Sağlık Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Doğrudan insan hayatını ilgilendiren sağlık hizmetlerinin amaca uygun olarak verilebilmesi, fedakârlıktan kaçınmayan, nitelikli, iyi yetişmiş sağlık çalışanları sayesinde mümkün olmaktadır. Sağlık insan kaynağı söz konusu olduğunda sıklıkla yapıldığı gibi doktor sayısına odaklanmak yanıltıcı olabilir. Günümüz gelişmiş sağlık hizmet anlayışı içinde farklı alanlarda uzmanlaşmış nitelikli ekip elemanlarının iş birliği sayesinde kaliteli hizmet sunmak mümkün olmaktadır. Dünyada başta hemşire ve doktorlar olmak üzere sağlık personelinin gelişmekte olan yoksul bölgelerden gelişmiş varlıklı bölgelere göçü önemli bir problem oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sağlığın fiyatının göreceli olarak artıyor olması ve ülkelerin nüfuslarının yaşlanıyor olması ülkelerin sağlık harcamalarında görülen artışa sebep olan etkenler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık profesyonellerinin mobilitesi, küreselleşmenin sağlığa yaptığı etkiler açısından doğrudan insan kaynaklı olna bir etken olduğu aşikardır. Zira, ar-ge çalışmaları, teknoloji ve inovasyon transferleri ,ulusal aşı düzenleme ajanslarının kurulması ve aşı pazarlama stratejileri gibi etkenler her ne kadar insani yönleri de olsa doğrudan insan kaynaklı olduğu söylenemez.

Yanıt Açıklaması: Maliyet etkililik analizinde zaman dilimi, karşılaştırma yapılan teknolojiler arasındaki maliyet ve sonuçlardaki farklılıkları yansıtabilecek kadar kısa  değil uzun olmalıdır. Maliyet etkililik analizinde orta vadeli sonuçlar uzun vadeli sonuçlara göre daha kolay ve daha hızlı ölçülür. Maliyet yararlanım analizi sayıyı değil kaliteyi ön plana alan bir analizdir. Maliyet fayda analizine göre matematiksel olarak fayda/maliyet oranı 1’den büyükse uygulamaya değerdir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı nüfus oranı gittikçe artmakta ve kronik hastalıklar nedeniyle bunların sağlık sistemiyle müteaddit defalar temas ihtiyacı hızla artması Yaşlanma ve Kronik Hastalıklar kapsamına girer. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Baskın rol: ABD, sağlık sigortası sağlayan kamu programları olmakla birlikte, temelde özel sağlık sigortası ile mali kaynak toplayan bir ülkedir. Ülkede çalışan nüfusun tamamı işverenleri kanalıyla özel sağlık sigortasına sahip olmaktadır. Zorunlu rol: Avrupa’da özel sağlık sigortası ayrı bir mali kaynak toplama yöntemi olarak değil, gönüllülük esasına dayalı olarak zorunlu sigortayla birlikte kullanılmaktadır. Ancak, İsviçre’de tüm nüfus için zorunludur. İkame edici rol: Kamu sigortalarının sağladığı imkânlardan kısmen veya tamamen kapsam dışı bırakılan kişiler tarafından satın alınır. Bu kişiler yıllık geliri belirli bir miktarın üzerinde olan veya kendi hesabına çalışan kişilerdir. Hollanda, Belçika, Almanya’da ikame edici özel sigorta kullanılmaktadır. Tamamlayıcı rol: Kamu sigortaları tarafından kapsanmayan veya kısmen kapsanan hizmetler için satın alınır. Kanada, Fransa, İtalya’da bu sigorta kullanılmaktadır. Destekleyici rol: Kamu sigortaları ile aynı ürün ve hizmet kapsamının sunulduğu ancak hizmet sunucu tercihinin genişletildiği özel sigorta satın alınır. Kullanan ülkelere örnek olarak Finlandiya, Yunanistan ve İngiltere verilebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomiler, dünyanın daha da entegre hâle gelmesiyle birlikte, uluslararası ticaret, sermaye ve teknoloji akımları gibi temel dinamiklerden önemli ölçüde etkilenmiştir. Örnek olarak; ticaretin kolaylaştırılması, gelişen ekonomilerin dış ticaret kanalıyla gelir elde etmeleri anlamında dev bir fırsat sağlarken sermaye akımları da bu ülkelerin büyüme hikâyelerinde önemli bir destekleyici unsur olmuştur. Bu noktada, 1944 yılında GATT (General Agreement on Taris and Trade – Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) ile başlatılan ticaret engellerinin kaldırılması girişiminin yerini 1995’te alan DTÖ’nün (Dünya Ticaret Örgütü), çok uluslu anlaşmaları yöneten bir platform olarak bu süreci tetiklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte genel olarak aşağıdaki özellikler açısından oluş muş sosyal gruplara dikkat ederek hakkaniyet ilkesi gözetilmelidir. Bunlar arasında; 1. Coğrafi yerleşime göre 2. Ekonomik düzeyine göre 3. Eğitim düzeyine göre 4. Cinsiyete göre 5. Irk, din, kabile, aşiret vb. ayrımlar varsa bu özelliklerine göre 6. Toplumun savunmasız grupları arasında yer alma durumuna göre oluşmaktadır. Bu sınılar hakkaniyet açısından ne şekilde etkilendiğine göz atmak gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: OECD 2013 verilerine OECD ülkelerinde ortalama kişi başı yılda sağlık sisteminden yararlanma, diğer bir deyişle ortalama kişi başı doktora başvuru sayısı 6,7’dir. Türkiye’de ise bu veri 8,2 dir. Türkiye’den daha fazla doktora başvuruya sahip olan ülkeler ise Rusya (9,4), Almanya (9,7), Slovakya (11), Çek Cumhuriyeti (11,1), Macaristan (11,8), Japonya (13,1) ve Kore’dir (13,2). Başvuru sayısının en düşük olduğu ülkelerin arasında İsveç (3), Meksika (2,7), Brezilya (2,7) ve Güney Afrika’nın (2,5) olduğu görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir kişiye yararlı olmak amacıyla ve o kişinin esenliği gözetilerek, ancak kişinin iradesi dikkate alınmaksızın ya da iradesine karşı eylem.

Yanıt Açıklaması: Sağlık ekonomisinin en temel amaçlarının, toplumun ihtiyacı olan hangi sağlık hizmetinin ne miktarda üretileceği, bu hizmetlerin kim tarafından ve nasıl (hangi kurumlar ve teknolojik yöntemlerle) üretilmesi gerektiği ve kim için (toplumu oluşturan çeşitli sosyal gruplar ve kişiler bu hizmetlerden hangi ölçüde ve nasıl yararlanacak) üretileceği sorularının cevaplarında aranması gerektiği ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetlerinin ekonomik değerlendirmesinde kullanılan teknik ve bu tekniğin kullanım alanı eşleştirilmesi aşağıdaki gibidir; Maliyet minimizasyon analizi - İki girişim aynı derecede etkili ise Maliyet fayda analizi -Tüm sağlık (daha çok özel sektör) ve diğer sektör girişimleri Maliyet etkililik analizi - İki farklı girişim aynı tür ölçüt ile farklı miktarda çıktı gösteriyorsa Maliyet yararlanım analizi - Tüm sağlık girişimleri

Yanıt Açıklaması: Sağlık müdahalelerinin maliyet fayda analizlerinin ölçümü 1956 yılında sağlık ekonomisi alanında uzman olan Christopher Cundell ve Carlos McCartney tarafından tasarlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir mal veya hizmetin üretiminin maliyetinden bahsederken sıklıkla toplam maliyetten bahsedilir. Bu sağlık hizmetinin üretiminde kullanılan tüm kaynakların (hem sabit hem de değişken) maliyetlerinin toplamıdır. Dolayısıyla; Toplam Maliyet = Sabit Maliyet + Değişken Maliyetler Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) tarafından yapılan tanıma göre küreselleşme; mal ve hizmet piyasalarının, üretim araçlarının, finansal sistemlerin, rekabetin, kurumların, teknolojinin ve sektörlerin giderek daha uluslararası bir hale gelmesidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık profesyonelleri göçünün arkasında ise gerek iten gerekse çeken unsurlar bulunmaktadır. İten unsurlara örnek olarak, mensup olunan ülkedeki kötü çalışma koşulları, işsizlik, altyapı yetersizliği ve toplumsal çatışmalar verilebilecekken, çeken faktörler için ise yabancı ülkedeki cazip çalışma şartları, refah ve istikrarlı ortam ile mesleki gelişim ve kariyer fırsatları gibi etmenler gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: OECD 2013 verilerine OECD ülkelerinde ortalama kişi başı yılda sağlık sisteminden yararlanma, diğer bir deyişle ortalama kişi başı doktora başvuru sayısı 6,7’dir. Türkiye’de ise bu veri 8,2 dir. Türkiye’den daha fazla doktora başvuruya sahip olan ülkeler ise Rusya (9,4), Almanya (9,7), Slovakya (11), Çek Cumhuriyeti (11,1), Macaristan (11,8), Japonya (13,1) ve Kore’dir (13,2). Başvuru sayısının en düşük olduğu ülkelerin arasında İsveç (3), Meksika (2,7), Brezilya (2,7) ve Güney Afrika’nın (2,5) olduğu görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: OECD (Ekonomik Kalkınma ve İsbirliği Örgütü) tarafından yapılan tanıma göre küreselleşme; mal ve hizmet piyasalarının, üretim araçlarının, finansal sistemlerin, rekabetin, kurumların, teknolojinin ve sektörlerin giderek daha uluslararası bir hale gelmesidir. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık Örgütü’ne üye devletlerin, 1995 yılında küresel ölçekte daha iyi hastalık kontrolü ve tepki mekanizmalarına ihtiyaç duyulduğu konusunda anlaşmaya varmış olmasıdır. Bundan bir süre sonra ise uluslararası SARS salgınının patlak vermesi ve ayrıca ölümcül kuş gribinin yayılması üzerine, DSÖ ciddi ölçüde revize edilen Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri’ni (IHR- International Health Regulations) 2005 yılında kabul etmiştir (Fischer ve diğerleri, 2011). Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmetleri finansmanı ve sunumu kim tarafından yapılırsa yapılsın iyi bir sağlık hizmet sisteminden beklenenler dört başlıkta toplanmaktadır: 1-Halkın sağlık düzeyinde yükselme, 2-Hizmet maliyetlerinde ve harcamalarda azalma, 3-Hizmet alan ve sunanların memnuniyetlerinde artma, 4-Sağlık hizmetlerine erişim ve kullanımda hakkaniyet. Doğru cevap D' dir.