Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Denetleme aşamasında, programın, yayın ilkelerine ve programcılık ilkelerine uygun olup olmadığının kontrol edilmesidir. Bu aşamada programcı kendisi programcılık ve yayın ilkeleri açısından programın ön denetimini kendisi yapar. Buna “oto kontrol” ya da “kendi kendine denetim” denir. Ancak, denetim aşaması, o kurumun denetim işleri ile ilgili denetçilere denetlenmesini kapsar. Denetim aşamasında programlar, önceden saptanan ilkelere göre denetçilerce denetlenebilir. İlkelere göre sakınca bulunduğu durumlarda programlar, düzeltilmesi için geri gönderilir. Programcı gerekli düzeltmeyi yaptıktan sonra program, yayınlama aşamasına gelir.

Yanıt Açıklaması: Konuşma, insanın karşısındaki kişi ya da kişileri etkilemek amacıyla ses kaslarının hareketliliğinden doğan, ses-ışık dalgalarının oluşturduğu psiko-fizyolojik bir süreçtir. Bu tanımdan hareketle konuşma eyleminin dört ayrı bilimsel sürecinin olduğu söylenebilir. Bunlardan ilki konuşma eylemini bir takım ışık ve ses dalgalarından oluşan süreç biçiminde gören fiziki etmen; ikincisi konuşmayı organizmanın çiğneme, yutma, soluk alıp verme, koklama, ciğerlere yabancı cisimlerin girmesini önleme gibi asal işlevlerinin yanında tali bir eylem olarak değerlendiren fizyolojik etmendir. Üçüncüsü konuşmayı, uyarma ve uyaranlara karşılık verilen tepkiler biçiminde algılayan psikolojik etmen, dördüncüsü ise kavramı toplumsal hayatın ürünü diye yorumlayan sosyolojik etmendir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Radyonun tarihçesi, ilk olarak adı radyo olmasa da, İskoç fizikçi James Clerk-Maxwell ile başlar.

Yanıt Açıklaması: Sunuculuk/spikerlik için güzel ve güçlü bir sese sahip olmak gerekir. Sesin yanı sıra sunucunun ana dilini yetkinlikle kullanabilmesi gereklidir. Bunun için sunucu etkili, düzgün konuşmalıdır. Herkes tarafından rahatlıkla anlaşılabilir bir Türkçe’ye sahip olmalıdır. Radyo sunucusu ya da programcısı doğaçlama konuşma yeteneğine sahip olmalıdır. Açık ve yalın bir anlatıma sahip olmak sunuculuk için en temel özelliktir. Bununla birlikte iyi bir radyo sunucusu, kültürel birikimli, çevresine karşı duyarlı, araştırmacı ve öğrenmeye açık olmalıdır. Radyonun en önemli özelliği olan yakınlık ve sıcaklık duyguları yaratması ancak sunucunun samimiyeti ile gerçekleşir. Sunucu kendisine bildiri okuyan değil konuşan bir ses ister. Bu nedenle radyo sunucusu geniş bir dinleyici grubuna sesleniyormuş gibi yayın yapmaktan kaçınmalıdır. Daha çok karşısındaki bir arkadaşına anlatırcasına konuşmalıdır. Radyoda ilk ve en önemli kural konuşur gibi yazmak ve sunmaktır. Sunucunun metni yayından önce birkaç kez çalışması, başka bir ifade ile prova yapması gerekir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yayın süresince sürekli olarak birbirini belirli bir sırayla takip eden programlar yayın akışını oluşturmaktadır. Akış televizyon yayınlarının birbirinden farklı türdeki programlarla sistematik bir şekilde ardı ardına dizilmesinden ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Sanat Yönetmeni, farklı yapımların dekor, kostüm, aksesuar gibi farklı görsel tasarımlarını üretir ve uygular. Kamerada oluşturulacak görüntünün, yönetmenin taleplerine uygunluğunu sağlar ve bu uygunluk için gerekli nesneleri tasarlar, toplar, birleştirir. Kameradaki görüntünün yapımın içeriğine, zamanına, estetiğine ve diline uygun olarak tasarlanmasına çabalar. Dolayısıyla doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Temelde yayıncılık anlayışlarına göre radyolar kamu hizmeti yayıncılığı modeli ve ticari yayıncılık olarak ikiye ayrılırlar. Kamu radyoları: Bu sistemde, yayın kurumunun geliri devlet tarafından karşılanır. Radyo ve televizyon örgütleri kamu yararına yönelik olarak, tarafsız, doğru ve eğitici yayın yapmakla yükümlüdürler. İngiltere’de BBC kamu radyolarına verilebilecek en güzel örnektir. BBC’nin geliri lisans bedeliyle sağlanmaktadır. Kamu hizmeti yayıncılığının öncelikli amacı, kâr elde etmek değil, toplumun her kesimine seslenebilmektir. Bu yayıncılık anlayışı, izlerkitleyi tüketici olarak değil, bir yurttaş olarak kabul etmektedir. Kamusal yayıncılık anlayışında, yurttaşa kaliteli program ulaştırma birincil hedeftir. Amaç; eğitici programlarla toplumun her kesimine seslenebilmektir. Bu anlayış, yayıncılığı kamusal bir görev olarak kabul eder ve bu doğrultuda kamuya ait olan frekansı, halkın bilgilendirilmesi için kullanır. Kamu hizmeti yayıncılığı modeli ilk olarak İngiltere’de benimsenmiştir. Türkiye’de devlet radyo kanallarından ve özel sektör tarafından yürütülen radyo yayınlarından söz edilebilir. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, devletin denetiminde ve özerk bir yapıda bulunmaması ile eleştirilmektedir. Kamu Hizmeti Yayıncılığı, halk için yapılan, halk tarafından finanse edilen ve halk tarafından kontrol edilen yayıncılıktır. Kamu yayın kurumu tüm ülkeye seslenir. Nüfusun tamamına erişerek, bilgilendirmek, eğitmek ve eğlendirmek amaçlanır. Siyasi parti ya da güç odakları ile ilişki söz konusu değildir. Amaç, toplumun her kesimine eşit ve bilgilendirici yayınlar yaparak kültürel ortamın gelişmesini ve kuşaktan kuşağa kültürel geçişi sağlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Reyting sonuçlarının alınması,  bir televizyon programının ortaya çıkması ve yayına hazır duruma gelmesi için geçtiği hazırlık aşamaları arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: Bir radyo muhabiri, olay yerinden anında, hızlı bir şekilde yayın gerçekleştirebilir. Bunu yaparken de, radyo aracılığıyla görseller aktarılması mümkün olmadığından, radyo programı için haberle ilişkili fotoğraflar çekmesi beklenmez.

Yanıt Açıklaması: Araştırmanın ilk aşaması, programın çerçevesini oluşturmak, araştırılması gereken konuları belirlemek için yapılan araştırmadır. Bilgi almak ya da programda yer vermek için görüşülecek kişiler, okunması gereken kaynaklar, görülmesi gereken mekanlar bu aşamada belirlenir. İkinci aşamada, programda kullanılabilecek bütün belgelere, işitsel ve görsel kayıtlara ulaşmak, konuyu derinlemesine incelemek için araştırma yapılır. Kaynaklara ulaşılır, uzmanlarla ya da tanıklarla görüşülür, mekanlar incelenir. Son olarak, çekimler sırasında gerek duyulursa yeni kaynaklara yönelik bir araştırma yapılabilir. Araştırma yaparken yararlanılan başlıca kaynaklar; yazılı kaynaklar, konuyla ilgili kişiler, konuyla ilgili mekanlar, uzmanlardır. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B'dir. Programın bir benzerinin başka kanalda olması radyo programının hazırlanması sırasında göz önünde bulundurulmaz.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Radyonun kamu kuruluşu olması, ona halkın her kesimine haber ve bilgi iletme misyonu yükler ve gelirleri devlet tarafından karşılanır. Yayın amaçları, kitle iletişim araçlarının genel işlevleri doğrultusunda belirlenir; haber verme, eğitme, eğlendirme, mal ve hizmetlerin tanıtımını sağlama, inandırma ve harekete geçirme işlevlerini sürdürme gibi. Bu her iki özellik de yayın içeriğini belirleyici niteliktedir. Yayın kapsamı değiştinde, hedef kitle ve bu kitlenin özellikleri, gereksinimleri de değişeceğinden yayın içeriği de etkilenecektir. Personel yeterlilikleri konusu, tüm diğer özelliklerden farklı bir özelliktir. Bir radyo kanalı kurulma aşamasında, sahiplik durumu bellidir, yayın amaçlarını, yayın kapsamını ve hedef kitlesini belirlemiştir ve bu doğrultuda yayın içeriği de bellidir. Personel ise, bu belirlemelere uygun yeterlilikte istihdam edilmelidir. Personelin yeterliliğine göre içerik belirlenemez. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Radyo öncelikli olarak sestir. Ses malzemesinin kullanılmasında, sözcüklerin seçimi, tümcelerin yapısı, dilin kullanımıda önemli olmakla birlikte, bu sözcükleri, tümceleri insan sesi durumuna getirmekte önemlidir. Radyonun yayıncılık anlayışına ve formatına göre bir programda kimi zaman insan sesi, kimi zaman da müzik öne çıkmaktadır. Kendini müzikle tanımlayan bir radyonun öncelikli işlevi, hedef kitlesi doğrultusunda müzik yapmaktır. Sözün öne çıktığı radyo programında ise müzik, programın ara unsuru olarak yer almaktadır. Bu tür radyolarda öncelik sözdedir.

Yanıt Açıklaması: Yer belirleme efektleri, dinleyicinin hayal gücünü harekete geçirerek olayın geçtiği yeri belirler. Olay, lokanta gibi gürültülü bir mekanda geçiyorsa gürültü efektleri, mekanı dinleyicinin hayal edebilmesini sağlar.

Yanıt Açıklaması: Ses telleri – Küçük dil - Akciğerler

Yanıt Açıklaması: Kütüphaneler, yazılı kaynaklara ulaşmak için başvurulması gereken birincil mekandır. Üniversite kütüphaneleri, milli kütüphane, kamuya ya da özel kişilere ait kurum ve kuruluşların oluşturduğu kütüphaneler başlıca kaynaklardır. Özel ve kamu kuruluşlarına ait arşivler de yazılı belgelerin bulunabileceği yerlerdir. Günümüzde, görüntü ve ses kayıtlarını biriktiren arşivler de yaygınlaşmakta, televizyon programları için önemli bir kaynak oluşturmaktadırlar. Kimi kütüphaneler ise bu tür kaynaklar için özel bölümler ayırarak kitap ve dergilerin yanı sıra işitsel, görsel kütüphane hizmeti de vermektedir. İnternette bulunabilecek metinler, elektronik kütüphaneler, yazarların köşe yazıları da araştırma için kullanılabilir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Ses organları oynak ses organları ve durgun ses organları olarak ikiye ayrılırlar. Akciğerler, ses telleri, dil, yumuşak damak, dudaklar ve küçük dil oynak; sert damak, diş eti, dişler ise durgun organlardır.

Yanıt Açıklaması: Müzik ve efekt olmaksızın sadece bir ya da iki kişinin karşılıklı konuştuğu programlara düz programlar denir. Sohbet ve konuşmalar, söyleşiler, röportajlar, soru-yanıt gibi program türleri düz programlara örnektir. Bu programlar genellikle süre açısından çok uzun olmayan, kısa süreli (beş dakika ya da on dakika gibi) programlardır. Bu programlarda iki kişinin konuşması temel olmakla birlikte, konuşmaların sunuş tekniği farklıdır. Söyleşide görüşülen kişiden anında konu ile ilgili olarak görüşler alınırken, röportajda konunun uzmanından ayrıntılı görüşler alınır. Röportaj daha uzun soluklu olarak yapılan ve dinleyiciye daha ayrıntılı bilgi vermeyi amaçlayan program türüdür.