Sağlık Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Veri (data) dediğimiz şey basit semboller, ölçümlerdir. Bu tarz veriler işlenip, birtakım düzlemlere oturtulduktan sonra bilgi oluşur. Bilgi dediğimiz şey “kim, ne, ne zaman ve nerede” sorularının yanıtıdır. Bilgi yorumlanarak anlamlandırıldığında kavrayışa (knowledge) dönüşür. Kavrayış ise “nasıl” sorusunun yanıtıdır. Bu sorunun anlaşılıp değerlendirilmesiyle “neden” sorusu yanıtlanır ve özümsemeye (wisdom) ulaşılır.

Yanıt Açıklaması: İzleme iş adımında gerçekleştirilecek değerlendirmeler altı başlıkta özetlenebilir; Ekipman performans ölçümü (down time), tedarikçi performans ölçümü, teknoloji uygunluk değerlendirme, maliyet-etkinlik değerlendirme, hasta ve çalışan güvenliği değerlendirme, tedarik sürecini değerlendirme.

Yanıt Açıklaması: Ameliyat lambası ışık tayfının görünen kısmını geçirir. Bu nedenle ortaya çıkan ışık, tamamen beyaz, soğuk olup ameliyat personelinin gerçek doku rengini ayırt edebilmesini sağlar. Lambanın renk ısısı doğru doku renginin görülebilmesi için 4000 K - 4500 K (kelvin) arasında olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Laringoskop dili bastıran bleyti ile ucunda ışığı olan doğrudan larinksin gözle görülmesi için kullanılan bir cihazdır. Sap (handle) ve bleyt (blade) adlı iki parçadan oluşur. Sap içine yerleştirilen pillerden oluşan enerji ile bleyt takıldığı zaman bleyt üzerindeki ampuller ışık üretir. Bleytin şekline göre ya Macintosh-eğri ya da Miller-düz olarak adlandırılır. Erişkin ve çocuklar için çeşitli boylarda bleytler bulunur. Fiber optik olanları da vardır.

Yanıt Açıklaması: Ameliyat masası aksesuarları, masanın her iki yanında bulunan paslanmaz çelikten üretilmiş kenar raylar üzerine monte edilir. Bu aksesuarlar; Anestezi çerçevesi, Serum askısı, Omuz destek, Vücut destek, Kol bölümü, Kol destek , Kol/el ameliyat bölümü, Bilek kemeri, Diz destek , Artroskopik diz destek , Litotomi bacak askısı, Ayak destek, Ayak pedalı, Röntgen kaset sürücü, U-tipi baş bölümü, Çivili başlık, Atık toplama, Vücut kemer grubu gibi parçalardan oluşur.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi Cihaz Yönetmelikleri kapsamında ülkemizde tıbbi cihazın kaydı hâlihazırda Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasına (TİTUBB) yapılmaktadır. Bu kayıt işlemi belge kaydı üzerinden olup gerek kamu alımlarında gerekse bu ürünlerin takiplerinde şuan için esas teşkil etmektedir. TİTUBB sistemi, AB ülkeleri içerisinde kullanılan kayıt sistemleri arasında en kapsamlı ve en geniş kullanım alanına sahip sistemdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: CPOE genel manada hasta hizmetlerini ve reçeteleme süreçlerini oluşturma ve yönetme hususunda klinik çalışanlara yardımcı olmak üzere özel olarak dizayn edilen order giriş uygulamasıdır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: HIMSS süreçlerinde genel olarak kullanılan sistemler ve anahtar terimler aşağıda sayılabilir. • EMR (Elektronik Medikal Record) Elektronik Medikal Kaydı • CPOE (Computerized Provider Order Entry) Sağlık Çalışanı Order Girişi • CDSS (Clinical Decission Support System) Klinik Karar Destek Sistemi • ETL (Extract-Transform-Load) Çıkart – Dönüştür - Yükle • CDD (Continuity of Care Document ) Tedavi-Bakım Sonrası Dökümantasyon • CDA ( Clinical Document Architecture) Kliniksel Doküman Mimarisi • CCR (Continuity of Care Records) Tedavi-Bakım Sonrası Kayıt • CDM ( Chronic Diseases Management) Kronik Hastalık Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Özel hastanelerde; Ameliyathane Cihaz ve Malzemeleri 126 Tıbbi Cihaz ve Malzemeler a. Cerrahi uzmanlık dallarının gerektirdiği en az iki adet ameliyat salonu ile uyandırma bölümü bulunur. Ancak, hasta yatak sayısı otuz ve altında olan ağız ve diş sağlığı dal hastaneleri ile göz hastalıkları dal hastanelerinde bir adet ameliyat salonu olabilir. Yapay ışıklandırma yeterli olduğundan günümüzde ameliyathanelerde gün ışığına gereksinim duyulmamaktadır. Steril alanları (ameliyat masası, alet masası) kontamine etmeden cerrahi ekip elemanlarının steril olarak giyinebilmelerine, hastanın steril olarak örtülmesine ve cerrahi personelin hareket edebilmelerine olanak sağlayacak ve anestezi ekibinin çalışmasına engel olmayacak boyutta ve yeterlilikte olmalıdır. Bu sayılan özelliklerin ışığı altında ideal bir ameliyathanenin 6 x 6 = 36 m2 olması gerekir. Ameliyat odasının açıldığı koridor havasının, komşu odalara oranla daha yüksek basınçta tutulması gerekir. Bu pozitif basınç daha az temiz ortamlardan ameliyat alanına hava akımını önler. Ortada ve yerde dolanan ve sarkan kabloları ve tüpleri ortadan kaldırmak amacıyla tavana monte ettirilen ve hareket edebilen pendantlar kullanılmalıdır. Kapılar, yaklaşıldığında kendiliğinden iki yana açılan türde olmalıdır. Ayrıca kapıların boyutlarının emniyetli geçiş için 1,5 m’den dar olmaması ve elden ele bulaşma ile oluşacak çapraz infeksiyonu önlenmesi bakımından dezenfektanlara dayanıklı şekilde üretilenlerinin tercih edilmesi gereklidir. Işık kaynağı tüm odaya yayılabilen, gerektiğinde arttırılabilen şekilde ve minimum 2000 lux şiddetinde olmalıdır. Duvar ve yerlerde kullanılan malzemelerin küflenmenin oluşmasına, mantarlaşmalara ve bakteriyel kontaminasyona karşı dirençli olması gerekmektedir.10 µ’dan daha küçük gözenekli kaplamaların üzerlerindeki organik madde veya tozları en aza indirdiği bilinmektedir. Ameliyathane duvarlarında kullanılacak renkler pastel tonlardan seçilmelidir. Evrensel olarak seçilen renk yeşildir. Ameliyathaneler özel planlanmış ve tasarlanmış odalardır. Mevcut odalar sonradan tadilat yapılarak ameliyathaneye çevrilemez.

Yanıt Açıklaması: Kurulum iş adımı kapsamı kurulum gerektiren ürünler için ekipmanın kullanım yerine sabitlenmesi, hizmetler veya kurulum gerektirmeyen ürünler için ilgili yere teslim edilmesi, depolanması olarak tanımlanabilir. Bu iş adımında gerçekleştirilecek faaliyetler yedi adımda özetlenebilir. Kurulum/hizmeti ifa/teslimat alanının hazırlanması, Sevk öncesi değerlendirmelerin tamamlanması, Sevkiyat ve gümrük işlemleri, Depolama, nakliye ve dağıtım işlemleri, Bir kontrol listesi ile belgelerin, makbuzların kontrol edilmesi, Montaj, kurulum, teslimat, hizmetin ifası, Tüketim malzemelerinin stok yönetimi, güncellenmesi ve kontrollerinin yapılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Mikrobiyoloji, pataloji klinik hizmet içerisinde yer almaktadır?

Yanıt Açıklaması: Tıbbi cihaz: İnsanda kullanıldıklarında asli fonksiyonunu farmakolojik, immünolojik veya metabolik etkiler ile sağlamayan fakat fonksiyonunu yerine getirirken bu etkiler tarafından desteklenebilen ve insan üzerinde; 1. Hastalığın tanısı, önlenmesi, izlenmesi, tedavisi veya hafifletilmesi ya da 2. Yaralanma veya sakatlığın tanısı, izlenmesi, tedavisi, hafifletilmesi veya mağduriyetin giderilmesi ya da 3. Anatomik veya fizyolojik bir işlevin araştırılması, değiştirilmesi veya yerine başka bir şey konulması veyahut 4. Doğum kontrolü amacıyla kullanılmak üzere imal edilmiş, tek başına veya birlikte kullanılabilen, imalatçısı tarafından özellikle tanı ve/veya tedavi amaçlı kullanılmak üzere imal edilmiş ve tıbbi cihazın amaçlanan işlevini yerine getirebilmesi için gerekli olan yazılımlar da dâhil her türlü araç, alet, teçhizat, yazılım, aksesuar veya diğer malzemeleri.

Yanıt Açıklaması: Anestezi cihazları şekil, tasarım, kombinasyon olarak farklılık gösterebilir. Fakat markası ve üreticisi hangi firma olursa olsun bütün anestezi cihazlarında bulunması gereken temel bileşenler şunlardır: • Temel gaz kaynağı ve yedek gaz kaynaklarına bağlantı • Manometre ve basınç düşürücü valfler • Akımölçerler (flowmetreler) • Buharlaştırıcılar (vaporizatörler) • Karbondioksit absorbanı • Solunum devreleri • Ventilatör • Monitör • Laringoskopi setidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi cihazlarda yapılan değişikliklerin sebebi Tıbbi Cihaz Yönetmeliklerinde “uyarı sistemi” (vigilance system) kapsamında tanımlanan olumsuz olaylar olabilir. Olumsuz olay; Cihazın özellikleri ve/veya performansında herhangi bir hatayı veya bozulmayı, Etiketleme veya kullanım kılavuzundaki herhangi bir yetersizlik sebebiyle doğrudan ya da dolaylı olarak hastanın, kullanıcının veya diğer kişilerin ölüme varıncaya kadar sağlık durumunda ciddi bir bozulmaya sebep olan ya da olabilecek durumları ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Humidifer kavanozu her kullanışta yıkanarak steril distile su ile 2/3ü doldurulmalıdır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık bilişimine yönelik ilk çalışmalar 1949 yılında Gustav Wager’in Almanya’da ilk profesyonel organizasyonu kurmasıyla başlamaktadır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Anestezi cihazları şekil, tasarım, kombinasyon olarak farklılık gösterebilir. Fakat markası ve üreticisi hangi firma olursa olsun bütün anestezi cihazlarında bulunması gereken temel bileşenler şunlardır: • Temel gaz kaynağı ve yedek gaz kaynaklarına bağlantı • Manometre ve basınç düşürücü valfler • Akımölçerler (flowmetreler) • Buharlaştırıcılar (vaporizatörler) • Karbondioksit absorbanı • Solunum devreleri • Ventilatör • Monitör • Laringoskopi seti

Yanıt Açıklaması: Kemiklerin medüller kavitesine infüzyon vermek amacıyla ulaşmak için kullanılan cihaza İntraosseoz tabanca denir ve burada bahsedilen iğnelerde bu tabanca ile kullanılır. Kemik içine verilen ilaç veya sıvı medüller kaviteden venöz sisteme katılır. İntraosseoz tabanca ve iğneleri hangi durumlarda kullanılır: Kan ya da vücut sıvılarının kaybı nedeni ile genel durumu kritik hâle gelmiş ya da damar yolu ile acil ilaç verilmesi gereken hastalara çok hızlı ve iyi çalışan bir damar yolu açılması gereklidir. Bu damar yolu bazen çeşitli nedenlerle açılamayabilir ya da açılması zaman kaybına ve hastanın durumunun kötüleşmesi ya da hayatının kaybedilmesi ile sonuçlanabilir. Böyle durumlarda intraosseoz tabanca ve iğnesi kullanılarak ilaç veya sıvılar buradan verilebilir. Bu hastalar acil servise gelmeden önce uğraşıldığı hâlde damar yolu açılamamış ya da açıldığı hâlde yeterli ilaç veya sıvı verilemeyen yani çalışmayan damar yolu varsa intraosseoz tabanca kullanılma gereği oluşur.

Yanıt Açıklaması: Teknoloji değerlendirmelerine referans alınabilecek kuruluş örnekleri INAHTA (The International Network of Agencies of Health Technology Assessment), HTAI (Health Technology Assessment International), European Network for Health Technology Assessment ve ulusal olarak da Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü bünyesindeki Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’da HIMSS Stage 7 seviyesine sahip Toplam 5 hastane bulunmakta olup bunların ikisi (İzmir Tire Devlet Hastanesi ve Yozgat Şehir Hastanesi) ülkemizde yer almaktadır. Diğerleri ise Hollanda ve Portekiz’de bulunmaktadır.