Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Bant program için ikinci bir kayıt stüdyosuna ihtiyaç duyulması günümüz radyo yayıncılığında bant program çok kullanılan bir program çeşidi olmamasının en önemli sebebidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Haber bültenlerinde ve programlarında metin açık, kolay anlaşılır ve kısa olmalıdır. Programın tasarımı, sunucunun seçiminden metinlerin yazılmasına dek hedef kitle göz önünde bulundurularak yapılır. Haber değeri taşıyan olayların ve gelişmelerin izleyiciye aktarılması doğru ve tarafsız biçimde yapılmalıdır. Bir toplumsal sorunla ilgili bilgilendirici ve uyarıcı haber programları konuyu görüntü ve ses kayıtlarıyla kanıtlayıcı, açıklayıcı biçimde aktarır. Bu tür programlarda da habercinin sorumluluğu tarafsız, kişilik haklarına saygılı ve doğru haber vermektir. Programın tasarımında en önemli aşamayı konuyla ilgili araştırma oluşturur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fransızca bir sözcük olan röportaj, gazetecinin, bilgi kaynağı olarak nitelendirilen bir konuşmacı ile yaptığı görüşmedir. Röportaj amaçlarına göre beşe ayrılır. Açıklayıcı röportaj, portre röportaj, tanık röportaj, sokak röportajları ve açıklama röportaj. Açıklayıcı röportaj; görüşülen kişiden uzmanı olduğu konu hakkında bilgi almak için yapılan röportajlardır. Portre röportajı; görüşülen kişiyi daha iyi tanımayı amaçlayan röportajlardır. Tanık röportajı; bir olayın tanığı ile yapılan röportajlardır. Sokak röportajı; bir olayla ilgili kamuoyunun düşüncelerini yansıtmak için yapılan röportajlardır. Açıklama röportajı; bir kişi ile gündemde olan bir olay ya da katıldığı bir toplantıyla ilgili yorumlarını ve fikirlerini almak için yapılan röportajlardır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Editör Spiker

Yanıt Açıklaması: Eğitim spotları, yayınlanması kanunen zorunludur. Reklam gibi, kısa ve dikkat çekici yapımlardır. Çevre, sağlık, organ bağışı, trafik kuralları gibi farklı toplumsal alanlara ilişkin sorunlar, bu spotların konularını oluşturmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir konuyla ilgili karşıt görüşler olması çok doğaldır. Yaygınlaşmış ve üzerinde uzlaşılmış temel bir görüş olmadığında sav-karşıt sav yaklaşımıyla konuyu anlatmak aydınlatıcı olmaktadır. Programda, konuyla ilgili savlara ve bunlara karşı ileri sürülen savlara belirli bir sıralama içinde yer verilir. Böylece, izleyicinin bu görüşleri kendi bakış çerçevesinde tartışması sağlanır. Önemli siyasi kararlarla, yasa tasarılarına ilişkin çalışmalarla, özellikle toplumun genelini ilgilendiren gelişmelerle ilgili programlarda bu tür bir yaklaşım yararlı olmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Hazırlanan mekanların gerçeğe uygunluğunu denetlemek

Yanıt Açıklaması: Eğitim programları, toplumu oluşturan fertlerin sosyal ve kültürel olarak gelişmesine katkıda bulunan programlardır. Dinleyicilerin sosyal, kültürel, ekonomik ve hukuki gelişmeler hakkında bilgi ve kültür düzeyinin arttırılmasın amaçlar. İnternetten hatta televizyondan önce radyo geniş kitleleri eğitmek için kullanılan bir kitle iletişim aracı iken günümüzde Türkiye'de, bu işlevini doğrudan yerine getiren bir radyo istasyonuna rastlamak oldukça güçtür. Ancak gelişmekte olan pek çok ülkede, radyo uzaktan eğitim aracı olarak hala kullanılmaktadır. Radyo eğitim programları da yayının yapıldığı ülkenin koşullarına göre değerlendirilmektedir. Okullarda bilgisayar eğitimi yapılan bir ülkede, radyo ile eğitimin yer bulması zordur. Ancak okuma yazma bilmeyen, Türkiye'nin ücra bir köşesinde yaşayan ve televizyonu olmayan bir vatandaşımız için radyo hala eğitim amaçlı kullanılabilir. Diğer bir yandan da Türkçe'yi yetkinlikle ve doğru kullanabilmek için kitle iletişim araçlarına özellikle radyoya önemli bir görev düşmektedir. Radyodan dinleyiciye ulaşan Türkçe'nin doğru ve düzgün kullanılması, dinleyiciyi doğrudan olmasa bile dolaylı olarak eğitecektir. Çocuk programları, hedef kitlesi özellikle çocuklardır. Gelişmiş ülkelerde iyi örneklerine çokça  rastlanırken, Türkiye'de çocuklara yönelik programlar neredeyse yapılmamaktadır. Örgün eğitim programlar, her seviye okul eğitimlerine yardımcı olmayı amaçlayan programlardır. Türkiye genç bir nüfusa sahiptir. Bu eğitime ihtiyacı olan birçok kişi bulunduğu anlamına gelir. Radyonun da teknik olarak eğitim alanında kullanılması oldukça kolaydır. Yaygın eğitim programları, okula devam etme olanağı bulamayan insanlara yönelik olarak hazırlanan programlar, başka bir iş yaparken bile dinlenebilen radyo aracılığı ile ulaştırılabilir. Bu programların üretim maliyeti de televizyon programı üretimi kadar fazla değildir. Eğitim spotları, yayınlanması kanunen zorunludur. Reklam gibi, kısa ve dikkat çekici yapımlardır. Sağlık programları, dinleyicilerin sağlık sorunları hakkında bilgilendirilmesi için sağlığa ilişkin her konu hakkında hazırlanan programlardır.Sağlık programı yapmak titizlik isteyen bir konudur. Halka ulaştırılacak bilgilerin doğruluğundan, verilen bilgilerin doğru kaynaktan alındığından emin olmak gerekir. Ayrıca, bu programlarda, halkı yanlış yönlendirilmemeli, ilaç önerilmemelidir. Bilgi ve beceri programları, uzmanlık ve beceri gerektirecek işleri, bunların yapım aşamalarını dinleyicilere aktaran, bu yolla dinleyicilere bilgi ve beceri kazandırmayı amaçlayan programlardır. Gençlik programları, bu programların hedefi öncelikle gençlerdir. Radyo yayınlarındaki diğer program türlerinin biçimsel özelliklerinden yararlanmakla birlikte daha dinamik bir yapıya sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki üç madde de iyi bir sunucunun özellikleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Haber programlarında hedef kitlenin özelliklerini, beğenilerini ve eğilimlerini bilmek gerekmemektedir. Bu bilgi eğlence programlarının konusudur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D'dir. Radyo programı hazırlanırken ırkı göz önünde bulundurulmaz.

Yanıt Açıklaması: Öneri formu hazırlama aşamasında konunun hangi dinleyici kitlesine, nasıl bir biçimde ve ne kadar süre ile yapılacağına ilişkin kararlar netleştirilir. Genel olarak araştırmalar yapıldıktan sonra olası programın bütçesi belirlenir ve program taslağı hazırlanır. Hazırlanan program taslağı ayrıntılandırılarak bir program önerisine dönüştürülür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Radyonun bireyin en yakın dostu olmaya aday en önemli araç olduğunu da göz önünde bulunduran programcı, program konusunu metne dökerken, ilgi çekmek, merak uyandırmak, ortak ilgilere değinmek, canlılık sağlamak, güldürüye başvurmak, samimi olmak ve dilin kullanımına özen göstermek gibi başlıca özelliklerden yaralanır.

Yanıt Açıklaması: Bir program hazırlanırken pedagojik araştırmalara ve pedagoglara ihtiyaç duyuluyorsa bu program için çocuk programı olduğunu söylemek mümkündür. Doğru cevap, A'dır.

Yanıt Açıklaması: Televizyonun anlatı yapısının dayalı olduğu metinler açık, kapalı, kurmaca ve gerçeğe dayalı metinler şeklinde sınıflandırılmaktadır. Film metni ise televizyon metinlerinin bir türü olup, anlatı yapısının dayalı olduğu metinler sınıflandırmasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Televizyon metinleri sinematografiyi doğrudan kullanmazlar; ancak televizyonun kendine özgü anlatı yapısında da sinematografinin temelleri görülür. Yunanca kökenli bir sözcük olan sinematografi hareketle yazı yazma anlamına gelir, film yapım süreçlerinde düşüncelerin, hareketlerin, duyguların ya da ifadelerin görsel anlatım yöntemlerine dönüştürme sürecidir.

Yanıt Açıklaması: Etki/Tepki: İzlerkitlenin televizyon programına beklentileri, ihtiyaçları doğrultusunda tepki vermesidir. İzlerkitlenin bir programı izlenmesi veya kanalı değiştirip zap yapması etki/tepki sürecinin en basit halidir. Bu durum kanal yönetimine şikayet mektubu yazmaktan, ekranda gördüğü bir ürünü satın almaya kadar çeşitlilik gösterebilir.

Yanıt Açıklaması: Yapım öncesi, bir fikrin televizyon programına dönüştürülmesi sürecinden yapılan ilk görüntü kaydına kadar gerçekleştirilen aşama olarak tanımlanır. Projenin gerçekleştirilmesi için yapılan ilk kayıt ile birlikte artık yapım aşamasına geçilmiş olur. Yapım öncesi süreçte önce fikirler belirlenir ve bir konu üzerinde odaklanılır. Oluşturulan fikir önce basit sinopsis haline getirilir daha sonra ise geliştirme senaryosu olarak da tanımlanan tretmana dönüştürülür. Bundan sonraki aşamalar ise senaryolaştırma, çekim senaryolarının hazırlanması ve son olarak da (yapım sektöründe yaygın olarak İngilizcesi kullanılan - storyboard) görselleştirme kağıtları hazırlanır.

Yanıt Açıklaması: Belirli bir konuyu öğretmek ya da bir konuda tutum ve davranış değişikliği yaratmak için yapılan eğitim programlarının genellikle sıkıcı ve çok az kişinin izlediği programlar olduğu düşünülür. Ancak, son yıllarda eğlendirerek eğitmeye yönelik tasarlanan programlar bu düşünceyi değiştirmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Seçilen konuk ve konu dinleyici açısından ilgi çekici olmalıdır.