Radyo ve Televizyon Haberciliği

Yanıt Açıklaması: Televizyonda haber programlarını genel olarak canlı yayın, günlük ana ve ara haber bültenleri, açık oturum, tartışma programları, geniş kapsamlı haber programları, yorum programları ve haber belgeselleri şeklinde gruplandırmak mümkündür. Görüldüğü üzere röportajlar, televizyon değil radyo program türüdür. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İlk radyo yayınını özel bir şirket olan Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) gerçekleştirmiştir. PTT’nin elindeki vericileri kiralayan şirket, 1936 yılında radyonun devletleştirilmesine ilişkin çıkan yasaya kadar ülkemizde yayıncılığı sürdürmüştür. Radyo yayıncılığı bu tarihten sonra PTT’nin denetimine bırakılmış; bu dönemde devletin radyoya ilişkin yatırımları çoğalmış, vericiler güçlendirilmiş ve 1938 yılında Ankara Radyosu kurulmuştur

Yanıt Açıklaması: Savaşın yıkımı ve alıcıların çok pahalı olması, televizyon yayınlarının Dünyada popülerleşmesine engel olmuştur. Ancak savaşın ardından çok hızlı bir yayılma gerçekleşmiştir. 1945 yılında ilk tecimsel renkli yayıncılık Amerika’da başlamış, sinemalar izleyici kaybederken renkli televizyon alıcılarının sayısı hızla artmıştır.

Yanıt Açıklaması: Haber, bir radyo ve televizyon kuruluşu için, günlük yayın akışı içindeki en dikkat çekici, en heyecan yaratıcı, en durup dinlenilen ya da izlenilen bölümü oluşturmaktadır. Bu anlamda haber, bir radyo ve televizyon kuruluşu için ona saygınlık ve marka değeri kazandıran en önemli unsurların başında gelmektedir ve bu nedenle diğer program türlerine göre öncelikli olandır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Radyo yoksulların, özellikle de eve bağlı yoksul kadınların, hayatın büyük ölçüde dönüştürmüş; bir anlamda, dünyayı insanların evlerine getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Radyo işletmelerinin gazetelerle böyle bir reklam ilişkisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Dünyada radyoculuğun bir haber medyası olarak gelişmesinde Titanic faciasının rolü büyük olmuştur. 1912’de gerçekleşen bu trajik kaza ve sonrası yaşanan gelişmeler, olay yerinden David Sarnoff adlı bir genç amatör radyo operatörü sayesinde insanlara ulaşmış ve radyonun haber gücü ilk kez bu faciada kendini göstermiştir. Sarnoff’un olay yeri izlenimleri gazetelerde yayınlanmış ve tüm dünya radyonun önemini kavramıştır.

Yanıt Açıklaması: Açık Oturum Hatırlanacağı üzere geniş kapsamlı haber programları, günlük haber bültenlerindeki zaman sınırlaması nedeniyle tercih edilen programlardı. 40- 50 dakikalık haber bültenlerinde gündemdeki ulusal ve uluslararası gelişme ve haberlerin kuşkusuz tüm boyutlarıyla ele alınması ve uzun uzadıya farklı bakış açıları ile değerlendirilmesi de mümkün değildir. İşte açık oturum haber programları bu ihtiyacı ortadan kaldırmaya yönelik olarak, konuya ilişkin uzman kişilerin görüşlerinin yer aldığı, konuların değişik bakış açılarıyla masaya yatırıldığı haber program türüdür. Tartışma türünde gelişen, konu seçimi ve zaman kısıtlaması nedeniyle ön araştırma ve hazırlık yapmayı gerektiren program türüdür. Gündeme ilişkin ya da kamuoyu tarafından merak edilen ya da tartışılan bir konu seçmek, oturumu başarıyla yönetecek bir sunucu, canlı ve etkin konuşmacılar, konuyla ilgili uzman kişiler ve teknik bir kadro başarılı bir haber programı gerçekleştirebilmek için en temel unsurlardır. Genellikle her açık oturum programında tek bir konu üzerine yoğunlaşılır ve diğer türlere göre programın daha resmi bir işleyiş süreci bulunmaktadır. Bu nedenle açık oturum programlarında genellikle siyaset, ekonomi gibi gündem konuları üzerinde odaklanılır. Konuşmacılar ve program sunucusunun dışında stüdyoda katılımcı dinleyici konuklar, genellikle, yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Başarılı bir röportaj yapabilmek için şu koşullara uyulması önerilebilir: Röportajın konusu hedef kitlenin dikkatini çekebilmelidir. Röportaj konukları konuyu en iyi bilen veya söz konusu olaya tanık olan kişilerden seçilmelidir. Röportaj öncesi konu ve konuk hakkında kapsamlı bir araştırma yapılarak bilgi sahibi olunmalıdır. Röportaj konuğuna/konuklarına konuyu en iyi açıklatacak sorular sorulmalıdır. Röportajda muhabirin ya da spikerin yorum ve yönlendirmesi bulunmamalıdır. Ses kaydı, yayında net olarak anlaşılabilecek kalitede yapılmalıdır. Görüldüğü üzere II. madde yanlış verilmiştir. Başarılı bir röportaj hedefleniyorsa muhabirin ya da spikerin yorum ve yönlendirmesi bulunmamalıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Radyo çok hızlı bir kitle iletişim aracıdır ve bu hız kimi zaman televizyonun bile önündedir. Radyo, yazılı basında ancak ertesi gün öğrenilebilen bir haberi, hatta televizyonda o habere ilişkin görüntülerin ve metinin teknik olarak yayına hazırlanması ile geçen sürenin de önüne geçerek, onlardan çok daha önce ve hızlı olarak dinleyicilerine olayı anında aktarabilme yeteneğine sahip bir araçtır.

Yanıt Açıklaması: Açık Oturum: Belirli bir gündem haber konusunun, farklı kişilerce ve bakış açılarıyla ele alındığı haber program türüdür. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1990 sonrası ticari yayıncılığın başlamasıyla birlikte, yayıncılık sektöründeki bu yeni dönem en yıkıcı etkilerini radyo haberciliği üzerinde göstermiştir. 1990 sonrasında özel radyo sayısı hızla artarken, diğer yandan format ve program çeşitliliği azalmıştır. Özel radyolar yerli ve yabancı pop müzik formatlarını tercih ederken, çoğu radyo kanalında haber bültenleri ve programları yayın akışları içindeki yerlerini giderek kaybetmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül 1980’de Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü askeri darbesi gerçekleşmiş, tüm toplumsal hayatla birlikte radyo yayınclığı da bu süreçten etkilenmiştir. 1982 Anayasası’nın 133. Maddesine dayanılarak çıkartılan 2954 sayılı yasa, 1983’de yürürlülüğe girerek, yayın sonrası denetim ve değerlendirme yapmak üzere, Radyo Televizyon Yüksek Kurulu kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Habercilik; olup bitmiş, olmaya devam eden ya da olması beklenen olaylara ilişkin bir bilgi edinme ve bunu yayma işidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Habercilikten eğlenceye, kamuoyu adına denetim ve eleştiri işlevinde bulunmaktan, kamuoyunun aydınlatılmasını ve serbest oluşumunu sağlamaya, eğlendirmeden eğitime kadar birçok işlevi yerine getiren radyo televizyon gibi iletişim araçları, bu özellikleriyle kamusal göreve sahip toplumsal bir iletişim kurumu olarak nitelendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon haber magazinleri geniş kapsamlı televizyon haber programlarından biridir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C'dir. Televizyon tarafından görüntülenen ilk olay Ulusal Politik Kongre'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir kitle iletişim aracı olarak radyo, tüm Dünyada olduğu gibi, ülkemizde de yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Türkiye, 1927 yılında 5 KW güçle ilk düzenli radyo yayına geçmiştir. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Haber değeri” konusunda yapılan çalışmaları geniş bir perspektiften ele alarak oluşturulan haber değeri ölçütlerine ilişkin bir başka çalışmada ise haberde bulunması beklenen haber değeri ölçütleri şöyle sıralanmıştır. 1. Özellikle televizyon haberciliği için: Olayın görüntüsünün olması 2. Olayın dramatik ya da sansasyonel (kitleleri dalgalandırıcı) olması 3. Olayın yenilik değerinin bulunması 4. Olayın kolay açıklanabilir olması 5. Olayın büyük ölçekte meydana gelmiş olması 6. Olayın negatif unsurlar yani şiddet, suç, çatışma ya da felaket içermesi 7. Olayın beklenmedik unsurlar içermesi 8. Olayın beklenen unsurlar içermesi 9. Olayın anlamlı ve hedef kitleye uygun olması 10. Olayın haberlerdekilerle benzerlik taşıması 11. Olayın dengeli bir bütünlük sağlaması 12. Olayın elit insan ya da milletler içermesi 13. Olayın kişisel veya insani ilgiye değer olması (Işıklar, 2014:5). Bu kapsamda D seçeneğinde yer alan ifade yanlış olarak yer almakta ve doğru seçenek D olarak belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dinleyici, bir anlamda tarihin geçmişine doğru bir yolculuğa çıkmalı ve dramatizasyonun içinde kendini bulmalıdır. Radyoda bu dramatizasyonu yaratabilmek için özellikle belgesellerde, seslendirmelerin ve efektlerin etkisi de göz ardı edilmemelidir.