Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Tretman; bir televizyon programı için geliştirim senaryosudur. Belli bir sayfa sınırlaması yoktur. Kurmaca veya gerçeğe dayalı olsun programda neyin, nasıl anlatılacağının belirlenmesidir. Senaryonun özetidir. Genelde zaruri olmadıkça diyalog yoktur. Başlıca karakterler, programda yer alacak kişiler tanıtılır. Diğer seçenekler yapım ve yapım sonrası aşamalarda yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaratım: Bir fikrin, konunun, görüşün, olayın, gerçeğin televizyonun anlatım olanaklarını kullanarak bir televizyon metnine dönüştürülmesidir. Yeryüzünde bir televizyon programı haline gelebilecek binlerce konu vardır. Televizyon dünyasının yaratıcı alanlarında çalışanlar bu konulardan bir tanesini seçer ve bir televizyon programı haline dönüştürmek için yaratıcı bir etkinlik gerçekleştirir. Yaratım süreci işte bu konuların televizyon programına dönüşürken bireysel ya da ekip olarak ortaya konulan süreçlerin tümünü kapsar.

Yanıt Açıklaması: Magazin programları, blok eğlence programları, dramatik öğeler içeren eğlence programları, yarışmalar, gösteriler ve talk showlarla birlikte eğlence programları kapsamında değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: TRETMAN: Bir televizyon programı için geliştirim senaryosudur. Belli bir sayfa sınırlaması yoktur. Kurmaca veya gerçeğe dayalı olsun programda neyin anlatılacağının belirlenmesidir. Senaryonun özetidir. Genellikle zaruri olmadıkça diyalog yoktur. Başlıca karakterler, programda yer alacak kişiler tanıtılır. Sinopsis: Bir televizyon programını ya da bir film öyküsünü kısaca anlatan, beş-altı cümlelik özettir. Programın başından sonuna kadar oluşturulması planlanan süreçler bir kaç cümle ile özetlenmeye çalışılır. Senaryo: Tretmandan aktarılan televizyon programının daha ayrıntılı ve diyaloglarla yazılmasıdır. Görüntü ve sese dönüşecek her şeyin yazılı halidir. Çekim Senaryosu: Senaryonun gerçekleşmiş halidir. Çekim senaryosu çekim zamanından, dekora, mekanlara, kostümlere, kullanılacak objektiflerden, çekim ölçeklerine kadar tüm görsel detayların çekim çekim ayrıntılarını içerir. Görselleştirme Kağıdı; Bir televizyon programını oluşturan görsel anlatı ögelerinin çizilerek görselleştirilmesidir. Bu çizimler çekim senaryosunda yer alan dekor, kostüm, mekan, çekim ölçekleri, optik bilgiler gibi birçok detayın nasıl planlandığını ve tasarlandığını görselleştirmesi açısından önem taşır. Seçeneklerin tümü yapım öncesinde gerçekleştirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İnternet radyo yayıncılığı açısından önemli olanakları beraberinde getirmektedir. Diğer kitle iletişim araçlarına oranla son derece hızlı ve etkileşimli bir araç olan internet, yayıncıyı, içerik açısından zamana ve mekana bağlı olmaktan kurtarır.  İnternet radyoculuğu, dileyen herkesin kendi yayınını yapmasına olanak sağlamaktadır. Dinleyici açısından diğer bir önemli avantajı da dinleyenin, istediği zaman, tekrar tekrar bu programları dinleme olanağı bulabilmesidir. IPot ve broadcast sözcüklerinin birleşmesi sonucu podcast sözcüğü türetilmiştir. Türkçe karşılığı olmadığı için podcast kavramı kullanılmaktadır. Podcast yöntemi ile basit bir biçimde herkes kendi programını yaparak mp3 formatında kaydedebilir. Geleneksel radyo anlıktır. Eğer dinleyici haberleri kaçırırsa bir diğerini beklemek zorundadır. Ancak internet radyoculuğu ve podcast yöntemi ile gerçekleştirilen radyo programlarında dinleyici istediği yayını, istediği zaman ve istediği kadarını dinleme şansına sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Soruda sunulan tanım, yayın kuşağı kavramına aittir. Yayın kuşağı; belli bir kümelenmeyi işaret eder. Reklam yayınlarının arka arkaya dizildiği bölüm; reklam yayın kuşağı olarak adlandırılırken, sabah saatlerinde yapılan yayınlar; sabah kuşağı olarak adlandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: İzlerkitlenin televizyon programına beklentileri ihtiyaçları doğrultusunda tepki vermesidir. İzlerkitlenin bir programı izlemesi veya kanalı değiştirip zap yapması etki/tepki sürecinin en basit halidir. Sözkonusu durum izlerkitlenin kaynağa yönelik etki/tepkide bulunmasına bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Yorumcu Sunucular/Yıldız (Anchorman-Anchorwoman) Radyo ve televizyon haberlerinin yapımında ve sunumunda spiker ve yorumcu sunucular olarak bir ayrım yapılması yerinde olacaktır. Spiker, sadece haber metnini okumakla yükümlü kişidir. Yorumcu sunucular ise yalnızca sunucunun görevini üstlenmekle yetinmezler. Yorumcu sunucular genellikle sunuculuğa uygun nitelikleri açısından değil, toplumda güvenilirlikleriyle, deneyimleriyle, birikimleriyle, dürüstlükleriyle ve etkileyici kişilikleriyle bilinen kişilerdir. Tavırlarıyla ve sunum teknikleriyle izleyiciye güven veren bir kişilik sergilerler. Bu kişiler, haber toplantılarına katılan, haberi düzeltme ya da içeriğine dair fikir geliştirme ve düzenleme yetkisi olan, gerektiğinde haberin süresine dahi müdâhale edebilen kişidir. Haberin inandırıcılığı ve etkisi açısından yorumcu sunucuların etkisi önemlidir. Özellikle televizyon kanallarında yorumcu sunucular haberle birlikte anılan isimlerdir. Bu isimler kanalın haber yüzü olarak görülürler.

Yanıt Açıklaması: Haber bültenlerinde genel olarak verilen bir haberin daha ayrıntılı bir biçimde işlendiği programlar tartışma ve yorum programlarıdır. Haber bültenlerinden bağımsız olarak, ele alınan konuya ilişkin uzman kişiler tarafından, bir sunucu eşliğinde konunun farklı boyutları ele alınır. Haber bültenlerinde sürenin kısıtlı olması nedeniyle ele alınamayan konular tartışma ve yorum programlarında ele alınır.

Yanıt Açıklaması: Radyo oyunları edebi bir metin türü olarak nitelendirilebilir. Radyo oyunları, dinleyicinin hayal gücüne seslenerek ve dinlediklerini zihninde canlandırmasına olanak sağlar.

Yanıt Açıklaması: Radyo haberinin özellikleri şu şekilde sınıflandırılabilir: Radyonun haber dili sade olmalıdır. Radyo anlık bir kitle iletişim aracıdır. Sesin ve dalgaların hızı ile görüntü ve matbaa teknolojisi yarışamaz. Radyo haberi, esnektir. Değişiklikler ve gelişmeler aynı gün içerisinde anında yapılabilir. Radyo haberi, canlıdır. Teknoloji ve dekor gerektirmez. Radyo haberi, değişim içerisindedir. Sürekli hareket halinde olmak radyo haberinin görevidir. Radyo haberi, etkileşim içerisindedir. Sözcükler dinleyicinin kendi imgelem gücüne göre biçimlenir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon programcılığında format kavramı, bir programın yapısı, biçimi, yapım stili, tarzı gibi programın kendine özgü yapısı için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Radyoları kapsama alanına göre; uluslararası, ulusal, bölgesel ve yerel olarak, sermayesine göre; kamu, özel, gönüllü kuruluşlara bağlı radyolar; yayın türlerine göre de; bir türde yayın (tematik) yapan radyolar ve karma yayın yapan radyolar olarak sınıflandırılabilir. Tematik kanallar sadece türdeş programları yayınlayan kanallardır. Yalnızca belirli bir konuda program yayınlarının yapıldığı radyo (istasyon) kanallardır. Radyo istasyonunun özelliği ne olursa olsun, radyo programları hazırlanırken, izleyicilerin, cinsiyet, yaş, eğitim, yerleşim yeri, meslek, sosyo-ekonomik seviye gibi özellikleri dikkate alınmak zorundadır. Radyo programları yapım özellikleri ve içerik açısından birbirinden farklıdır.

Yanıt Açıklaması: Ticari radyolarda, radyo kanalına parasal desteği sağlayan kişi veya kuruluşlar radyonun sahibidir.

Yanıt Açıklaması: Radyo ve televizyonlarda haberleri okuyan kişilere spiker denilmektedir. Spiker, önceden hazırlanan haber bültenlerini ve diğer duyuruları, radyo ve televizyon kanalıyla izleyici veya dinleyicilere aktaran mesleki kişiliktir.

Yanıt Açıklaması: Tür kavramı, farklı sanat ve kültür ürünlerinde farklı ürünlerin sınıflandırılmasında kullanıldığından tekil bir tanımı ve kapsamı bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: TRT radyolarında yer alan eğitim programlarının alt program türleri şu şekilde sınıflanabilir: Çocuk programları, örgün eğitim programları, yaygın eğitim programları, eğitim spotları, sağlık programları, bilgi ve beceri programları ve gençlik programları.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Program desteklemesi, yapımı ya da yayını gerçekleştirilecek radyo programlarının veya bu programlarda kullanılan görsel ve işitse eserlerin üretimi dışında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin, kendi adını, markasını, logosunu veya faaliyetlerini tanıtmak amacıyla bir programın finansmanına doğrudan veya dolaylı olarak, ayni veya nakdi destek olmaları şeklinde gerçekleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sohbet programlarında sunucu, sohbet için davet ettiği konuğuna sorular sorarak, onu ilgi ile dinleyerek söylediği sözlerden, program konusu hakkında yeni sorular üreterek programını yönlendirmektedir.