Sağlık Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Eğer sağlık hizmetleri finansmanı ağırlıklı olarak kişilerin cepten yaptıkları ödemeler veya özel sigortalar tarafından karşılanıyor, hizmetler de özel muayenehaneler, özel hastaneler ve özel sağlık kuruluşları tarafından sunuluyor, yani pazara bırakılmış ise özel hatta “özel sektörcü” bir hizmet sistemi var demektir. Bu sistemlerin günümüzdeki tipik örneği, her ne kadar yapılmaya çalışılan reformlarla bir miktar değişikliği uğramış olsa da ABD’dir. Sağlık hizmetleri finansmanının ağırlıklı olarak kamusal, sunumunun ise özel olması bir başka seçenek olup Almanya, Fransa, Japonya gibi ülkelerde görülen bir durumdur.Sağlık güvencesinin ve hizmet sunumunun devlet tarafından sağlanmasına örnek, İskandinav ülkeleridir. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Bu üç amaca ulaşma yolunda ara amaçlar olarak tanımlanmış dört kavram vardır: 1. Etkililik 2. Verimlilik 3. Hakkaniyet 4. Seçim

Yanıt Açıklaması: Sürdürülebilirlik, sistemin hedeflerinden sapmaksızın bütçe dengelerinin korunabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kişinin yaşamına, sağlığına veya vücut bütünlüğüne yönelik bir müdahalenin tıbbi müdahale olarak kabul edilebilmesi ve hukuka uygun sayılabilmesi için aşağıda yer alan şartların var olması gerekir: • Yetkili kişiler tarafından gerçekleştirilmesi • Hukuken öngörülmüş amaçlara yönelik olması • Tıp bilimince genel kabul görmüş ilke ve esaslara uygun olması gerekir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: DALY kaybedilen yasam yılları ile engellilikle beraber geçen yasam yıllarının bir toplamıdır. Bir müdahalenin DALY üzerine etkisi ise müdahalenin yapılması ile yapılmadığı durum karşılaştırılarak ölçülmektedir. Esas amacı, hastalık ve yaralanmaların hastalık sınıflamalarına göre ülkelerin sağlığına olumsuz yüklerini açığa çıkarmaktır. DALY kavramı, çeşitli hastalıkların neden olduğu prematür ölümler (YLL) ile ölümle sonuçlanmayan, ancak uzun dönemli sakatlık ve işlev kaybına neden olan hastalık durumlarının yol açtığı hastalık yükünün, tek bir ölçüt ile değerlendirilebilmesini amaçlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kalite-ayarlanmış yaşam yılları (QALY) sağlığın iki ya da daha fazla yönünü (ağrı, özürlülük, ruh hâli, ya da öz bakım kapasitesi veya ücretli istihdam, evde çalışma gibi sosyal olarak faydalı aktiviteler gibi) değerlendirerek ölçülen yaşam kalitesinde değişikliklere ayarlanmış yaşam beklentisini ölçer. QALY hastanın mükemmel sağlık durumunda geçirilmiş yılını ve belirli bir tedaviden sonra kabul edilebilir bir kalitede olmak şartıyla ne kadar daha fazla ay ya da yıl yaşadığını gösterir.

Yanıt Açıklaması: Saydamlığın olmaması iyi düzenlenmemiş pazarlara ait özellikler arasında yer almaktadır. Diğer seçenekler ise iyi düzenlenmiş pazarlara ait özelliklerdir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmenin ulaşım ve iletişim yoluyla insan sağlığına etki yapma kanallarından birinin de sınır ötesi tedavi olanaklarına başvurmak olduğunu eklemek gerekir. Özellikle 2000’li yıllarda ciddi bir tırmanış sergileyen sağlık turizmi, bu etkinin bir ispatı niteliğindedir. Küreselleşme dalgasının yarattığı son trendlerden olan sağlık turizmi, hastaların uluslararası dolaşımı giderek daha cazip bulmasıyla birlikte önemini artırmaktadır. Aynı ya da benzer bir tedaviyi farklı bir ülkede çok daha uygun şartlarda bulan hastalar, bu hizmeti yurtdışında almayı seçebilmektedir. Hastaların seçiminde turizm amaçları nispeten küçük bir rol oynayabilirken, kendi ülkelerindeki yüksek maliyetler, uzun bekleme süreleri ya da daha düşük kaliteli hizmetler, sağlık turizmini tetikleyen ana faktörler olarak öne çıkmaktadır. Bu faktörler, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerdeki hastalar için farklı boyutlarda geçerlidir. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet tarihi boyunca zaman zaman gel-gitler olsa da, hekimlere zorunlu hizmet uygulaması hep olagelmiş ve yurt dışına göç sorununu çözme aracı olarak kullanılmıştır. Ne var ki, bu sorun sadece doktor istihdamında değil, gittikçe artan oranda hemşire ve diğer sağlık personeli istihdamında da kendini göstermektedir. 2000’li yılların başında sözleşmeli sağlık personeli istihdamıyla bu dengesizlik azaltılmaya çalışılmıştır. Hekimlere yurt dışı yasağı ya da herhangi bir zorlaştırma söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: İletişim ve ulaşım kanallarındaki dikkat çekici gelişmeler, çeşitli kanallardan fayda ettiği ifade edilebilir. Bunların başında, gerek İnternet ve televizyon gerekse diğer modern iletişim araçları yoluyla bilgiye erişimin kolaylaşması ve yaygınlaşması gelmektedir. Nitekim böylelikle insanlar, hastalıklar ve sağlıkla ilgili bilgiler edinebilmekte ve bilinç seviyeleri artmakta, ayrıca çözüm odaklarına da daha kolay erişebilmektedir. İklim değişikliği özellikle enfeksiyon yayılımı üzerine etki ederken, beslenme dönüşümü ise karbonhidrat kaynaklı beslenme alışkanlığı açısından olumsuz etki yapar. Yine göçlerin de bir çok açıdan toplumsal insan sağlığına yönelik olumsuz etkisi olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Kişilerin büyük çoğunlukla akılcı değil, aksine tercihlerinde akılcı olmayan seçenekleri benimseyebildikleri anlaşılmıştır. Bu İnsanlar genellikle sağlık hizmetlerini alırken kendilerine en çok yarar sağlayacak olanı seçemezler. Bu isabetsiz tercihler kendi sigortasının kapsadığının dışına çıkmaktan başlayarak kendisine ciddi zararlar verecek hizmetlere yönelmeye kadar giden bir yelpaze içinde incelenebilir. Bu irrasyonel tutumun nedenleri arasında aşağıdaki temel anlayış ve davranış kusurlarını sayabiliriz: Kayıptan kaçınma/loss aversion (kişilerin kaybetme seçeneklerine kazanma seçeneklerinden fazla özen göstererek tercih yapması), Mevcut durum biası (diğerlerinin benimsediklerine en az direncin gösterilmesi), Kategorize etmekten doğan yanılgılar, Şimdiki ana yoğunlaşma (gelecekteki kazanım ve kayıpları dikkate almadan kısa vadeli sonuçlara odaklanma), Çok küçük ihtimalleri önemli sayarak bel bağlama (piyangodan büyük ikramiye çıkması durumunu düşünüp milyonlarca kaybedeni düşünmeden umuda kapılma benzeri yanılgı). Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri: Koruyucu, tanı koyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini kapsayan, kişilerin sağlık sisteminden ilk hizmeti alış noktasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Soruda boş bırakılan yerlere sırasıyla üçüncü, birinci ve ikinci taraf gelmelidir.. D ve E şıklarında verilen hizmet sunucu taraf ikinci taraf ile aynı anlamda kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetleri pazarında homojenlik yoktur. Tam bilgi mümkün değildir. Talep belirli değildir. Pazara girişte ve çıkışta kısıtlama gerekebilir. Tekelcilik bazen kaçınılmazdır. Küçük, kırsal bölgelerde özel girişimciler yatırımı tercih etmezler. İnsanın olduğu her noktada sağlık hizmetine ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla bu gibi yerlere devlet yatırım yapmak ve hizmet götürmek durumundadır. Kaçınılmaz olarak devlet tekeli oluşur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Erişilebilirlik: Herhangi bir ürünün, hizmetin, teknolojinin veya ortamın engelliler ve yaşlılar dâhil olmak üzere herkes tarafından ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık arz ve talebinin sağlık piyasasında nasıl ve hangi şartlarda karşılandığını ve değişimin nasıl gerçekleştiğini ortaya koyan mekanizmaya sağlık ekonomisi sistemi adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmenin toplum ve insan sağlığı üzerindeki bir diğer etkisi ise göçler yoluyla gerçekleşmektedir. Gerek ekonomik nedenler gerekse savaş gibi gerekçelerle artan göçler, varılan ülkenin sağlık görünümünde kötüleşmelere sebep olabilmektedir. Bunun en belirgin göstergelerinden biri AIDS hastalığıdır. Nitekim araştırmalar, sınır ötesi işçi göçlerinin HIV virüsünün yaygınlaşması riskini artırdığını göstermektedir. Bu etki, özellikle düşük gelirli ülkelerden kaynaklana ekonomik göçlerde göze çarpmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler sağlık sektörüne kaynak geliştirmede etkili olan unsurlardandır.

Yanıt Açıklaması: Hastanın yaşam uzunluğu ve kalitesi üzerine sağlık müdahalesinin etkisinin ne olduğunu ifade eder. 0-1 skalası üzerinde değerlendirilir, 0 en kötü olası durumu, 1 en iyi olası durumu belirtir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetlerinde ekonomik değerlendirme süreci farklı basamaklardan oluşmaktadır. Bunlar; • Amaç belirlenmesi • Alternatiflerin belirlenmesi • Alternatiflerin değerlendirilmesi • Maliyet ve sonuçların belirlenmesi • Maliyet ve sonuçların ölçülmesi ve indirgeme • Duyarlılık analizi • Değerlendirme ve seçim sürecidir.