Sağlık Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Her üç seçenekte hakkaniyet ilkesi gözetilirken dikkate alınacak özellikler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık ekonomisi; • Çeşitli sağlık faaliyetlerine kaynak tahsisi • Sağlık hizmetlerinde kullanılan kaynakların kalitesi • Sağlık kuruluşlarının organizasyonu • Sağlık için kaynakların tahsis ve kullanımının verimliliği • Sağlık hizmetlerinin kişi ve toplum üzerindeki etkileri • Hastalık maliyetleri • Sağlık programlarının yararları • Yatırımların geri dönüşleri / getirileri vb. konular ile ilgilenmektedir. Mevsimsel hastalıklar bu konulardan değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de SGK, üniversite hastaneleri ve özel sağlık kuruluşlarından yaptığı hizmet satın alımlarında aşağıdaki ayakta sağlık hizmetleri için hizmet başına ödeme yöntemini kullanmaktadır: • Acil sağlık hizmetleri • İş kazası • Adli vakalar • Trafik Kazası • Meslek Hastalığı • Onkolojik vakalar (bütün dallarda) • Organ ve doku nakline ilişkin donöre yapılan hazırlık tetkik ve tahlilleri • Nükleer Tıp, Radyasyon onkolojisi, (Girişimsel) Radyoloji, Tıbbi Genetik ve C¸ocuk Genetik branşlarınca sunulan poliklinik hizmetleri • Diş tedavilerine yönelik işlemler. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tüm şartları haiz bir pazarda birden fazla satıcının olması durumuna oligopol denir.

Yanıt Açıklaması: 1. Homojenlik 2. Tam bilgi 3. Belirlilik 4. Tekelciliğin olmaması 5. Pazara girişte ve çıkışta kısıtlama olmaması 6. Dışsallıkların olmaması 7. Kamu malı olmaması 8. Devletin müdahale etmemesi

Yanıt Açıklaması: Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi amacı ile haşere ve vektör mücadelesi için yapılan çöplük ve çevre ilaçlamaları kamusal nitelikteki sağlık hizmeti örneğidir. İlaçlama yapıldığında herkesin yarar görmesi söz konusudur. Yapılan ilaçlamadan bazı insanların yararlanması, bazılarının ise rekabet nedeniyle yararlanamaması, dışlanması diye bir şey söz konusu değildir, yani ne rekabet ne de dışlanma bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Her üç seçenekte üretim faktörleri fiyatlarındaki değişmeleri etkileyen etmenler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomide satıcıların mal veya hizmetleri kendilerine uygun fiyatlardan satmak istedikleri miktarı olarak tanımlanmaktadır. Teoriye göre, satılan mal veya hizmetin miktarı onun fiyatındaki artışla doğru orantılı artma eğilimindedir. Bir mal veya hizmetin fiyatı ne kadar yüksekse onu satmak isteyen o kadar çok satıcı olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetlerinin, tamamen pazar koşullarına bırakılmasının ya da tamamen devlet tarafından finanse edilip sunulmasının neden olabileceği çeşitli sakıncaları aşmak amacıyla ortaya çıkan yönetimli rekabet ya da yönetilen rekabet kavramı ilk kez 1970’li yıllarda ABD’de kullanılmaya başlanmıştır. Önceleri “yapılandırılmış rekabet”, “düzenlenmiş rekabet” gibi kavramlar çerçevesinde tartışılan bu yaklaşımın zaman içerisinde “yönetilen rekabet” kavramı şeklinde yerine oturduğu ve 90’lı yıllarda ABD’de sağlık reformu çalışmalarının temelini oluşturduğu görülmektedir. Yönetilen rekabeti en iyi anlatan terimlerden birisi “yarı-pazar” (quasi-market) ifadesidir. Başlangıçta sosyal politikaların önem taşıdığı alanlar için, özellikle de eğitim için kullanılan bu terim bir süre sonra sağlık sektörü için de kullanılmaya başlanmıştır. Bu terim ile kastedilen, kamu yararını amaçlayan sosyal sigorta sistemlerinin kazandırdığı hakkaniyet ilkelerine uygun faydaların kaybedilmeden, serbest pazarın verimlilik kazanımlarına kavuşmaktır. Yani, bir yandan pazar dinamiklerinin sağladığı verimlilikten yararlanırken, diğer yandan da kaliteli sağlık hizmetlerine erişimde hakkaniyetin korunuyor olmasıdır. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetleri finansmanı ve sunumu kim tarafından yapılırsa yapılsın iyi bir sağlık hizmet sisteminden beklenenler dört başlıkta toplanmaktadır: 1-Halkın sağlık düzeyinde yükselme, 2-Hizmet maliyetlerinde ve harcamalarda azalma, 3-Hizmet alan ve sunanların memnuniyetlerinde artma, 4-Sağlık hizmetlerine erişim ve kullanımda hakkaniyet.

Yanıt Açıklaması: Tam rekabet pazarının gerçekleşmesi için birtakım şartlar vardır: 1. Homojenlik, Tam bilgi, Belirlilik, Tekelciliğin olmaması, Pazara girişte ve çıkışta kısıtlama olmaması, Dışsallıkların olmaması, Devletin müdahale etmemesi. gibi şartlar vardır. Ancak hakkaniyet sağlık sisteminin ilkelerindendir.

Yanıt Açıklaması: Yine sağlığın ve sağlık hizmetlerinin doğasından kaynaklanan bir başka maliyet türü de sosyal maliyettir. Bu da çocuklarını tedavi ettirirken anne - babanın karşılaştığı sosyal güçlükleri (izin istemenin verdiği eziklik, hastaneye ulaşım sırasında ve poliklinik veya laboratuvar önünde beklerken yaşanan sıkıntılar gibi) ve aynı şekilde teşhis ve tedavisi sırasında çocuğun kendisinin çektiği sıkıntıları ifade etmektedir. Sosyal maliyetlerin parasal değerini belirlemek oldukça güçtür ve subjektiftir.

Yanıt Açıklaması: • Zorlama Bilgilendirme ve düzenlemeler ile hayata geçirilmesi güç olan bazı önlemlerin, gerektiğinde yasal alt yapısının da oluşturularak, zorunlu hale getirilmesi devletlerin eşlinde bulunan önemli bir araçtır. Örneğin, sosyal sigorta sistemlerinde işverenin çalışanın sigortası için katkıda bulunmasının sağlanması, uyuşturucu ticaretinin, organ ticaretinin yasaklanması ve bunları önleyici yaptırımlar getirilmesi, devletin zorlayıcı kararları ile mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Arzı etkileyen birinci faktör, tedavi edebilme yeteneği, yani teknolojidir. Gittikçe artan sağlık hizmeti maliyetlerinde teknolojinin kendini hızla yenilemesinin büyük önemi vardır. Arzı belirleyen faktörlerin ikincisi kapasitedir. Birçok ülkede sağlık hizmetleri hizmeti kullanan noktasında ya büyük oranda sübvanse edilen ya da tamamen ücretsiz olduğu için, bir hizmet türünün bulunup bulunmaması birçok kişinin o hizmeti almasını tek başına belirleyen faktör olmaktadır. Üçüncü olarak arzı belirleyen sunucu etkileridir.  Gelir düzeyi talebi belirleyen etkenlerdendir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ücretini sigortadan alacağını bilen bir doktor veya sağlık kuruluşu ile alacağı hizmet için cebinden ödeme yapmayan bir hastanın, hizmetlerin miktarı, maliyeti konusunda tutumlu ve mantıklı davranmaması seklinde ortaya çıkan sorun ahlaki tehlikedir.

Yanıt Açıklaması: Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte genel olarak aşağıdaki özellikler açısından oluşmuş sosyal gruplara dikkat ederek hakkaniyet ilkesi gözetilmelidir. Bunlar arasında; 1. Coğrafi yerleşime göre 2. Ekonomik düzeyine göre 3. Eğitim düzeyine göre 4. Cinsiyete göre 5. Irk, din, kabile, aşiret vb. ayrımlar varsa bu özelliklerine göre 6. Toplumun savunmasız grupları arasında yer alma durumuna göre Doğru cevap  C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlığı farklı perspektierden değerlendirmek mümkündür: • Sağlık bir insan hakkıdır. • Sağlık (hizmeti) tüketilen bir şeydir. • Sağlık bir yatırımdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devletin pazara müdahalesi üç şekilde gerçekleşir: 1. Doğrudan hizmet sunumu,2. Düzenleme 3. Destekleme. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetine olan talep, tıbbi bir ihtiyacın varlığına, sağlığı olumlu veya olumsuz yönde etkileyen diğer mal ve hizmetlere bağlıdır. Ancak sağlık hizmetine olan talebin gerçekte sağlığa bir talep olduğu ve sağlığın alternatifi mal ve hizmetlerin çok az ve birçok durumda hiç alternatifinin olmadığı unutulmamalıdır. Sağlığa ve sağlık hizmetine talep, sağlıklı olmanın ve hizmetin fiyatı ve talep edenin geliriyle de bağlantılıdır. Genellikle sağlık hizmetlerinin fiyatı arttıkça bu hizmeti kullananların sayısı azalmaktadır. Özellikle hizmetin fiyatı kişilerin tercihlerini önemli ölçüde belirlemekte ve taleplerinin miktarını veya türünü değiştirmelerine neden olabilmektedir. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Bazı yazarlara göre küreselleşme ile birlikte daha önce yaygın olan “sosyal devlet” anlayışı, “fırsat veren devlet” anlayışına dönüşmekte, kamu sorumlulukları bu doğrultuda değişime uğramaktadır.  Ortaya çıkan değişimin başlıca dört bileşeni bulunmaktadır: Özelleştirme, yeniden metalaştırma, seçici hedefleme ve koşullu dayanışma.