Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: İyi bir sunucunun bazı özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür: Dolaylı anlatım yerine doğrudan, basit ve canlı anlatım seçilmelidir. İyi bir sunucu konuşurken basit kelimeleri seçmekten ürkmez. Basit kelimeler anlamayı kolaylaştırır. İyi bir sunucu aynı zamanda otoriter olmalıdır. Program türü ne olursa olsun sunucu konusunda yetkin görünmek zorundadır. Aksi halde inandırıcı olamaz. Sunum sırasında çıkan doğal sesler radyo için gereklidir. Örneğin hafif ağız şapırdatma, soluklanma ve çeşitli sert ve kesik sesler programın türüne göre sunuma canlılık katar. İyi bir sunucu aşırıya kaçmamak şartıyla beli bir dozda kendi sesini beğenmelidir. Bu beğeni sesine ve doğal olarak dinleyiciye olumlu bir biçimde yansır. Yüzün ifadesi sese yansır. Gülerek okunan bir metinde ses de güler. Görüldüğü üzere tek doğru verilen seçenek C’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D'dir. Anlatıcının konumudur.

Yanıt Açıklaması: Tematik kanallar, içerik bakımından ortak özelliklere sahip haber, belgesel, müzik, eğitim gibi yalnızca belirli bir konuda programların yayınlarının yapıldığı televizyon kanallarıdır. Discovery Channel bir belgesel kanalıdır.

Yanıt Açıklaması: Cury, yönetmenlik mesleğinin yaratıcı bir iş olarak tanımlanamayacağını, yönetmenin ancak bir yorumlayıcı olabileceğini savunur. Doğru cevap B’dir

Yanıt Açıklaması: Bu sistemde, yayın kurumunun geliri devlet tarafından karşılanır. Radyo ve televizyon örgütleri kamu yararına yönelik olarak, tarafsız, doğru ve eğitici yayın yapmakla yükümlüdürler. İngiltere’de BBC kamu radyolarına verilebilecek en güzel örnektir. BBC’nin geliri lisans bedeliyle sağlanmaktadır. Kamu hizmeti yayıncılığının öncelikli amacı, ka^r elde etmek değil, toplumun her kesimine seslenebilmektir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uygulayıcı yapımcı; yapım sürecindeki tüm lojistik, yasal ve finansal konulardan sorumlu olan ve yapım süreci boyunca tüm harcamalardan sorumlu ve yetkili olan kişidir. Yapım süresince yönetmenin işini kolaylaştırabilecek, verim alınabilecek tüm etkinlikler için tasarlanmış bütçeler dahilinde çözümler üretir. Sorumlu yapım yönetmenine karşı sorumludur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Altman’ın  tür kuramı doğrultusundaki görüşleri dört ana başlık altında toplanabilir: Tür sınır koyucu bir olgudur. Tür bir uzlaşı aracıdır. Tür bir endüstri ürünüdür. Tür geleneklere dayanan kültürel bir öğedir.

Yanıt Açıklaması: Radyo metni, hedef kitleyi düşünerek yazılmalıdır. İnternet ve gençler bağlantısı, örnek metinde bunu sağlamaktadır. Cümleler yalın ve tek fikri ifade etmektedir, kısa yapıdadır. “Neler yapabilirsiniz” sorusuyla, onların hayal gücü harekete geçirilmeye çalışılmıştır. Ancak genel yapısıyla konuşma diline uygun bir metin değildir. “İcat etmiştir”, “bugünkü haline getirmiştir” gibi eylem ifadeleri, konuşma diline değil, yazılı dile uygundur. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Görüşülen kişiden uzmanı olduğu konu hakkında bilgi almak için yapılan röportaja açıklayıcı röportaj adı  verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tür, içinden çıktığı toplumun kültürel bir ürünü olarak görülür. Bir toplumda tür olarak kabul gören bir sınıflandırma, başka bir toplumda türsel bir ayrım olarak görülmeyebilir. Bir toplumun egemen değerlerini yansıtır ve bu değerler gibi, türler de değişemez ya da itiraz edilemez değildir. Dolayısıyla zaman içinde bazı türler ortadan kalkabilmekte ya da türsel özellikleriyle ilgili olarak belirli değişikliklere uğramış bir şekilde yeniden ortaya çıkabilmektedir. Bu özelliğiyle türler, geleneklere dayanan kültürel bir öğe olarak karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: Haber bültenlerinde genel olarak verilen bir haberin daha ayrıntılı bir biçimde işlendiği programlar tartışma ve yorum programlarıdır. Haber bültenlerinden bağımsız olarak, ele alınan konuya ilişkin uzman kişiler tarafından, bir sunucu eşliğinde konunun farklı boyutları ele alınır. Haber bültenlerinde sürenin kısıtlı olması nedeniyle ele alınamayan konular tartışma ve yorum programlarında ele alınır.

Yanıt Açıklaması: Tarım programları

Yanıt Açıklaması: Bazı fikirler ilk bakışta yaratıcı görünse de program yapmak için elverişli olmayabilir. Bu nedenle öncelikle ortaya konan fikrin projelendirilmeden önce hangi ortamda, hangi zaman dilimi içinde, hangi izler kitle için hazırlanacağının planlanması büyük önem taşır.

Yanıt Açıklaması: Televizyon alanında çalışan kuramcıların tür kuramı doğrultusundaki görüşleri dört ana başlık altında toplanabilir: - Tür sınır koyucu bir olgudur. -Tür bir uzlaşı aracıdır. -Tür bir endüstri ürünüdür. -Tür geleneklere dayanan kültürel bir öğedir. Televizyon programlarında tür kavramının ortaya konmasında, türe ait bu dört özelliğin ve bu özelliklere dayanarak televizyon program tür geleneklerinin açıklanması önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Programın konusu, bütün yönleri ile araştırılıp incelenmeden bir televizyon programı hazırlanamaz. Eksik ve yanlış bilgi veren, gerçekliği istemeden de olsa yanlış aktaran bir program güvenilir nitelikli olmaz; izleyiciyi yanlış yönlendirir ve hem yaşamı hem de kültürel birikimi tehdit eden sonuçlar doğurabilir. Araştırma, tasarım aşamasında, program konusunun belirlenme sürecinde başlar. Yeni bilgilerle, kesinleşmemiş ya da çelişkili verilerle karşılaşıldığında araştırma, programın üretimi sırasında da sürebilir. Araştırmanın ilk aşaması, programın çerçevesini oluşturmak, araştırılması gereken konuları belirlemek için yapılan araştırmadır. Bilgi almak ya da programda yer vermek için görüşülecek kişiler, okunması gereken kaynaklar, görülmesi gereken mekanlar bu aşamada belirlenir. İkinci aşamada programda kullanılacak bütün belgeler, işitsel ve görsel kayıtlara ulaşmak, konuyu derinlemesine incelemek için araştırma yapılır. Kaynaklara ulaşılır, uzmanlarla ya da tanıklarla görüşülür, mekanlar incelenir. Son olarak, çekimler sırasında gerek duyulursa yeni kaynaklara yönelik bir araştırma yapılabilir. Araştırma yaparken yararlanılan başlıca kaynaklar; yazılı kaynaklar, konuyla ilgili kişiler, konu ile ilgili mekanlar, uzmanlardır. YAZILI KAYNAKLAR; Kütüphaneler, yazılı kaynaklara ulaşmak için başvurulması gereken birincil mekandır. Özel ve kamu kuruluşlarına ait arşivler de yazılı belgelerin bulunabileceği yerlerdir. Günümüzde, görüntü ve ses kaynaklarını biriktiren arşivler de yaygınlaşmakta, televizyon programları için önemli bir kaynak oluşturmaktadır. KONUYLA İLGİLİ KİŞİLER; Programda ele alınacak konuyla ilgili kişilerle görüşme yapmak, yalnızca çekim amacıyla olmamalıdır. Program tasarlama aşamasındayken bilgi almak, tanıklıkları öğrenmek, konuyu bu kişilerin bakış açısından değerlendirmek gerekir. KONUYLA İLGİLİ MEKANLAR; Mekan kavramını geniş kapsamlı düşünmek gerekir. Ele alınan konu bir bölgeyle de ilgili olabilir, yalnızca bir fabrika ya da kasabayla da. Araştırma aşamasında bu mekanı görüp tanımak, hatta görsel kayıtlar elde etmek gerekir. Bütün bu bilgiler, program içeriğinin oluşturulması için yardımcı olacaktır. UZMANLAR; Programcı her konuyu bir uzman yetkinliğinde bilemez. Elde ettiği kaynaklarda anlamadığı ya da çelişkili görünen bilgiler olabilir. Bu nedenle konunun uzmanlarından yardım alması gerekir. Uzmanla çalışırken iki noktaya dikkat etmek gerekir. Öncelikle, uzmanların güvenilir  olması gereklidir. İkincisi, uzman bilgi birikimleri nedeniyle programcıyı kolaylıkla yönlendirebilir. Program amacı ve gerekçesinden sapabilir. Programcı buna izin vermemeli, uzmanı belli bir mesafede tutmalı, onu yönlendirici değil yardım edici ve kolaylaştırıcı işlevi görmesine çalışmalıdır.

Yanıt Açıklaması: radyo = ses + söz + efekt unsurlarının birleşmesidir.

Yanıt Açıklaması: Bir stüdyo planında aşağıdaki maddelerin görsel karşılıkları olmalıdır: • Dekorun basitçe görünümü • Kamera önündeki kişilerin konumları ve olası hareketleri • Kamera konumları ve kamera hareketleri • Işık konumları • Mikrofon konumları.

Yanıt Açıklaması: Radyoda haberciliği bilen, haberi yazan ve sunan kişilere editör spiker denir.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen açıklama, efekt kavramına aittir. Daha çok dramatik yapımlarda kullanılan efektler doğal ve yapay efektler olarak ikiye ayrılmaktadır ve daha çok yer belirleme, Sözün etkisini güçlendirme, zaman belirleme, atmosferi belirleme, program giriş ve çıkışlarını belirleme, geçişleri belirleme amaçlarıyla kullanılırlar.

Yanıt Açıklaması: Ekran ya da beyazperdedeki görüntünün düzenlenmesinde yönlendirilebilecek ikinci öğe ise çekim ölçeğidir. Çekim ölçeği, izleyicinin nesnelere ne kadar yakından ya da uzaktan baktığıyla ilgilidir. Ve nesnelerin görüntüde ne kadar yer kaplayacağını belirler. Yönetmen, izleyicinin görüntüdeki nesneye olan mesafesini çekim ölçeği ile belirler.