Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Belgesel, konusunu gerçek olaylardan, kişilerden veya doğadan alabilmektedir. Radyo haber belgeselinde derinlemesine bir araştırma yöntemiyle programa konu olan olay ya da olgu araştırılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Yer belirleme efektleri, dinleyicinin hayal gücünü harekete geçirerek, olayın geçtiği yeri belirlerler. Olay, kalabalık bir mekânda geçiyorsa, gürültü efektleri, mekanı, dinleyicinin hayal edebilmesini sağlar. Sözün etkisini güçlendirme efektleri , sözlerle belirtilen durumu daha da güçlendirmek için kullanılır. Örneğin, odaya birinin girdiğini belirten sözler yanında, kapı açılması ile ilgili efektin kullanılması, sözün etkisini artırır. Atmosferi belirleme efektleri, olayın geçtiği yeri ve içinde bulunduğu havayı belirlemek için kullanılır. Vapur sesi, tren sesi ya da korno sesi atmosferi belirlemek için kullanılan seslerdir. Program giriş ve çıkışlarını belirleme efektleri, programın tanıtılması için başlangıcında ve bitişinde kullanılır. Örneğin ekonomi ile ilgili bir program hazırlanırken programın başlangıcında ve bitiminde kullanılan, yazar kasa sesleri ya da para sesleri kullanılabilir. Geçişleri belirleme efektleri, daha  çok drama yapımlarında sözler ilgili efektlerle ayrılabilir. Konunun, zamanın ve yerin değiştiğini belirlemek için tıpkı müzik gibi efektler de kullanılırlar. Zaman belirleme efektleri , olayın geçtiği zamanı belirtmek için kullanılan efektlerdir. Zamanı  belirlemeye yardımcı olur. Sabahın erken saatlerinin ifadesi olarak öten horoz sesi kullanmak,  kalabalık bir ortamı anlatabilmek için hafif gürültülü bir kalabalık grubun sesini kullanmak gibi. Doğru cevap E seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Özel radyolarda görev alan kişiler şunlardır: Radyo Müdürü, Program Müdürü, Müzik Müdürü, Haber Müdürü, Pazarlama Müdürü, Muhabir, S¸ef Mühendis, Programcı, Sunucu ve Teknik İşletmen. Seçeneklerde yer alan pazarlama müdürü özel radyolarda görev alırken diğerleri devlet radyo kanallarında radyo yayınlarında görev alan kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: Televizyonun iletişim süreci içerisinde yer alan kavramlar; Kaynak, yaratım, iletim, izlerkitle, etki/tepki ve geri beslemedir.Yapım; televizyon yapım sürci aşamasından bir tanesidir.

Yanıt Açıklaması: Yapım öncesi aşamada senaryo görselleştirilerek çekim senaryosu haline getirilir. Dekor, kostüm, çekim ölçekleri vb görsel detaylar bu aşamada belirlenir.

Yanıt Açıklaması: Magazin programlarında birbirinden farklı konular programın içeriğini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Televizyonda akış, kesintiler yaratarak bölümleme ve sıralama olarak tanımlanır; televizyon yayınlarında akış, kesintiye uğrayan programların ardada sıralanarak bölümlemeler oluşturmasıdır.Romanın, öykünün, gazete yazısı veya haberin, sinema filminin kendi içinde bütünlük yapısına karşın, televizyon bu tür görünürde bütünlüklü yapılar toplamından oluşan bir sürekliliğe sahiptir. Bu süreklilik de akış olarak nitelendirilir.Televizyonda akış konusunu ilk kez gündeme getiren kuramcı Raymond Williams’dır. O’na göre akış kavramı farklı programların sadece ardı ardına getirilmesi değildir, aksine “bizzat televizyona ait planlı bir yapı”dır.

Yanıt Açıklaması: Ses masası, radyo yayıncılığının en temel teknik araçlarından biridir. Programın birbirinden farklı tüm parçaların harmanlanması için ses masası kullanılır. Ses masası, birden fazla ses kaynağının, yayın akışı içerisinde radyo vericisine gönderen elektronik bir cihazdır. Ses masasındaki düğmeler, sayısı kadar farklı araca kumanda edebildiğinin göstergesidir. Yükseltim, yönlendirim ve karıştırma devreleri olmak üzere ses masası ortalama üç çeşit devre fonksiyonuna sahiptir. Yükseltim; sinyalin, kullanılabilir seviyeye yükseltilmesidir. Bir CD çalıcı ya da mikrofondan gelen voltaj, yayına vermek için yeterince yüksek değildir. Yükseltim kanal serisidir; ses düzeyleri ayrı ayrı portlar ve yuvarlak ses alçaltıcılarla belirlenir. Ses masası, sinyalin gideceği yönün belirlemesini, yönlendirilmesini sağlar. Sesleri tek tek ya da karıştırılmış olarak dinlemeyi sağlar. Buna; Yönlendirim denir. Karıştırma, ses masasında birden fazla sinyal, aynı anda yönlendirilebilir. Böylece sinyallerin her birinin seviyesi ayrı ayrı kontrol edilerek karıştırılır. Ses masası sayesinde arka planda çok yüksek olmayan bir müzik çalarken konuşmacının sesi duyurulabilmekte veya telefondan gelen ses ile konuşmacı aynı anda çıkış kanalına bağlanabilmektedir. Programcı ya da sunucu programın yapısına göre istenilen kaynaktaki müzik veya sesi o kanala ait ses çubukları ile çıkış kanalına gönderebilmektedir. Ses masası, program bölümlerini ve programları birbiri ardına ekleyerek yayının aralıksız akmasını sağladığı için, radyo yayıncılığının kalbidir. Ses masası, ancak bozulunca ya da kapatılınca durur. Bu da yayının durduğu anlamına gelmektedir. Bu nedenle; ses masasının durması yayının da durması demektir.

Yanıt Açıklaması: Televizyonun iletişim süreci içerisinde yer alan kavramlar; Kaynak, yaratım, iletim, izlerkitle, etki/tepki ve geri beslemedir.Yapım; televizyon yapım süreci aşamasından bir tanesidir. Kaynak bir televizyon programı olarak tasarlanan iletiyi kodlayan kişi ya da kurumdur. Yaratım, bir fikrin, konunun, görüşün, olayın, gerçeğin televizyonu anlatım olanaklarını kullanarak bir televizyon metnine dönüştürülmesidir. İletim, kaynaktan çıkan ses ve görüntü sinyallerinin elektronik olarak izlerkitleye ulaştırılmasıdır. İzlerkitle televizyon programının ulaştığı izleyici topluluğu olarak bilinir. Etki/Tepki, izlerkitlenin televizyon programına beklentileri, ihtiyaçları doğrultusunda tepki vermesidir. Geri Besleme, Televizyon programcılığında geri besleme dolaylı gerçekleşir. İzlerkitle, karşılaştığı televizyon içeriklerine ait duygu ve düşüncelerini iki yönlü iletişim ortamlarında olduğu gibi doğrudan aktarabilme olanağına sahip değildir. Televizyonun tek yönlü bir iletişim aracı olmasından kaynaklanır. Ancak izlerkitle farklı yöntemlerle geri bildirimde bulunabilir. İzleyici anketleri, reyting ölçümleri,izleyici yorumları ve kamıoyu bilgileri genel geri bildirim seçeneklerini oluşturur. Internet yorumları, mobil telefon mesajları da geri bildirim yollarıdır.

Yanıt Açıklaması: Rick Altman, film türleri üzerine temel kaynak haline gelmiş Film/Genre adlı kitabında, film türlerini genel karakteristik özelliklerini dokuz ayrı madde içinde ele alır: Türler, çok yönlü ilişkileri bir araya getirir. Türler, yapıtları oluşturanlar tarafından tanımlanır fakat izler kitle tarafından da onaylanma ?ihtiyacı duyar. Türlerin açık, sabit kimlikleri ve sınırları vardır. Her bir yapıt daimi olarak bütünüyle tek bir türe aittir. Türlerin tarihsel temelleri vardır. Türler tahmin edilebilir bir gelişim sergiler. Türler belirli bir konu, yapı ve külliyat içinde yer alır. Türler belirli temel, ortak özellikleri paylaşır. Türlerin ritüel ya da ideolojik işlevleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Akış televizyon yayınlarının birbirinden farklı türdeki programlarla sistematik bir şekilde ardı ardına dizilmesinden ortaya çıkar. Televizyonda akış, kesintiler yaratarak bölümleme ve sıralama olarak tanımlanır; televizyon yayınlarında akış, kesintiye uğrayan programların ardada sıralanarak bölümlemeler oluşturmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Radyo oyunları, karşılıklı konuşmalara dayalı, radyo ve televizyon diline uygun bir biçimde ya orijinal bir metne ya da edebi bir esere dayalı olarak hazırlanmış seri, dizi, tek oyun ya da dramatik belgesel biçimleri ile oluşturulmuş programlar olarak tanımlanmaktadır. Radyo program türleri içerisinde özel bir yeri olan dramalar, ifade gücü yüksek ve radyonun özelliklerini iyi bilen kişiler tarafından yazılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tür

Yanıt Açıklaması: Öncelikli olarak her yapımcı daha önce üretilmiş medya metinlerinin telifleri konusunda temel duyarlılığa sahip olmalı ve yürürlükte olan telif yasası olarak da bilinen “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu”na uygun davranmak durumundadır. Böylelikle her yapımcı daha kendi programını tamamladıktan sonra kendisinin de bir “telif hakkı sahibi” olacağının bilincinde olacaktır. Telif hakkı sahibi; yazar, besteci, düzenlemeci gibi düşünsel alanda eser yaratan gerçek kişidir. Kimi durumlarda ise yürürlükte olan mevzuata dayanarak daha önce üretilmiş medya metinlerinin bir bölümünü ya da kimi durumlarda ise tamamını telif hakkı sahibinin izni ile kullanmak mümkün olabilir. Bunun için ise bağlantılı hak sahibi ya da komşu hak sahibi kavramalarının da bilinmesi gerekir. Bağlantılı hak sahibi; eser sahibinin manevi ve mali haklarına zarar vermemek kaydıyla komşu hak sahipleri ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren film yapımcılarının sahip oldukları haklara sahip olan kişi ya da kurumları; komşu hak sahibi ise; eser sahibinin manevi ve mali haklarına zarar vermemek kaydıyla ve eser sahibinin izni ile, bir eseri özgün bir biçimde yorumlayan, tanıtan, anlatan, söyleyen, çalan ve çeşitli biçimlerde icra eden sanatçıların icra ürünlerini veya sair sesleri ve görüntüleri ilk defa tespit eden fonogram ve program yapımcıları ile radyo ve televizyon kuruluşlarını niteler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Televizyon haberler bültenlerinin ve haber programlarının tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine bağlı olması gerekliliği yönetmelik tarafından belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kamu radyolarında yayın kurumunun geliri devlet tarafından karşılanmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kültür Sanat Programları: Kültürel anlamda birikimli kişiler, uzman konuklar ile tarihin, sanatın, kültürün çeşitli alanlarında derinlemesine görüşüldüğü programlardır. Programda konu ve konuk ilgi odağı olmalıdır . Kültür programlarının bir alt türü olan sohbet programlarında bilgilendirici bir söyleşinin gerçekleşmesi temel amaç kabul edilebilir. Kültür ve sanat programları da özel radyolarda sıkça görülmeyen radyo program türlerinden biridir. RTÜK, kültür ve sanat programlarının amacını, “Kültürel değerleri aktarmak, tüm dünyadaki kültürlerin tanınmasını sağlamak, bireyi çağdaş kültürel birikimlerle donatmak” olarak tanımlamaktadır. Bu tür programlar, kamu hizmeti yayıncılık modelini benimseyen radyo istasyonlarının öncelik verdiği program türlerinden biridir. Kamusal yayıncılığın amacı, halkın her kesimine seslenebilmek, bilgi ve bilinç düzeyini arttırmaktır.TRT’de yer alan kültür sanat programları; Belgesel programlar, bilgi-kültür yarışmaları, sanat programları, sohbet programlar ı. Belgesel Programlar; belgesel programlar, gerçek olaylar, kişiler ya da doğa konusunda kendi doğal çevresi ya da akışı içerisinde gerçekleştirilebileceği gibi, gerçeğe yakın ya da bu izlenimi veren yapımlardır. Bilgi Kültür Yarışmaları: Eğitim ve bilgi aktarımı için de kullanılabilen yarışmalar, toplumun kültür seviyesinin artmasına yardımcı olurken dinleyicide merak duygusu uyandırarak programın dinamikliğini arttırabilmektedir. Yarışmalar, yarışmacının kazanıyor ya da kaybediyor olması, dinleyicinin sorunun cevabını biliyor ya da bilmiyor olması fark etmeksizin ilgiyi üst seviyeye çıkartmaktadır. Özenle hazırlanan yarışma programları eğlendirirken eğiten programlardır. Sanat Programları: Herhangi bir sanat türü ile ilgili olarak bilgilendirme, tanıtma ya da etkinlik veya gelişmelerden haberdar etmek için hazırlanan programlardır. Sinema, heykel, edebiyat, müzik, sahne sanatları vb. birçok sanat dalında faaliyetlerin duyurulmasını, çeşitli bilgilerin, güncel gelişmelerin izleyicilere aktarılmasını sağlayabilmektedir. Sanat programlarında bir sanat dalı tek başına ele alınabileceği gibi, birden fazla sanat dalı da programın konusu olabilir. Ayrıca günlük yayın akışı içerisinde yer alan her hangi başka bir program içerisinde bir bölüm olarak da bulunabilir. Sohbet Programları: Tarihi ya da kültürel unsurları konu alabilen, söze dayalı programlardır. Kültürel olarak birikimli kişiler ya da uzman konuklar ile tarih, sanat, kültür vb. çeşitli alanlarda derinlemesine görüşüldüğü programlardır.