Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Çekim Senaryosu: Senaryonun, görselleşmiş halidir. Çekim senaryosu çekim zamanından, dekora, mekanlara, kostümlere, kullanılacak objektiflerden, çekim ölçeklerine kadar bütün görsel detayların çekim çekim ayrıntılarını içerir.

Yanıt Açıklaması: Radyo habercilik açısından da en düşük maliyetle ve en hızlı biçimde yayın yapma gücüne sahiptir. Televizyon haberleri için görüntü ihtiyacı, gazete için fotoğraf ve baskı için gerekli süre radyo için söz konusu değildir. Gerektiğinde cep telefonu ile programa bağlanarak olay yerinden canlı bağlantılar yapabilir. Radyo haberleri çok kısadır ve sadece olguları aktarmaya odaklanır. Radyonun ve radyo haberlerinin basitliği ona hızlılık olanağı vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Yorumcu sunucu; radyo yayıncılığında haber toplantılarına katılan, haberi düzeltme ya da içeriğine dair fikir geliştirme ve düzenleme yetkisi olan, gerektiğinde haberin süresine müdahale edebilen kişidir.

Yanıt Açıklaması: Radyo programlarında kullanılan geçiş müziği, söz programı içinde yer alan farklı bölümleri birbirinden ayırmak veya tek konulu programların giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini ayırmak için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde ilk televizyon yayını İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından 9 Temmuz 1952 günü gerçekleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Radyoda ana haber bültenlerinin dışında, günün gelişen olayları ara haber bülteni ile dinleyiciye aktarılmaktadır. Ara haber bültenleri, ana haber bültenine göre çok daha kısa ve ayrıntısız bir biçimde hazırlanmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tür kavramının sinemadaki karşılığı olarak genre kullanılmaktadır ve aralarında benzer, ortak özellikler bulunduran varlık ve nesnelerin topluluğu olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: “Bizi arayın” programları pek çok radyo istasyonunun, düşük maliyetli ve eğlenceli olması nedeniyle çokça tercih ettiği bir program türüdür. Sunucu, programın başında o gün tartışılmasını istediği bir tartışma konusu belirler. Dinleyiciler konuyla ilgili görüşlerini telefon aracılığı ile programa katılarak ifade ederler. Türkiye’de seçilen konular daha çok eğlence amaçlı belirlenmektedir. En çok ilgi kavramlar olan “cinsellik” ve “magazin” özel radyoların tercih ettiği konular arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Tür kavramının endüstriyel yönü izlerkitle ile sektör arasındaki uzlaşmayı düzenlerken, format kavramının endüstriyel yönü ise sektörün bizzat kendi iç düzenlemesinin bir sonucu olarak görülebilir. Bunun yanında tür genel bir  alanı, sınıflamayı ifade ederken, ''format kavramı tekil yapıya karşılık gelir ve yasal olarak telif oluşturabilecek bir özgünlük arz eden televizyon yapımlarının formüllerini içerir''. Oysa tür kavramı bir programı özgün olarak anılan bir kavram değildir. Program mekanı, karakterlerin sayısı, işlevleri, olay örgüsünde yer alabilecek anahtar öğeler, kurallar, kamera kullanımı gibi diğer programlarda görülmeyecek eşsiz ve kendine özgü ögeler, bir programın formatını oluşturan formüllerdir. Filmler bir kez üretilir ve bir ürün tür içerisinde anılabilir.Oysa televizyon programlarının kayda değer bir bölümü haftalık ya da günlük yayınlanır. Bu durum bir televizyon programından her hafta ya da her gün yapılması anlamına gelir. İşte haftalık olarak yayınlanan bu programların özgün yapısı, o programın formatını oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Haber Programları, kamuoyunun bilgi edinme ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılır. Olay, konu ve gelişmeleri ele alan ve gereğinde değerlendiren; olağan dışı durumlar dışında belirli yayın gün ve saatinde ve genellikle belirli bir süreyle sınırlı olarak, düzenli biçimde izleyicilere sunulan program türü olarak tanımlanabilir. Güncel, toplumsal, siyasal, kültürel, ekonomik olay, konu ve gelişmeleri konu edebilir. Televizyonun temel işlevlerinden biri olan haber verme çoğunlukla bu programlar aracılığı ile gerçekleşmektedir. Haber verme işlevini gerçekleştiren başka program türleri de vardır ancak, bu, özellikle haber ve haber programlarında daha fazla ön plana çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Televizyonun çok anlamlı metinleri geleneksel anlatılardan ve klasik gerçekçi metinden farklılaşır. Televizyonda çok anlamlılık, televizyon anlatısında farklı anlamların aynı anda taşınmasıdır. Bu durumu sağlayan faktör, televizyondaki kapalı metin ve açık metinle ilişkilidir. Kökeni edebi metinlere dayanan açık metin, okuyucuyu tek bir anlamla sınırlamayan, zengin ve karmaşık okumalara olanak sağlayan bir yapıdadır. Buna karşın kapalı metin, okuyucuyu tek bir anlama odaklayan, esnekliği olmayan, farklı yorumlara kapalı bir yapıdadır. Açık metinler, televizyon anlatısına esneklik kazandırmıştır. Bu esneklik, ironiler, şakalar, çelişkiler ve abartıların aynı anda kullanımına olanak sağlamaktadır. Bu yapısından dolayı televizyon anlatısında sabit bir anlamdan söz etmek mümkün değildir ve televizyon metni farklı okumalara açık bir metindir.

Yanıt Açıklaması: Ses, radyo programlarının en temel unsurudur. Radyoda öncelikli olan sestir. Ses malzemesinin kullanılmasında, sözcüklerin seçimi, tümcelerin yapısı, dilin kullanımı önemli olmakla birlikte, bu sözcüklerin, tümcelerin insan sesi durumuna getirme de o denli önemlidir. Radyonun yayıncılık anlayışına ve formatına göre bir programda kimi zaman insan sesi daha çok kullanılırken , kimi zaman da müzik öne çıkmaktadır. Kendini müzikle tanımlayan bir radyonun öncelikli işlevi, hedef kitlesi doğrultusunda belirlenen, müzikleri öne çıkarmaktır. Bu durumda müzik ağırlıklı programlar, doğal olarak da müzik unsuru öne çıkmaktadır. Sözün öne çıktığı programlarda ise, müzik, programın ara unsuru olarak yer almaktadır. Bu tür radyolarda öncelik sözdedir. Haber radyolarında daha çok sözü ön plana çıkaran radyodur. Ses malzemesinin kullanılmasında; sözcüklerin seçimi, tümcelerin yapısı, dilin yetkinlikle kullanılması çok önemlidir. Ana dilini tüm incelikleriyle kullanabilen ve dili yetkin kullanan kişiler radyo için son derece önemlidir. Bir radyo programcısı insan sesinin gücünü bilmek zorundadır. Programcı hangi sesi, hangi oranda kullanacağını bilen kişidir. Programcı programı yazarken aynı zamanda sesleri zihninde duyabilen kişidir.

Yanıt Açıklaması: İyi bir sesin kendine özgü rengi vardır. Programın amacına göre seçilen sunucu sesleri de farklılık gösterir. Bu nedenle, ana haber bültenini sunan sesin güçlü ve ikna edici olması gerekir. Haberin inandırıcılığını zedelememesi açısından genç ve tecrübesiz bir ses seçilmemelidir. İyi bir araştırmacı olma ise daha çok programcı olarak çalışan kişilerden beklenen bir özelliktir. Cinsiyet ise iyi bir spikerin sahip olduğu özelliklerden bağımsızdır.

Yanıt Açıklaması: Radyo oyunları edebi bir metin türü olarak nitelendirilebilir. Radyo oyunları, dinleyicinin hayal gücüne seslenerek ve dinlediklerini zihninde canlandırmasına olanak sağlar. Radyonun bu özelliğini en iyi ortaya çıkaran program türü ise radyo oyunlarıdır. Radyo oyunları, karşılıklı konuşmalara dayalı, radyo ve televizyon diline uygun bir biçimde ya orijinal bir metne ya da edebi bir esere dayalı olarak hazırlanmış seri, dizi, tek oyun ya da dramatik belgesel biçimleri ile oluşturulmuş programlar olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Soruda sunulan tanım, yayın kuşağı kavramına aittir. Yayın kuşağı; belli bir kümelenmeyi işaret eder. Reklam yayınlarının arka arkaya dizildiği bölüm; reklam yayın kuşağı olarak adlandırılırken, sabah saatlerinde yapılan yayınlar, sabah kuşağı olarak adlandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk radyo yayını, “6 Mayıs 1927” de TTTAS¸ (Türk Telsiz-Telefon Anonim S¸irketi) eliyle başlamıştır. Türkiye’de de radyoculuk; İngiltere, Fransa ve Almanya örneğinde olduğu gibi özel şirket elinde kurulup işletilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yorumcu Sunucular/Yıldız (Anchorman-Anchorwoman), radyo ve televizyon haberlerinin yapımında ve sunumunda spiker ve yorumcu sunucular olarak bir ayrım yapılması yerinde olacaktır. Spiker, sadece haber metnini okumakla yükümlü kişidir. Yorumcu sunucular ise yalnızca sunucunun görevini üstlenmekle yetinmezler. Bu kişiler, haber toplantılarına katılan, haberi düzeltme ya da içeriğine dair fikir geliştirme ve düzenleme yetkisi olan, gerektiğinde haberin süresine dahi müdâhale edebilen kişidir. Haberin inandırıcılığı ve etkisi açısından yorumcu sunucuların etkisi önemlidir. Özellikle televizyon kanallarında yorumcu sunucular haberle birlikte anılan isimlerdir. Bu isimler kanalın haber yüzü olarak görülürler.

Yanıt Açıklaması: Radyoların kapsama alanlarına göre; uluslararası, ulusal, bölgesel ve yerel olarak, sermayesine göre; kamu, özel, gönüllü kuruluşlara bağlı radyolar; yayın türlerine göre de, bir türde yayın (tematik) yapan radyolar ve karma yayın yapan radyolar olarak sınıflanabilir. Tematik radyolar sadece türdeş programları yayınlayan kanallardır. Yalnızca belirli bir konuda program yayınları yapan radyo (istasyon) kanallarıdır. Radyo istasyonunun özelliği ne olursa olsun, radyo programları hazırlanırken, izleyicilerin, yaş, cinsiyet, eğitim, yerleşim yeri, meslek, sosyo-ekonomik seviye gibi özellikler dikkate alınmak zorundadır. Radyo programları yapım özellikleri ve içerik açısından birbirinden farklıdır. En genel ve yaygın olan radyo programları karşılıklı konuşulan ve basit özellikte olan programlardır. Türkiye'de radyo yayınlarının başladığı ilk yıllarda programlar; söz, müzik ve karma olarak üç ana başlık altında sınıflanmıştır. Ancak günümüzde, çeşitlenen ve farklılaşan radyo yayıncılığı sonucunda, radyo programlarını bu üç başlık altında sınıflandırmak doğru olmayacaktır.