Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Programcı, yaratıcı olmalıdır. Çünkü yayın süreklilik ister. Bu sürekliliğin ise izlenebilme koşulu vardır. Her yeni programın aynı ilgi ile izlenmesi gerekir. Bu da, yeni düşüncelerin ortaya çıkmasını, bir başka deyişle yaratıcılığı gerektirir. Alışılagelmiş program kalıplarının, aynı bilgileri vermesi izleyiciye bıkkınlık getirebilir. Programın yaratıcı olması onun izleme (dinleme) şansını arttırır.

Yanıt Açıklaması: Programları biçimlerine göre; düz programlar, çok sesli programlar, oyunlaştırılmış ya da dramatik programlar, müzik formatı ve karma programlar olarak sınıflandırılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir konuyu belirli bir örnek, kişi, mekan ya da durumla anlatmaya başlayıp daha geniş bir çerçeveye doğru genişletmek, özelden genele tasarım yaklaşımıdır. Böylece, konunun ya da sorunun daha geniş bir çevreyi ya da topluluğu ilgilendiren boyutu özelden genele doğru giderek aktarılır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sorumlu yapım yönetmeni; bir yapımın finansal çözümleri ile ilgili kişidir. Yapım sürecinin planlandığı gibi gidip gitmediğini gözlemler ve raporlar. Bir ülkede bu mesleği yapabilecek deneyimde çok az kişi vardır ve bu kişilerin sorumlu yapım yönetmenliği bilgi ve becerilerine sahip olabilmesi için uzun yıllar sektörde çalışmış olmaları gerekir. Yapım şirketlerine ya da yönetim kurullarına karşı sorumludur. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen açıklama, efekt kavramına aittir. Daha çok dramatik yapımlarda kullanılan efektler doğal ve yapay efektler olarak ikiye ayrılmaktadır ve daha çok yer belirleme, Sözün etkisini güçlendirme, zaman belirleme, atmosferi belirleme, program giriş ve çıkışlarını belirleme, geçişleri belirleme amaçlarıyla kullanılırlar.

Yanıt Açıklaması: Konukların stüdyoya gelemedikleri durumlarda mekân röportajı yöntemine başvurulur. Kimi zaman konuğun kendi doğal ortamından seslerin de konuyu canlandırması ve renkli kılması düşünüldüğünde kişiler ile kendi ortamlarında röportajlar yapmak daha da anlamlı olmaktadır. Bu gibi durumlarda yapılan röportajlara mekân röportajları denir. Mekân röportajlarını yaparken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: • Kayıt öncesinde mikrofon ve ses kayıt cihazı kontrol edilmelidir. • Yedek piller mutlaka alınmalıdır. • Dış kayıt yaparken mikrofon rüzgârlığı takılmalıdır. • Ses düzeyleri kontrol edilmeli, konuğa ve röportajı yapan kişiye eşit uzaklıkta tutulmalıdır. • Kayıt bittikten sonra ses kaydının sorunsuz yapılıp yapılmadığı kontrol edilerek mekândan ayrılmalıdır

Yanıt Açıklaması: Kamera üzerindeki mercekler ile diyafram özelliklerini dikkate alarak net alan derinliğini hesaplayan ve kamera önündeki hareketli ya da sabit nesnelerin net olarak kaydedilmesini sağlayan yapım ekibi görevlisi birinci kamera asistanıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Bir radyo programcısı tarafsız ve objektif olmalıdır. Taraflı tutum,beklenen ve istenen bir özellik değildir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kategori yaklaşımında konu, belirli kategorilere göre sınıflandırarak anlatılır. Yaş grupları, siyasi görüş, cinsiyet, gelir düzeyi, coğrafi bölge gibi kategoriler kullanılabileceği gibi konuya ilişkin farklı görüş grupları da birer kategori olarak değerlendirilebilir. Bu yaklaşım, farklı grupların görüşlerini yansıtmak önemli olduğunda kolaylık sağlar.

Yanıt Açıklaması: Toplum içinde farklı görüşlerden, farklı inançlardan, farklı kültürlerden insanları barındırır. Bu farklı özellikleri taşıyan gruplar her zaman uyum içinde değildir. Farklılıklar çatışmalara neden olabilir. Ortaya çıkan her çatışma doğrudan ya da dolaylı, toplumu ilgilendirir. Anlaşmazlık unsuru ile ilişkilendirileceğinden doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yazılı kaynaklar, konuyla ilgili kişiler, konuyla ilgili mekanlar ve uzmanlar araştırma aşamasında başvurulabilecek kaynaklardır. Dolayısıyla, seçeneklerde verilen tüm kaynaklar, ergenlik döneminde sağlıklı beslenmenin önemi konusunda bir televizyon programı hazırlama aşamasında kullanılabilir. Ancak soruda vurgulanan “olmazsa olmaz” vurgusu, beslenme konusundaki uzmanlar için geçerlidir. Çünkü sağlık söz konusu olduğunda, uzmanlık bilgileri çok önemlidir ve programcı böyle bir konuda en doğru ve güvenilir bilgileri vermek zorundadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Zamandizinsel yaklaşımda konu, geçmiş zamandan başlayarak anlatılır ve günümüze dek getirilir. Kimi zaman bunun tersi de mümkündür. Konu, günümüzdeki durumuyla anlatılıp geçmişe doğru gidilebilir.

Yanıt Açıklaması: Bu program biçiminde ikiden fazla ses kullanılır. Açık oturumlar, forumlar ve yuvarlak masa söyleşileri bu türün örnekleridir. Bu programlarda genel olarak gündemle ilgili bir konu seçilerek, farklı boyutları ile uzmanlar tarafından tartışılır. Bu programların süresi 30 dakikadan başlayıp 60 dakikaya kadar çıkabilir. Bu tür çok sesli program türleri daha çok haber radyoları tarafından tercih edilmektedir. Genellikle bu programlarda haberci kimliği ile öne çıkan bir kişi genel olarak soruları ile konukları yönlendirir. Yöneticinin bir diğer görevi, programda işlenen konunun tüm boyutları ile ortaya konulabilmesini ve sürenin eşit ve verimli kullanılmasını sağlamaktır. Çok sesli programlarda yönetici konumundaki kişi, radyonun sadece sese dayalı bir iletişim aracı olduğunu iyi bilmelidir. Konuşan kişilerin isimlerini ve unvanlarını, uzmanlık alanlarını ve ne hakkında konuştuklarını sıklıkla dinleyiciye hatırlatmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Röportaj Sırasında Yapılması Gerekenler: • Konuyu açmaya yönelik hazırlık soruları ile başlamalıdır.. • Tüm dikkat söyleşiye verilmelidir ve yoğunlaşmalıdır. II ve IV. Maddeler ise röportaj öncesi yapılması gerekenlerdir.

Yanıt Açıklaması: Yönetmen, sahip olması gereken pek çok beceriyi, bilgiyi alanıyla ilgili eğitim sürecinde kazanabilir. Ancak yaratıcılık doğrudan eğitimle kazanılabilecek değil, eğitimle geliştirilebilecek-desteklenebilecek bir beceridir. Bu nedenle yönetmenin yaratıcı olması özel bir önem taşır. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C'dir. Efektlerdir.

Yanıt Açıklaması: Ekranda ya da beyazperdedeki bir görüntünün yönetmen tarafından kontrollü bir şekilde yapılandırılmasında önem taşıyan üç temel öğe kompozisyon bilgisi, çekim ölçeği ve çerçevelemedir.Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’deki medya yapılanmasında yönetmenlik mesleği için herhangi bir diploma gereksiniminin duyulmadığı bilinmektedir. Sadece yönetmenlik değil, film ve televizyon sektöründe icra edilen tüm alt meslek grupları için durum aynıdır. Türkiye’deki medya çalışanlarının çalışma koşullarını düzenleyen mesleğe özgü tatminkar bir hukuksal düzenlemenin olmaması ciddi bir sorundur. Medyaya özgü mesleklerde yaşanan bu karmaşanın en temel nedenlerinden biri, mesleğe ait edinilmesi gereken bilgi ve becerilerin öğrenim dışında da elde edilebileceğinin düşünülmesi ve gerekli beceriler arasında da “yaratıcı olma” koşulunun olması sayılabilir. Yaratıcılık ne yazık ki okullarda öğretilebilecek bir beceri değildir; ancak yaratıcılığın ortaya çıkması için gerekli koşulları bu okullar oluşturmaya çalışabilir. Yönetmenin meslek tanımları arasında yaptığı işler göz önünde bulundurulduğunda, aslında televizyon yönetmeni de olsa ortaya konulan bilgi ve beceri bütününün düşünüldüğü gibi yaratıcılıktan uzak etkinlikler değildir. Yönetmen kimi durumlarda kendisinin oluşturmadığı metinler üzerinde çalışabilir; ancak yönetmenin ortaya koyduğu görsel-işitsel metin de daha önce var olan bir metin değildir. Yönetmen yazılı bir metni görsel-işitsel bir metin haline dönüştürürken, henüz görsel-işitsel bir karşılığı olmayan bir metni kendi hayal gücü ve yaratıcılığını kullanarak bir televizyon metni haline dönüştürür. Bu nedenle yönetmenlik mesleği yorumlama becerisi kadar, yaratıcılık becerisini de bünyesinde taşır.

Yanıt Açıklaması: Yayın saati, konu, konunun aktarılma biçimi ve duyurulması da hedeflenen izleyiciye ulaşma oranını etkiler. Maliyet bu konuda etken değildir. Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Radyonun çok ucuz pratik ve süratli bir teknoloji olması 20. yüzyılın ilk çeyreğinde bütün dünyaya yayılmasını sağlamıştır. Türkiye’de 6 Mayıs 1927’de ilk resmi radyo yayını başladığında Amerika Birleşik Devletleri’nde ticari, Avrupa’da kamusal radyoculuk önemli atılımlar kaydetmiştir. Reklam gelirleri ile yaşayan Amerikan radyoları halkın nabzını çok iyi tutmuş ve popüler değerlere dayalı bir yayın anlayışını benimsemiştir.