Temel İlk Yardım Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Elektrik çarpmalarında elektriği kesmek için sigortalar kapatılır ya da kişinin yakınındaki kablo gibi iletkenler, yalıtkan bir çubukla uzaklaştırılır. Akım bizi de etkileyeceği için akım kesilmedikçe müdahale edilmemelidir.

Yanıt Açıklaması: Listeria enfeksiyonları: Doğada yaygın olarak bulunan Listeria monocytogenes adı verilen bir bakterinin oluşturduğu enfeksiyondur. Toprak, su, bitkiler ile hayvan dışkılarından izole edilebilir. Düşük sıcaklıklarda çoğalabilirler. İnsanlarda görülen Listeriozis vakaları bulaşık süt ve süt ürünleri, çiğ sebzeler, kavun, tüketime hazır et ve şarküteri ürünleri, deniz ürünleri ve kanatlı eti tüketiminden dolayı meydana gelmektedir. Hastalık salgınlar tarzında görülebilir. Özellikle yeni doğanlar, hamile bayanlar ile bağışıklık sistemi baskılanmış yaşlı bireylerde ölüm oranları yüksektir. Sağlıklı kişilerde genellikle ateş ve ishal görülür. Hamile bayanlarda düşüklere veya erken doğuma neden olabilir. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kalbin kasılma sonrasındaki aort ana damarda oluşturduğu basınca büyük tansiyon denir. Nabız sayısı kişinin sağlık durumu, pozisyonu, egzersiz yapması, yaş ve cinsiyet gibi durumlardan etkilenir. Kan basıncı bedende her zaman sabit kalmaz. Gün içerisinde günlük faaliyetlerde bile değişir. Kişi uyurken ya da istirahat ederken herhangi bir rahatsızlık ya da hastalık yoksa kan basıncı genelde en düşük değerlerdedir. Kişi ayağa kalkınca, yürürken, koşarken, üzgünken, neşeli iken, hasta iken tansiyon değerleri değişebilir.

Yanıt Açıklaması: İlkyardım denildiğinde herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalar anlaşılmalıdır. İlkyardım uygulamalarını yapmak için sağlık personeli olmak gerekmez.

Yanıt Açıklaması: Ezik yaralar çok şiddetli darbeye bağlı olarak ortaya çıkan yaralardır.

Yanıt Açıklaması: I. Dolaşım sisteminin hareketli dokusu olarak tanımlanan kanın sıvı kısmına plazma denir II. Kanın %55’lik kısmı sıvıdır, gerisi eritrosit, lökosit ve trombosit gibi hücrelerden oluşur III. Yetişkin bir bireyde beden ağırlığının %7-9 kadarı kandır. IV. Herhangi bir nedenle kanın %15-20’nin üzerinde kaybedilmesi hayati tehlike oluşturur

Yanıt Açıklaması: Sıcak bitkinliğinde ortaya çıkan belirtiler aşırı susama, kas krampları, hâlsizlik, art­mış beden ısısı, hızlı ve zayıf nabız, terli ve nemli cilt, bulan­tı, kusma, ishal, baş ağrısı ve baş dönmesi gözlenir.

Yanıt Açıklaması: Yanıklarda ilkyardım müdahalesinde de genel ilkyardım kurallarına aynen uyulur. Koruma ilkesi gerçekleştirilirken yanık etmeni yaralı ya da kazazededen uzaklaştırılır. Ya da yaralı yanık etmeninden uzaklaştırılır. Yanmaya neden olan yanma süreci sonlandırılır. Aleve ya da haşlanmaya bağlı yanıklarda yanık bölge hemen akan tazyiksiz su altında en az 20 dakika tutulur.

Yanıt Açıklaması: Tendonlar, kas kasılması sonucu oluşan kuvveti kemiğe aktaran iletici yapılardır. Tendon, vücudumuzdaki eklemleri açıp kapamaya yarar.

Yanıt Açıklaması: İçme ve kullanma suyunun fiziksel özelliklerinin uygun hâle getirilmesi, kimyasal maddelerden arındırılması ve mikrobiyolojik ajanlardan temizlenmesi için suyun arıtılması gerekmektedir. Bu amaçla ilk olarak suda bulunan istenmeyen maddelerin dibe çökmeleri için suya ağır olan bazı kimyasal maddeler ilave edilir. Bu aşamaya koyulaştırma (koagülasyon) aşaması denir. Bu maddelerin etkisiyle bir araya gelen maddeler suyun dibine çöker. Bu aşamaya çöktürme (sedimentasyon) aşaması denir. Suyun içindeki daha küçük yapıdaki maddelerin süzülmesi için mikro düzeyde süzülmeyi sağlayan zar filtreler kullanılır. Bu aşama filtrasyon aşaması olarak bilinir. Dördüncü aşama ise dezenfeksiyon aşamasıdır. Bu aşamada suyun mikrobiyolojik ajanlardan arındırılması için çoğunlukla klor kullanılmakla birlikte ozon ve radyasyondan da yararlanılmaktadır. Bütün bu işlemlerden sonra depolama aşamasına geçilir. Su büyük tanklarda ve depolarda dağıtıma hazır hâlde bekletilir.

Yanıt Açıklaması: Dolaşım sisteminin merkezi kalptir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Donuk C¸eşitleri Donma durumunda etkenin tipi, etkene maruz süresi, kişinin fiziksel di- renç gücü gibi faktörlere bağlı olarak donuklar kendi arasında üç kategoride incelenir. Birinci derece donuklar: Donmanın lokal olduğu en basit ve zarar- sız ha^lidir. Soğuk etmenine çok az bir süre maruziyet vardır. Kendili- ğinden iyileşir. Donan bölgede yanma, karıncalanma ve ödem gelişir. İkinci derece donuklar: Deri tabakalarının donduğu donma şekli- dir. Donan bölge gergindir, içi su dolu büller oluşur, ödem, ağrı ile karakterizedir. U¨çüncü derece donuklar: Deri tabakaları ve deri altında bulunan yapıların (kas, endon, kemik, sinir, damarlar) donmasıdır. Duyu kay- bı, yanma, karıncalanma, kuru siyah bir görünüm ile karakterizedir. Geri dönüşümü yoktur.

Yanıt Açıklaması: Akciğerler bedende iki adettir ve diyaframın üstünden köprücük kemiklerinin üstüne kadar uzanır, kaburgaların oluşturduğu göğüs boşluğu içine sağlı sollu yerleşmiştir. Sağ akciğer daha kalın ve büyüktür, sol akciğer sol alt ucunun hemen altına kalp yerleşmiş olduğundan biraz daha küçüktür. Sağ akciğer üst, orta ve alt olmak üzere üç bölüme (loba) ayrıl ırken sol akciğer üst ve alt olarak iki bölümden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Dolaşımın varlığı bedende birçok noktada bulunan atardamarlar üzerinden nabız sesinin parmaklarla hissedilmesiyle anlaşılır. Bebeklerde nabız dirsek üstündeki kol atardamarından, çocuklarda ve yetişkinlerde ise boynun her iki yanında bulunan şah damarından ölçülür. Bilinç kontrolünde önce kişiye yaklaşırken sözel uyarı vardır. ‘Nasılsınız, iyi misiniz, beni duyuyor musunuz’ şeklinde kişiye sorular sorulur. Sözel uyarılara yanıt yoksa yetişkinlerde ve çocuklarda bilinç omuz başlarından hafifçe vurarak; bebeklerde ise bebeğin ayak tabanına vurarak bilinci kontrol edilir. Solunum kontrolü ise, bak-dinle hisset yöntemi ile yapılmalıdır. Kişinin göğüs kafesinin hareketine bakarak; soluk alma verme sesini dinleyerek; soluk alma verme sıcaklığını hissederek solunum kontrolü yapılır.

Yanıt Açıklaması: Kasları kemiklere bağlayan bağlara tendon de­nir. Tendonlar, kas kasılması sonucu oluşan kuvveti kemiğe aktaran iletici yapılardır. Tendon, vücudu­muzdaki eklemleri açıp kapamaya yarar.

Yanıt Açıklaması: Kalp krizinde, sol koldan göğse doğru yayılım göstererek boyun, ense ve çeneye yayılabilen ağrı görülebilir. Kalp krizi geçiren biri yarı-oturur pozisyonda getirilmelidir. Kriz geçiren kişi yürümek, hareket etmek istiyorsa, kalbin iş yükünü azaltmak için hastanın hareket etmesi engellenmelidir.

Yanıt Açıklaması: Donuklarda ilkyardımda hasta ya da yaralının soğukla teması kesilir, ılık güvenli bir ortama alınır. Kişinin üzerinde olan ıslak kıyafetler çıkartılarak kuru kıyafetler giydirilir. Hasta ya da yaralı dinlenmeye alınır. Hastanın bilinci açıksa ılık ya da sıcak içecekler verilir. Hasta yavaş yavaş ısıtılır. Bir anda sıcak ortama (soba dibine, saç kurutma makinesi önü gibi) alınmaz. Donmaya bağlı oluşan büller patlatılmaz, kişiye masaj ya da ovalama işlemi yapılmaz. Isınacağı düşüncesiyle kişiye alkol verilmez. Büllerin patlatılması enfeksiyon riskini artıracağından patlatılmaz, üzeri örtülür. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur, eller yumruk yapılmış ve ayaklar büzülmüş ise açılmaya çalışılmaz. 112 acil servisten yardım istenir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kalp karıncığı kasıldığında kanı aorta gönderir ve aorta gelen kan aortta bir basınç oluşturur. Her bir kalp atımında oluşan bu basınca nabız adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Donma durumunda etkenin tipi, etkene maruz süresi, kişinin fiziksel direnç gücü gibi faktörlere bağlı olarak donuklar kendi arasında üç kategoride incelenir. • Birinci derece donuklar: Donmanın lokal olduğu en basit ve zararsız hâlidir. Soğuk etmenine çok az bir süre maruziyet vardır. Kendiliğinden iyileşir. Donan bölgede yanma, karıncalanma ve ödem gelişir. • İkinci derece donuklar: Deri tabakalarının donduğu donma şeklidir. Donan bölge gergindir, içi su dolu büller oluşur, ödem, ağrı ile karakterizedir. • Üçüncü derece donuklar: Deri tabakaları ve deri altında bulunan yapıların (kas, endon, kemik, sinir, damarlar) donmasıdır. Duyu kaybı, yanma, karıncalanma, kuru siyah bir görünüm ile karakterizedir. Geri dönüşümü yoktur.

Yanıt Açıklaması: İlkyardımın “var olan durumun sabitliğini sağlamak, durumun daha da kötüye gitmesi­ni engelleyecek” müdahalelerinden bir tanesi de kişiye ilkyardım sonrası uygun pozisyon vermektir. Temel olarak ilkyardımda 3 po­zisyon vardır. Bunlar: a) Koma pozisyonu b) Yarı oturur pozisyon c) Şok pozisyonudur. Yarı oturur pozisyon kalp krizi geçirenlere, solunum sıkıntısı olanlara, göğüs bölgesinden yaralanmış kişilere verilirken şok pozisyonu hastanın nabzının hızlı ve derinden duyuldu­ğu, solunumun hızlandığı, deri renginin soluk olduğu, derinin soğuk olduğu ve kanamanın olduğu durumlarda; koma pozisyonu yani yarı yan yatar pozisyon ise ikinci değerlen­dirme sırasında kişilerde şok bulguları ve yarı oturur pozisyon vermek için gerekli bulgular tespit edilmemişse verilmelidir.