Türk Dili 1

Yanıt Açıklaması: Türkçe, Anadolu’da yazı dili olduktan sonra da zaman zaman ihmal edilmiş ve aydınların ilgisizliğine maruz kalmıştır. Bu ilgisizlik yer yer bazı şair ve yazarlar tarafından da kınanmıştır. Bu kınama ve tepkinin ilk örneğini XIV. Yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Kırşehirli Aşık Paşa’da görürüz. Aşık Paşa, Garibname adlı büyük eserinde şöyle yakınır: Türk diline kimesne bakmaz idi Türklere hergiz gönül akmaz idi (Türk diline kimse bakmazdı, Türkler’e asla gönül akmazdı.)

Yanıt Açıklaması: Latin alfabesinin Grek alfabesinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu alfabe, Türkçenin yazılmasında çeşitli coğrafyalarda XIV. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Türklerin kendi dillerini bu alfabeyle yazmalarına ise XX. yüzyıl başlarından itibaren rastlanır. Yukarıda da belirtildiği gibi 1926’da Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bir Türkoloji Kongresi toplanır ve bu toplantıya pek çok Türk halkından temsilci katılır ve burada bütün Türklerin Latin harflerine geçmesi yönünde bir tavsiye kararı alınır. Türk Cum- huriyet ve topluluklarının hemen hepsinde bu tavsiyeye uyulmuş ve Latin asıllı alfabeler kabul edilerek karar uygulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Zihaf; uzun heceleri kısa okumaktır. Redif, mısra sonlarında yazılışları, okunuşları, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin, kelime ve kelime gruplarının tekrar edilmesidir. Ölçü (Vezin); şiirde dizelerin hece sayısına veya hecelerin ses değerine göre bir uyum içinde olmasıdır. Aruz ölçüsü; dizelerdeki hecelerin uzunluk ve kısalığına göre, açık ya da kapalı oluşuna göre düzenlenmesidir. Altay aliterasyonu ise, şiirde dört dizenin de aynı seslerle başlamasıdır. Buna mısra başı uyağı da denilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1926 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de toplanan Birinci Türkoloji Kurultayı pek çok Türk topluluğunun kültür hayatını etkilemek bakımından çok önemli bir toplantıdır. Atatürk, bu toplantıya ilgisiz kalmamış ve Fuat Köprülü, Hüseyinzade Ali Bey ile o sıra­lar Türkiye’de çalışmakta olan Macar bilgin Mesaroş Yula’yı Türkiye’yi temsil etmek üzere göndermiştir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: İlk Türkçe döneminde Türk dillerinden ayrılan Çuvaşça, bu grubun tek yazı dilidir. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Dilin üretim yetisi sınırsızdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatının bilinen ve Uygurlardan kalan ilk aşk şiiri, Aprınçur Tigin’e aittir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İberik yarımadasında yer alan Baskça coğrafi bakımdan izole dildir. Akrabası bulunmadığı için dil bilimsel yönden de izole bir dildir.

Yanıt Açıklaması: Bilginin ne anlama geldiğini kavramış olduğu için anlama düzeyinde bir sorudur.

Yanıt Açıklaması: Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ölçünleştirme (standartlaştırma) adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İslam dini Türkler arasında 8. yüzyıldan başlayarak yavaş yavaş yayılmaya başlar ve X. yüzyılda Karahanlı kağanı Abdulkerim Satuk Buğra Han zamanında toplu olarak din değiştirmeler, yani İslam dinini benimsemeler görülür. İslam dininin Türkler arasında hakim duruma gelmesi, dili de etkiler ve hem din değişikliğinden, hem de dilin iç bünyesindeki bazı değişmelerden dolayı Eski Türkçe döneminin kapandığı, Orta Türkçe döneminin başladığı kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Durak, parçalar üstü ses birimlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeleri yapan eklerdir. a, b, c, d seçenekleri addan eylem yapan eklerdir. -ArI: dışarı, içeri addan ad yapma eki almış sözcüklere örnektir. Doğru yanıt E

Yanıt Açıklaması: Türkçe değişik dönem ve coğrafyalarda Köktürk, Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Arap, Grek, Ermeni, İbrani, Latin ve Slav (Kiril) alfabeleriyle yazılmıştır. Bunlardan Soğd, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Grek, Ermeni ve İbrani alfabeleri kısa tarihi dönemlerde ve oldukça sınırlı çevrelerde kullanılmıştır. Geriye kalan Köktürk, Uygur, Arap, Latin ve Kiril alfabeleri ise uzun sürelerle ve geniş coğrafyalarda kullanılmıştır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kuzey (Kıpçak) Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilen lehçeler; Tatar, Başkurt, Nogay, Kumuk, Karaçay, Kazak, Karakalpak ve Kırgız lehçeleridir. Özbek Türkçesi, Çağatay Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Batı Türkçesi döneminde eser veren önemli bazı isimleri şöyle sıralayabiliriz: Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, Yunus Emre, Ali, Şeyyad Hamza, Gülşehrî, Aşık Paşa, Ahmet Fakih, Hoca Mesut vb. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede sekiz tane ünlü harf vardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Lisan hareketinin temel prensipleri şöyle sıralanabilir (O¨zkan, 1995): Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak, mümkün olduğu kadar İstanbul halkının konuştuğu gibi yazmak. Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak. Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak. Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak, bilim terimlerinde Arapça ke- limelerden yararlanmak. O¨teki Türk lehçelerinden kelime almamak. Bu kurallardan hareket ederek milli^ bir dil ve milli^ bir edebiyat meydana getirmek.