Sağlık Bilimlerinde Ve Yönetiminde Etik

Yanıt Açıklaması: Hediye alma ve menfaat sağlamada oluşturulacak kurumsal politika seçenekleri şunlardır: • Yasaklama • Kabul edilebilirlik ölçütü • Bütün hediyeler ve menfaatler kuruma aittir.

Yanıt Açıklaması: Ameliyat öncesi hastanın formu imzalaması

Yanıt Açıklaması: Etik ikilem kurala bağlanmamış durumlarda karar vericinin yaşadığı seçim sorunudur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal çalışmalar gelişmeyi ve değişimi yakalamayı gerektirir. Dogmatik yapı ise önceden edinilmiş fikir ve inançlarda sabit bir tutum oluşturmaktadır. Dogmatik davranma gelişmenin ve yenilenmenin karşısında bir engel olarak karşımıza çıkmakta ve örgütsel atılımlara darbe vurmaktadır. Aynı zamanda dogmatik davranışlar kurum çalışanları arasında hizipleşmeleri de beraberinde getirerek kurumsal değişimlere yönelik direnişin beslenmesine zemin hazırlar.

Yanıt Açıklaması: Türk kamu yönetiminde etik konusunda iki temel örgütlenme bulunmaktadır. Birincisi tüm kamu görevlilerinin uyması gereken etik davranış ilkelerini belirleyen ve uygulamayı gözetleyen doğrudan Başbakanlığa bağlı Kamu Görevlileri Etik Kurulu’dur. İkincisi ise, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının kendi bünyelerinde oluşturdukları etik komisyonları ve yetkili disiplin kurullarıdır.

Yanıt Açıklaması: İşletme/sağlık yönetimi açısından etiğin tarihsel gelişimi incelendiğinde 1990'lardan günümüze kadar olan süreç küresel işletmecilik ve küresel iş ahlakı dönemi olarak adlandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık alanında adalet ilkesi, sınırlı kaynakların ve olanakların kullanımı konusunda yol gösterici olmaktadır. Sağlık hizmetlerinden yararlanmanın temel bir insan hakkı olduğu ve bu hizmetlerden herkesin gereksinimlerine göre eşit bir şekilde yararlanması gerektiği genel kabul görmektedir. Adalet ilkesi araç-gereçten her türlü hizmet alımıyla ilgili tıbbi kaynakların gereksinimlere göre, eşit ve dürüstçe dağılmış olmasını gerektirir. Bu ahlaki ilke ile tedavi ve bakımda kullanılan araç gereç ve teknik donanım kaynaklarının, hastaların bireysel gereksinimleri doğrultusunda eşitlik ilkesine uygun olarak dağılımı sağlanmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Betimleyici etikte, etik seyirci, gözlemci durumunda ahlaki olgu ve olaylara dışarıdan bakmakta, olayları bilimsel bir yaklaşımla gözlemlemekte, betimlemekte ve açıklamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Egoizm herhangi bir bireyin, başkalarına karşı ne bir yükümlülüğe mecbur ne de bir fedakârlığa katlanmak zorunda olduğunu öne sürerek davranışların ancak bireyin kendisi için en yüksek iyiye izin vermesi durumunda yerine getirilmesi gerektiği iddiasındadır. Bu çerçevede egoistler, bir davranışın doğruluğunu ölçerken, kendileri için en iyi ve en uzun vadeli kazançları esas alırlar. Eğer bir davranış uzun dönemde birey için kötüye oranla ‘en yüksek iyi’yi ortaya çıkarıyorsa ya da muhtemelen çıkaracaksa, bireyler o davranışı sergilemelidir (Bayrak Kök, 2014)

Yanıt Açıklaması: Gerek deontolojik, gerekse sonuççu etikler, kurallar veya ilkeler ve teke tek eylemler üzerinde odaklanır. Onlara göre, “Ne yapmalıyım?” sorusu önemlidir. Erdem etiğine göre ise, “nasıl yaşamalıyım, nasıl bir yaşam sürmeliyim, nasıl bir insan olmalıyım?” soruları önemlidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Meta-etik ya da üst etik ahlaki yargıların statüsü ve metodolojisi üzerine odaklanır. “Ödev”, “iyi”, “kötü”, “doğru”, “yanlış” gibi terimlerin anlamları, ahlaksal yükümlülüğün doğası, insanların kanaatlerinden bağımsız bir ahlaki gerçeklik ve doğruluk alanın olup olmadığı, ahlaki bakımdan doğru veya yanlış olanla ilgili inançların akılcı bir biçimde nasıl savunulabileceği gibi sorunları ele alır. Örneğin; “kürtaj cinayettir” diyen birisi ne demek istiyor? Kendisinin, kendi kültürünün, kendi dininin kürtajı tasvip etmediğini mi, yoksa kürtajın her zaman, her toplum ve herkes için yanlış olduğunu mu? Yoksa “kürtajı tasvip etmiyorum sen de yaptırma” mı demek istiyor? Kürtaj eyleminin kendisi mi yanlış yoksa insanlar mı onu yanlış görüyor? Ahlaki yükümlülüğün temeli nedir? Allah mı, insanının mutlu olma arzusu mu, insan aklı mı, toplumsal yaşam mı? gibi soruların cevaplarını verme çabası meta-etik olarak adlandırılır. Meta-etik kuramlar ise, doğalcılık ve görecelik alt başlıkları altında incelenebilir.

Yanıt Açıklaması: Faydacılık

Yanıt Açıklaması: Kusur, uygun bulunmayan veya onaylanmayan hareket ve davranışlardır. Yasaya uygun davranabilecek durumda olduğu halde uygun davranmama, yükümlülüklere aykırı hareket etme davranışı hukuki bir kusurdur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Etik dışı davranışların bireysel nedenleri; etik ikilemler, etik standartlardaki farklılıklar, bencil davranma, etik davranışları farklı algılama, mesleki yetersizlik, rekabet; çevresel nedenleri ise karşılıklı güvensizlik, ücretlendirme, esneklik, yasaların etkisi, geleneklerin etkisidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yararlılık ilkesi, sağlık uğraşları içerisinde hastaya öncelikle ve her şeyin üzerinde yararlı olmayı öngören bir ilke olarak tanımlanabilmektedir. Yarar sağlama ilkesi söz konusu olduğunda hastanın mutlak bir önceliği vardır. Ancak yarar sağlama ilkesi hayata geçirilirken hastanın mutlak önceliği ile sınırlı tutulmayıp, hasta yakınları, meslektaşlar, toplum ve tıbba yönelik açılımlar da göz önüne alınmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Rehberlik yapmak

Yanıt Açıklaması: Hizmet ilişkisi içinde bulunanlardan seyahat çeki

Yanıt Açıklaması: İkilemin doğasının belirlenmesi: Sorunun tüm farklı boyutlarının ele alınabilmesini garanti etmek için izlenecek bir çok yol vardır. • Doğruluk, adalet, yararlılık, zarar vermeme ve özerklik gibi etik ilkeler dikkate alınmalıdır. Bu durumda problemle ilgili olarak hangi etik ilkelerin dikkate alınması gerektiğine ve hangisinin öncelikli olacağına karar verilmelidir. • Teoride tüm ilkeler eşit değere sahiptir. Bu durumda ilkelerin ikisi veya daha fazlası çatıştığında hangilerinin öncelikli olacağını karar verici belirleyecektir. • Bir karara varmadan önce konuyla ilgili en yeni literatür gözden geçirilmelidir. • Tecrübeli profesyonellerin görüşleri alınmalıdır. Toplanan bilgiler onlarla birlikte değerlendirilmeli ve böylelikle karar vericinin objektif olarak göz önüne almadığı bir perspektifin ortaya çıkmasına olanak sağlanmalıdır. • Etik ikilemi çözmede yardım edebilecek ulusal kuruluşlara başvurulmalıdır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi uçurma, bir çalışan halkın sağlığını, güvenliğini ve özgürlüğünü tehlikeye atan ya sadışı, verimsiz veya yararsız bir bilgiyi yaydığında olur ve kuruma ve çalışana ait etik konulardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Evrensellik