışanların oranının yüksek olduğu ülke ve sektörlerde tek prim uygulaması tercih edilir. Her sigorta kolu için ayrı prim alınması işletmelerin büyük ve fonksiyonel iş bölümüne göre teşkilatlandığı, muhasebe ve kayıt sisteminin gelişmiş olduğu, işgücü içinde bağımlı statüde çalışanların sayısının fazla olduğu ve sigortalıların eğitim seviyesinin yüksek olduğu ülkelerde veya sektörlerde uygulanabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sigorta kurumlarının finansman açıklarını kapatmak için devletin hazineden gelir aktarmasına "Devlet katkısı" denir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal güvenliğin, gelirin yeniden dağılımına etkisi 3 değişik şekilde kendini gösterir. Bunlardan ilki nesiller arası gelir transferidir. Sosyal güvenlik nesil içi gelir dağılımını da sağlar. Üçüncü olarak, zamanlar arası gelirin yeniden dağılımını sağlar.

Yanıt Açıklaması: Sosyal tarafların yönetime katılması, sosyal güvenlik politikalarının benimsetilmesini kolaylaştıracaktır. doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal güvenlik sistemlerinin başarısını kamuoyunun güveni, kamuoyunun güvenini de iyi yönetim sağlar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerde, sistemin kendi işleyişinden kaynaklanan problemler (ILO, 1984: 8): • Nüfusun yaşlanmasına bağlı olarak prim ödeyen aktif/pasif (prim ödeyen/aylık alan) sigortalı dengesinin bozulması, • Sistemlerin yaşlanması dolayısıyla zaman içinde daha fazla sayıda kişiye sürekli aylık ödenmesi, • Sağlık harcamalarındaki artış, • Sürekli ve yüksek oranlı işsizliğin gelirleri azaltan, giderleri artıran etkisi, • Yüksek oranlı enflasyonun sosyal güvenlik fonlarını eritmesi olarak sıralanabilir. Gelişmekte olan ülkelerde sosyal güvenlik sistemlerini krize götüren gelişmeler, yukarıda sayılan faktörlere ilave ve onlardan farklı olarak; • Sosyal güvenlik sistemlerinin yetersiz kurumsal ve yasal alt yapı ile kurulmaları, • Sosyal güvenlik kurumlarının hantal bir bürokratik yapıya bağlı kötü yönetimlerine ilaveten kurumlar arasında işbirliği ve koordinasyon eksikliği, • Karmaşık, anlaşılması güç ve sık değişen mevzuatın varlığı, • Başta sağlık sigortası olmak üzere yaygın suistimaller ve kötüye kullanma,

Yanıt Açıklaması: Sosyal güvenliğin bir insan hakkı olarak kabul edilmesi ve bütün vatandaşların sosyal güvenlik şemsiyesine alınması devletin siyasi birlik ve bütünlüğüne de büyük ölçüde katkı sağlar. İyi bir sosyal güvenlik sistemi, ülkede hem vatandaşların geleceğe güvenle bakmalarına yol açmakta hem de ülkeye bağlılıklarını arttırmaktadır. Bunun da siyasi getirisi siyasi istikrarın sağlanması olarak kendini gösterecektir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sigortaların finansman yöntemi olarak hangi finansman yönteminin tercih edileceğini; • Sosyal sigorta kapsamına alınacak tehlikelerin özellikleri, • Ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel yapı özellikleri ile siyasi yapısı, • Sosyal sigortaların kurulma tarihi ve ilk kuruluş yılları özellikleri, • Siyasi iktidarın tercihleri belirler. Sendikaların ve iş verenlerin talepleri bu anlamda belirleyici değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Sosyal güvenlikte geleneksel tekniklerin kullanıldığı dönem, 1883 yılında Almanya’da Bismark tarafından ilk sosyal sigortanın (hastalık sigorta kolu) kurulması ile sona ermiş modern veya çağdaş sosyal güvenlik dönemi başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sigortaların finansman yöntemi olarak dağıtım yönteminin benimsenmesinin olumlu yönleri (avantajları) vardır. Yukarıda belirtilen olumlu yönlerine karşı, dağıtım yönteminin olumsuz yönleri de vardır.  Fon yöntemi ile finansmanın sağladığı avantajlardan faydalanılamaması bu olumsuzluklardan biridir.

Yanıt Açıklaması: İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, insan hakları konusundaki temel metinlerden birisidir. 10 Aralık 1948 tarihli belgede sosyal güvenlik konusunda da hükümlere yer vermektedir. Diğer sözleşme ve tarihleri şu şekildedir: Mültecilerin Statüsüne Dair Sözleşme (1951) Vatansızların Statüsüne Dair Sözleşme (1954) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (1966) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966) Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Bankası tarafından önerilen çok ayaklı sosyal güvenlik sisteminin temel özellikleri yer almaktadır. Bu yeni yapıda temel belirleyici faktörler; • Programların kamu veya özel sektör tarafından kurulması, • Katılımın zorunlu veya gönüllülük esasına dayanması, • Finansmanının primler veya vergilerle karşılanması, • Finansman yöntemi olarak fon biriktirme veya dağıtım yöntemini benimsemeleri olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal güvenlikte geleneksel dönem, 1883 yılında Almanya’da ilk sosyal sigortanın kuruluşu ile sona ermiştir.

Yanıt Açıklaması: Yirminci yüzyılın ilk yarısında Rusya’da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliğinin kurulması ve komünist rejimlerin Rusya ve Doğu Avrupa ülkelerinde hakim olması; Çin’de komünist bir yönetimin hakimiyet kurması; Avrupa’da, Almanya ve İtalya’da Faşist yönetimlerin hakim hâle gelmesi bu siyasi gelişmelerin başında gelmektedir. Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: C¸ocuk haklarını akla gelebilecek her yönden belirleyen ve çocukların bu haklarının korunması bakımından sözleşmeye taraf ülkelere gerekli her türlü önlemi alma yükümlülüğü getiren bu sözleşme, BM Genel Kurulu’nun 20 Kasım 1989 tarihinde oylama yapılmaksızın kabul edilmiştir. Yirmi ülkenin onaylamasından bir ay sonra 2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe girmiş ve uygulanmaya başlanmıştır (Brownlie, 1992: 182-202). C¸ocuk Hakları Sözleşmesi Türkiye adına 14.9.1990 tarihinde imzalanmış ve 9.12.1994 tarih ve 4058 sayılı Kanun’la onaylanması uygun bulunmuştur (RG.27.1.1995 tarih ve 22184 sayı). C¸ocuk Hakları Sözleşmesi çocukların “Magna Carta”sı ya da “İnsan Hakları Yasası” olarak nitelendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yanıt E