Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Tematik kanal; yalnızca türdeş programları yayınlayan kanal olarak tanımlanabilir. İçerik bakımından ortak özelliklere sahip olan haber, belgesel, müzik, eğitim, spor gibi yalnızca belirli bir konuda programların yayınlarının yapıldığı kanal anlamına gelmektedir. Soruda verilen kanal bu özelliktedir ve doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Her ülkede konuşma dili ve yazma dili farklıdır. Yazı dili ve söyleyiş özellikleri yönünden diller ayrılırlar. Bu ayrılıklar büyük bölgeleri kapsıyorsa, buna "lehçe" denir.

Yanıt Açıklaması: Radyonun ucuz, pratik ve hızlı bir teknoloji olması, 20 yüzyılın ilk çeyreğinde bütün dünyaya yayılmasını sağlamıştır. Ülkemizde 6 Mayıs 1927’de ilk resmi radyo yayını başladığında Amerika Birleşik Devletlerinde ticari, Avrupa’da kamusal radyoculuk önemli atılımlar kaydetmişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Haber programları, konuyu görüntü ve ses kayıtlarıyla kanıtlayıcı, açıklayıcı biçimde aktarır. Bu tür programlarda da habercinin sorumluluğu tarafsız, kişilik haklarına saygılı ve doğru haber vermektir. Programın tasarımında en önemli aşamayı konuyla ilgili araştırma oluşturur. Bu araştırma sırasında ya da daha sonra konuyla ilgili mekanlarda, ilgili kişilerle görüşülerek görüntü ve ses kaydedilir.

Yanıt Açıklaması: Öneri formu hazırlama aşamasında konunun hangi dinleyici kitlesine, nasıl bir biçimde ve ne kadar süre ile yapılacağına ilişkin kararlar netleştirilir. Genel olarak araştırmalar yapıldıktan sonra olası programın bütçesi belirlenir ve program taslağı hazırlanır. Hazırlanan program taslağı ayrıntılandırılarak bir program önerisine dönüştürülür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim programlarının alt program türleri; çocuk programları, örgün eğitim programları, yaygın eğitim programları, eğitim spotları, bilgi-beceri programları, sağlık programları ve gençlik programlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Reyting sonuçlarının alınması bir televizyon programının ortaya çıkması ve yayına hazır duruma gelmesi için geçtiği hazırlık aşamaları arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C'dir. Disiplinin sağlandığı ortam özellikler arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: Zamandizimsel yaklaşımda konu geçmiş zamandan başlayarak anlatılır ve günümüze dek getirilir. Kimi zaman bunun tersi de mümkündür. Konu, günümüzdeki durumuyla anlatılıp geçmişe doğru gidilebilir. Programın sonunda geçmiş ile şimdiki zamanı bağlamak gerekir. Kitabın insanlığın gelişimindeki yerini anlatan bir program yapılacaksa böyle bir programa matbaanın bulunuşuyla başlamak, bilimsel düşüncenin yayılmasında kitabın rolünü anlatmak, konuyu günümüze getirmek zamandizimsel yaklaşıma uygun tasarımlardan biri olabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Zamandizimsel yaklaşımda, konu geçmiş zamandan başlayarak anlatılır ve günümüze dek getirilir. Kimi zaman bunun tersi de mümkündür. Konu, günümüzdeki durumuyla anlatılıp geçmişe doğru gidilebilir. Programın sonunda geçmiş ile şimdiki zamanı bağlamak gerekir. Buhar gücünün keşfi ile başlayan program, buhar gücünün makinelerde kullanılması sonucu sanayi devriminin başlaması ile başlanıp, sanayi devriminin bilimsel ve teknolojik gelişmeleri anlatılarak günümüze getirmek zamandizinsel bir yaklaşımdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: R adyo metni yazarken içeriğe ilişkin dikkat edilmesi gerekli özellikler arasında metnin el ile yazılması yer almaz.

Yanıt Açıklaması: I.Haberci açısından radyo haberi yapmak, gazete haberi yapmaya oranla daha kolaydır. Çünkü istenildiği taktirde muhabir olay yerinden anında cep telefonu ile bile yayına bağlanıp olanları aktarabilir. Bunun için ayrı bir teknolojiye ya da zamana ihtiyaç duyulmaz. II. Radyo haberini dinlerken, gazete okumanın aksine başka bir işle rahatlıkla uğraşılabilir. III. Kuşkusuz ki radyo haberini takip etmek için okuma yazma bilmek gerekmemesi en önemli farklardan biridir. IV. Teknolojisi gereği, basılı yayın organları bir gün öncesinden basılmak ve dağıtılmak zorundadır ancak radyo anın haberini verebilir. V. Radyo haberi, gazete haberine göre daha geniş kesimlere ulaşabilir, özellikle ulusal yayın yapan istasyonlar, ulusun büyük bölümüne ulaşma şansına sahip olabilirken, gazete haberinin ulaşma oranı tirajıyla sınırlıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Programın konusu, programın söylemek istediği mesajdır. Mesaj programın türüne göre farklılaşır. Bu mesaj eğer program haber programı ise haber vermek, eğlence programı ise eğlendirmektir. Ancak kimi zaman hem eğlendirmek hem de haber vermek, ikisi birden programın amacını oluşturabilir. Hedeflenen amaç doğrultusunda programın özü belirlenir. Amaç eğitmek ise; programın özü de bu amacı gerçekleştirecek nitelikte olmalıdır

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki üç madde de mekan röportajı sırasında dikkat edilmesi gereken unsurlardandır.

Yanıt Açıklaması: Radyonun tarihçesi, ilk olarak adı radyo olmasa da, İskoç fizikçi James Clerk-Maxwell ile başlar. 1864’te, ışık dalgalarına ek olarak genel bir elektromanyetik dalga teorisinin kurulması radyonun ilk adımı olmuştur. 1899’da Markoni, Manş üzerinden ilk bağlantıyı kurmayı başarmış ve ilk mesajını da gönderilmiştir. İnsan sesinin aktarıldığı ilk bağlantı, 1908’de Eiffel Kulesi ile Villejuif arasında gerçekleşmiştir. Türkiye’de 6 Mayıs 1927’de ilk resmi radyo yayını başladığında Amerika Birleşik Devletleri’nde ticari, Avrupa’da kamusal radyoculuk önemli atılımlar kaydetmiştir. Bu bilgilerden özetle I ve III seçenekleri doğru bilgilerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sunuculuk/spikerlik için güzel ve güçlü bir sese sahip olmak gerekir. Sesin yanı sıra sunucunun ana dilini yetkinlikle kullanabilmesi gereklidir. Bunun için sunucu etkili, düzgün konuşmalıdır. Herkes tarafından rahatlıkla anlaşılabilir bir Türkçe’ye sahip olmalıdır. Radyo sunucusu ya da programcısı doğaçlama konuşma yeteneğine sahip olmalıdır. Açık ve yalın bir anlatıma sahip olmak sunuculuk için en temel özelliktir. Bununla birlikte iyi bir radyo sunucusu, kültürel birikimli, çevresine karşı duyarlı, araştırmacı ve öğrenmeye açık olmalıdır. Radyonun en önemli özelliği olan yakınlık ve sıcaklık duyguları yaratması ancak sunucunun samimiyeti ile gerçekleşir. Sunucu kendisine bildiri okuyan değil konuşan bir ses ister. Bu nedenle radyo sunucusu geniş bir dinleyici grubuna sesleniyormuş gibi yayın yapmaktan kaçınmalıdır. Daha çok karşısındaki bir arkadaşına anlatırcasına konuşmalıdır. Radyoda ilk ve en önemli kural konuşur gibi yazmak ve sunmaktır. Sunucunun metni yayından önce birkaç kez çalışması, başka bir ifade ile prova yapması gerekir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Stüdyo dışı mekanlarda KJ ve alt yazı kontrolü sağlamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sesin işlevleri aşağıdaki gibi maddeleştirilebilir: • Zaman ve mekan boyutu yaratmak • Karakterler yaratmak • Atmosfer yaratmak • Duyusal ve duygusal dramatik etkiler yaratmak • Sahneler arasındaki geçişleri düzenlemek ve süreklilik sağlamak.

Yanıt Açıklaması: Sosyal bir varlık olarak insanoğlu gündelik yaşamında çevresiyle iletişim kurabilmek için konuşmak zorundadır. Konuşma, insanın karşısındaki kişi ya da kişileri etkilemek amacıyla ses kaslarının hareketliliğinden doğan, ses-ışık dalgalarının oluşturduğu psiko-fizyolojik bir süreçtir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye için program türlerine ilişkin sınıflandırmayı Yönetmeliğe göre yapılan tanımlar çerçevesinde Radyo televizyon yayınlarını düzenlemek ve denetlemekle görevli özerk bir kuruluş olan Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) İzleme ve Değerlendirme Merkezi Başkanlığı yapmaktadır.