Sağlık Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Spektrofotometreler belirli bir çözeltide bulunan farklı maddelerin miktarını renklerine göre belirleyebilen cihazlardır. Temel olarak ışık kaynağının incelenen numenenin içinden geçirilmesi ve absorblanan dalga boyunun yorumlanması prensibi ile çalışır. Işık geçirgenliği düşük olan çözeltilerde tercih edilmez.

Yanıt Açıklaması: Çeker ocak zararlı kimyasalların buharlarının uzaklaştırılması ve laboratuvarın havalandırılması için kullanılan; ön kısmı aşağı-yukarı yönlerde hareket ettirilebilen camla kapatılmış laboratuvar gerecidir. İnsan sağlığı için zararlı gaz içeren kimyasallar ile çeker ocak kullanılarak çalışılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: DNA sarmalının açılarak iki atasal zincirin karşısına yeni zincirlerin sentezlenmesi replikasyon olarak adlandırılır. Replikasyon hücrede bölünmeyi takiben her yavru hücreye özdeş genetik materyal dağılmasını sağlar. DNA molekülü in vitro koşullarda polimeraz zincir reaksiyonu adı verilen bir dizi işlem ile çoğaltılır. Reaksiyondaki her döngü üç evreden oluşmaktadır. Bu evreler; denatürasyon, primer bağlanması (annealing) ve primerlerin uzaması (extension) evreleridir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Termostabil özelliği olan ve Thermus aquaticus adlı bakteriden elde edilen Taq polimeraz enzimi primer bağlanması tamamlandıktan sonra hibritleşen tek dalın karşılığını sentezler.  Bu enzim PCR’la DNA sentezi için gerekli olan yüksek optimum ısıya (Topt) sahiptir. Taq polimeraz 72 o C sıcaklıkta daha iyi çalıştığı için genel olarak tüm çoğaltma işlemleri bu sıcaklıkta yapılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kondansör (Kondansatör): Kondansör ışık kaynağı ve diyaframın üst kısmında, tablanın hemen altında bulunan mercek sistemidir. Işık kaynağından gelen ışık ışınları kondansör yardımı ile objenin bulunduğu yerde toplanır. Kondansörün fonksiyonu ışığı obje üzerinde odaklamak ve yoğunlaştırmaktır. Böylece ışığın dağılarak görüntüyü bozması önlenir ve rezolüsyon artar. Ayrıca sıcak lambayı optik bölümlerden ve kullanıcıdan uzak tutar. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: Deterministik Etki: Maruz kalınan radyasyon miktarı ile paralel olarak artan etkidir. Doza bağlıdır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Işık mikroskobunun kullanımında yapılması gerekenler şu sıralamada olmalıdır; Oküler ve objektifler temizlenir. Mikroskobun ışığı açılıp diyaframı kısılır. En küçük büyüten objektif ışık yoluna getirilir. Preparat üst yüzü objektife bakacak şekilde tablaya yerleştirilir ve incelenecek bölüm ışık yolu üzerine getirilir. Okülerin aralığı incelemeyi yapan kişinin göz aralığına göre ayarlanır. Işık ve diyafram ayarları yapılır. Okülerden bakarak görüntü görülünceye kadar makro ayar vidası çevrilir. • Tekrar ışık ve diyafram ayarları yapılır. Mikro ayar vidası ile görüntü netleştirilir. S¸aryo ayar vidaları ile farklı görüntü alanları incelenir. Daha fazla büyüten bir objekti e inceleme yapılacaksa revolver yardımı ile istenilen objektif ışık yolu üzerine getirilir. Mikro ayar vidası ile görüntü netleştirilir. Her büyütmede ışık ve diyafram ayarı tekrar yapılır. Bu sıralama doğrultusunda  ışık ve diyafram ayarları yapılır ,şıkkı sıralamayı bozmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Laboratuvarda, özellikle kilitlenmiş bir yerde yalnız çalışılmamalıdır. Her türlü olasılığa karşı, tek başına çalışan kişi yapacağı işleri bir başkasına önceden anlatmalı ve sürekli haber vermelidir.

Yanıt Açıklaması: Hibridizasyon probları: Fluorescence Resonance Energy Transfer “FRET” prensibi ile çalışırlar. FRET, 3’ ucu floresan işaretli bir verici probdan yakındaki 5’ ucu floresan işaretli alıcı proba enerji transfer etme işlemidir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Pirodizileme sisteminin diğer dizi analizi yöntemlerine göre avantaj ve dezavantajları şöyle özetlenebilir: Avantajları: • Metod çok örnekli işlemler için kolaylıkla adapte edilebilir. • Geleneksel metodlarla kıyaslandığında maliyet daha efektiftir. • Sekanslama reaksiyonları oda sıcaklığında ve fizyolojik pH’ta gerçekleşir. • Sinyal yakalanması yaklaşık 2 dakikalık çevrimlerledir. • Etiketlenmiş primerlere, nükleotidlere ve jel elektroforezine olan ihtiyacı kaldırır. • Kısa zincirler oldukça verimli sekanslanabilir: Sinyal-gürültü oranı 40 çevrimden sonra bile oldukça yüksek kalabilmektedir. • Düşük frekanslarda bulunsa bile allel kantifikasyonu yapılabilir. • Bilinmeyen sekans varyantlarını tespit edebilir. Dezavantajları: • Katı faz uygulamasındaki her nükleotid ilavesinde yapılan yıkama materyal kaybına sebep olduğu için sinyal kalitesini düşürür. • Sıvı faz uygulamasındaki apirazın etkinliği ilerleyen döngülerde ara maddelerin birikmesi sebebiyle azalır. • Sıvı faz uygulamasındaki apiraz ve DNA arasında spesifk olmayan etkileşim gözlenir ve bu durum nükleotid degrede edici aktivitenin kaybına yol açar. • Homopolimerik bölgelerde 5’ten daha fazla aynı ardı sıralı nükleotidinin korporasyonunu takiben oluşan salınım lineer olmamasından dolayı diziye katılan nükleotidlerin doğru sayısının tespiti zorlaşır. • PPi ile gerçekleşecek kontaminasyon sinyal-gürültü oranını önemli ölçüde düşürür. Tamamlanmamış nükleotid inkorporasyonları da arka plan sinyalini önemli ölçüde arttırır. • Ekzonükleaz içermeyen DNA polimerazın kullanımından dolayı nükleotid inkorporasyon güvenirliği yeterince yüksek değildir. • Uzun sekanslar için kalıp materyalin ve baz/maliyet oranının stabilitesi iyileştirilmelidir. • Yanlış primer bağlanması fragmentasyona ya da enzimatik parçalanmaya yol açarak reaksiyon karışımındaki kalıp DNA’nın harcanmasına ve böylelikle sinyal kaybına yol açabilir.

Yanıt Açıklaması: Diyafram: Işık kaynağından gelen ışığı ayarlamak için kullanılır. Işık kaynağının üstünde ya da kondansörün altında bulunur. Işığın şiddetini azaltmak için değil, en iyi kontrast ve rezolüsyonu sağlamak için ışık kaynağından gelen ışık demetinin çapını kontrol etmek için kullanılır. Objektif büyütmesi arttıkça daha fazla ışığa gereksinim duyulacağından ışık diyafram aracılığı ile arttırılır.

Yanıt Açıklaması: pH metre üç parçadan oluşmaktadır, bunlar; pH ölçüm elektrodu, referans elektrodu ve yüksek empedans girişli bir cihazdır. Diğer seçeneklerde verilen otoklav, sterilizasyonda; spektrofometre, çözelti içerisinde yer alan madde miktarını ölçmede; termometre sıcaklığın ölçülmesinde ve desikatör soğutma işlemlerinde kullanılan ekipmanlardır.

Yanıt Açıklaması: Kurutma, ısınmış materyalin nem çekmeden soğutulması ve oldugu gibi saklanması için kullanılan büyük veya küçük hacimli olan cam kaplara desikatör adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Elektron mikroskoplarında ışık kaynağı yerine elektronlar kullanılmaktadır. Elektronların kaynağından numuneye hareket etmesi için vakum ortamı gerekmektedir. Ancak vakum ortamında mikrorganizmalar veya canlı hücreler canlılığını devam ettiremezler.

Yanıt Açıklaması: Kondansör ışık kaynağı ve diyaframın üst kısmında, tablanın hemen altında bulunmaktadır. Görevi, ışık kaynağından gelen ışınların objenin bulunduğu bölgede toplanmasını sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Anjiografi; Damar veya parankimal yapılarının görüntülenmesinde altın standart inceleme yöntemidir. Ayrıca girişimsel radyolojik işlemler ile damarsal lezyonların tedavisinde kullanılan bir cihazdır.

Yanıt Açıklaması: Transmisyon; geçme olarak da tanımlayabileceğimiz bu fizik olayı, X-ışını kullanılan tüm cihazların ana çalışma prensibidir.

Yanıt Açıklaması: İlk ameliyat mikroskobu ise 1921 yılında Nylen tarafından tasarlanmış ve kulak burun boğaz ameliyatlarında kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Pens: Maşa veya cımbız gibi metalden yapılmış, uçlarının iç kısımları dişli olan gereçtir. Elle tutulması mümkün olmayan veya steril çalışılması gereken bazı durumlarda materyalleri tutmak için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Kesit alındıktan ve inceleme ortamı damlatıldıktan sonra bir kalınlık meydana geleceğinden, Lam üzerine kapatılan lamel 45 derecelik açıyla hava kabarcığı kalmayacak şekilde kapatılmalı ve taşan sıvılar kurutma kâğıdı ile çekilmelidir.