Sağlık Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Finansman, zorlama, düzenleme, bilgilendirme, hizmet sunumu veya temini devletin pazarın düzenlenmesi ve denetlenmesi rolünü iyi oynayabilmesi için kullanabileceği başlıca araçlardan arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık ve ekonomi arasındaki ilişki iki yönlüdür. Önce sağlık hizmetlerinin çeşitli ekonomik sonuçlarını gözden geçirelim: 1. Üretkenliği ve ekonomik çıktıyı artırmak Sağlıklı insanların üretim potansiyeli daha yüksektir. Ayrıca genel olarak sağlık çalışanlarının diğer çalışanlardan daha üretken oldukları, daha doğrusu insanların üretkenliğini artırdıkları söylenebilir. 2. Kişisel ve ulusal geliri artırmak Sağlıklı çalışanlar işe devamsızlık yapmaz, iş gücü devir hızının düşmesine katkı yapar ve dolayısıyla daha çok kazanır. 3. Yurtiçi ve dışı yatırım hızını artırmak Endemik ve epidemik hastalıkların az olduğu yerler daha çok yatırım çeker. 4. Tasarrufları artırmak Sağlıklı insanlar daha çok kazanır ve tasarruf ederler. Bu da yatırım fonlarının artışına katkı yapar. 5. Beşerî sermayeyi geliştirmek İnsanın ekonomik bakımdan üretken olmasını sağlayan doğuştan getirdiği özellik ve yetenekleri ile bilgi beceri ve deneyimlerine beşerî sermaye denilmektedir Sağlıklılık okula ve işe devamı artırır. Dolayısıyla eğitim süresini ve sürekliliğini artırarak beşerî sermayenin niteliğini yükseltir. Fakat beşerî sermaye unsurları olan Sağlık Ekonomisi eğitim ve becerilerden farklı olarak, sağlık biriktirilemez, yani üst üste konulamaz. Sağlık ayrıca travmalar, hastalıklar ve ölüm gibi ciddi risklere maruz kalabilir. 6. Yoksulluğu azaltmak Sağlık harcamaları azalır; üretim ve gelir getirici işler artar. Sağlığın bir yatırım olduğu ve çeşitli ekonomik etkilerinin olduğu anlaşılmaktadır. İnsanların sağlık sorunlarından birilerinin kazanç elde etmesi değil, sağlıklı olmasından hem kişilerin hem de toplumun ekonomik kazanımlarının olması istenen bir durumdur.

Yanıt Açıklaması: Mali kaynağın (paranın) büyüklüğü ile sağlık düzeyi arasındaki bu ilişki mutlak değildir. Örneğin, ABD sağlığa en fazla pay ayıran ülke olmasına rağmen, sağlık düzeyi en iyi ülke konumunda değildir. Bu da, sağlığa ayrılan mali kaynağın büyüklüğü kadar, nereye ve nasıl harcandığının da önemli olduğunu göstermektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “Fırsat veren devlet” anlayışı ile kamu sorumlulukları  değişime uğramaktadır. Ortaya çıkan değişimin başlıca dört bileşeni bulunmaktadır: Özelleştirme, yeniden metalaştırma, seçici hedefleme ve koşullu dayanışma. “Özelleştirme” ile kamu hizmetlerinde ücrete dayalı rekabet anlayışı oluşmakta pazar dinamikleri önem kazanmaktadır. “Yeniden metalaştırma” ile daha önce meta olmaktan çıkarılmış ve güvence altına alınmış olan “emek” kavramı, yerini “çalışmanın teşviki” kavramına bırakarak yeniden metalaştırılmaktadır. “Seçici hedefleme” yoluyla “Evrensel eşitlik” kavramı yerine “hakkaniyet” önem kazanmaktadır. “Koşullu dayanışma” ise, yeni düzende “koşulsuz haklar” yerine kullanılması uygun bulunan terimdir. Hiç bir koşula dayanmayan, sade vatandaş olmaktan kaynaklanan sosyal haklar, yerini bireysel katılımcılık temelinde gelişen koşullu dayanışma anlayışına bırakmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Adli vakalar, trafik kazaları, diş tedavileri, iş kazası, meslek hastalığı gibi durumlar hizmet başına ödeme yöntemi içindedir.

Yanıt Açıklaması: Soruda ifade edilen kavram ahlaki tehlikedir. Finansmanda Hakkaniyet, yoksul kişilerin zengin kişilere göre gelirlerinden sağlığa ayırdığı payın daha fazla olması demektir. Finansal Riske Karşı Koruma, kişilerin katastrofik sağlık harcaması yapmamasını ve yaptıkları sağlık harcaması nedeniyle yoksullaşmamasını veya yoksulluklarının daha da derinleşmemesini temin etmektir. Katastrofik sağlık harcaması, hanelerin gelirlerinden sağlık amaçlı yaptığı harcamalarının toplam gelirleri içindeki payının belirli bir yüzdeyi geçmesidir. Monopson güç ise tek satın alıcının sahip olduğu pazarlık gücüdür.

Yanıt Açıklaması: Sağlık harcamaları ülkelerin yapısına ve ekonomik gücüne göre değişmekle beraber yaklaşık GSYİH içinde yaklaşık % 8-12 oranında bir yer tutmaktadır. Gelişmiş ülkelerin tamamında bu oran %10’dan fazladır. ABD’de ise % 17’lere yaklaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: GSS yönteminde ödenen prim ödeyen kişinin gelir düzeyi göre ödenmektedir.

Yanıt Açıklaması: İstihdam: Ülkedeki mevcut iş gücünün ekonomik faaliyetler içerisinde sürekli biçimde çalıştırılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetini sunanlar ele alanlar arasında hizmetin miktarı, kapsamı, önceliği, alternatifleri konusundaki bilgi farklılığına verilen ad bilgi asimetrisidir.

Yanıt Açıklaması: Alışverişe konu ürün veya hizmetler birbirinin aynı olması homojenlik şartı kapsamına girer. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkedeki mevcut iş gücünün ekonomik faaliyetler içerisinde sürekli biçimde çalıştırılmasına istihdam adı verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde geçerli olan ekonomik teorilere göre bir mal veya hizmetin pazardaki değerini ifade eden fiyatı, pazarda ne miktarda bulunduğu ile onu almak isteyenlerin sayısı ve alım gücü tarafından belirlenmektedir. Üretilen hiçbir mal veya hizmet sonsuz miktarda olmadığından, pazar alıcılar açısından bir rekabet ortamı oluşturmaktadır. Bir mal veya hizmetin arzı, yani miktarı az, talep edeni, yani alıcısı fazla ise fiyatı artmakta, fiyat artışı sürdüğünde bir müddet sonra alıcılar azalmaktadır. Bunun tersi de doğru olmakta, yani arzı, miktarı fazla, ancak talep edeni, alıcısı az olan mal veya hizmetlerin fiyatı düşmektedir. Bu yaklaşımın dayandığı iki varsayım vardır: 1. Tüm sunucu ve alıcılar pazara gönüllü olarak girip çıkmakta serbesttirler ve her zaman alternatifleri vardır. 2. Hem alıcılar hem de sunucular, fiyatlar ve alternatifler konusundaki bilgilere ulaşma konusunda eşit imkânlara sahiptirler.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumda belirli bir ürüne talebi etkileyen temel faktörler şu şekilde sıralanabilir: • Mal veya hizmetin fiyatı, • Tamamlayıcı mal veya hizmetlerin fiyatları, • Alternatif mal veya hizmetlerin fiyatı, • Gelir düzeyi • Zevkler ve tercihler

Yanıt Açıklaması: Sağlık finansmanının birinci fonksiyonu, sağlık sisteminin işlevlerini yapabilmesi için gerekli mali kaynağın toplanmasıdır. Mali kaynak, dört finansman kaynağından gelmektedir: 1) devlet, 2) hanehalkları, 3) firmalar ve 4) dış yardımlar. Mali kaynağın buralardan toplanması ise belirli yöntemlerle gerçekleşmektedir. Gönüllü hizmetler bu finansman kaynaklarından biri olarak sayılamaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere vaka başına ödeme yöntemi kullanan ülkelerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Ekonominin dengeli şekilde gelişmesi için tam rekabet şartlarına ihtiyaç olduğu kabul edilir. Tam (mükemmel) rekabet pazarında çok sayıda oyuncu, yani satıcı ve alıcı bulunur. Bu tür pazarlarda arz ve talebe göre fiyat kendiliğinden oluşur. Tam rekabet pazarının gerçekleşmesi için birtakım şartlar vardır: Bunlar piyasada çok sayıda alıcı ve satıcının olması, tarafların tam bilgiye sahip olması, piyasaya giriş ve çıkışta engellerin olmaması, dışsallıkların olmaması ve devletin piyasalara müdahale etmemesi gibi bir takım şartlar olmalıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: • “Özelleştirme” ile kamu hizmetlerinde ücrete dayalı rekabet anlayışı oluşmakta pazar dinamikleri önem kazanmaktadır. • “Yeniden metalaştırma” ile daha önce meta olmaktan çıkarılmış ve güvence altına alınmış olan “emek” kavramı, yerini “çalışmanın teşviki” kavramına bırakarak yeniden metalaştırılmaktadır. • “Seçici hedefleme” yoluyla “Evrensel eşitlik” kavramı yerine “hakkaniyet” önem kazanmaktadır. • “Koşullu dayanışma” ise, yeni düzende “koşulsuz haklar” yerine kullanılması uygun bulunan terimdir. Hiç bir koşula dayanmayan, sade vatandaş olmaktan kaynaklanan sosyal haklar, yerini bireysel katılımcılık temelinde gelişen koşullu dayanışma anlayışına bırakmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetlerinde fiyat esnekliği en yüksek olan kısımlar ağrı, kanama vb. olmayan, işini görmesine engel oluşturmayan ve hizmeti almadığı zaman hayati riskin doğmadığı durumlardır. Özellikle estetik amaçlı işlem ve hizmetlerin fiyat esnekliği büyüktür.

Yanıt Açıklaması: Yönetilen rekabetin ana fikri, hizmetleri sunanlar ile finanse edenlerin (sigortacıların), devletçe belirlenmiş kamu yararını koruyucu kurallara uymak kaydıyla, fiyat ve kalite konusunda rekabete girmesidir. Bunu başarmak için hizmet sunumunun ve ödeme yöntemlerinin, daha maliyet-bilinçli ve daha kalite-bilinçli olacak şekilde yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.