Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Ticari radyolar: Ticari radyo modeli, ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirilmiştir. Özel girişim tarafından kurulan ve yönetilen radyolardır. Birer işletme olan, özel radyoların öncelikli amacı, kâr elde etmektir. Ticari radyolar, gelirini reklam ve sponsorluktan elde ederler. Temelde bu iki ayrım radyoların yayın amaçlarını belirlemek üzere kullanılmaktadır. Bu iki temel ayrımın dışında görev alan mesleki kişilikler ve görevlerinin tanımlanması radyo programlarının anlaşılmasını kolaylaştıracaktır.

Yanıt Açıklaması: ABD ve İngiltere'de 1970'lerin sonunda gerçekleşen deregülasyon, liberalleşme, serbest piyasa ekonomisini benimseme sürecidir. Bu süreçte Türkiye ile birlikte, medya da yapısal değişikliklere uğrayarak yeniden biçimlenmeye başlamıştır. Dünyada ve ülkede yaygınlaşan sağ politikalar ve ekonomik alandaki değişiklikler yeni iletişim teknolojilerinin de önünü açmış, sayısal teknolojiler iletişim etkinliklerinde ve küresel medya şirketlerinde bir bütünleşmeye/tekelleşmeye neden olmuştur. Türkiye bu dönemde ortaya çıkan uluslararası medya kartellerinin ilgi alanı içine girmiştir.  Yeni iletişim teknolojilerindeki gelişmelerden Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere gibi büyük devletlerle aynı dönemde etkilenen Türk medyası, devlet tekelinde bulunan tek kanallı radyo- televizyon yayıncılığından özel yayıncılığa adım atmıştır. Bu dönem medyadaki yapısal tekellerin kırılıp radyo ve televizyon kanallarının çoğaldığı, İnternet gibi yeni bir kitle iletişim aracının toplum yaşamına girdiği bir zaman dilimidir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim spotlarının yayınlanması kanunen zorunludur. Reklam gibi, kısa ve dikkat çekici yapımlardır. Çevre, sağlık, organ bağışı, trafik kuralları gibi farklı toplumsal alanlara ilişkin sorunlar, bu spotların konularını oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Akış televizyon yayınlarının birbirinden farklı türdeki programlarla sistematik bir şekilde ardı ardına dizilmesinden ortaya çıkar. Televizyonda akış, kesintiler yaratarak bölümleme ve sıralama olarak tanımlanır; televizyon yayınlarında akış, kesintiye uğrayan programların ardada sıralanarak bölümlemeler oluşturmasıdır. Romanın, öykünün, gazete yazısı veya haberinin, sinema filminin kendi içinde bütünlüklü yapısına karşın, televizyon bu tür görünürde bütünlüklü yapılar toplamından oluşan bir sürekliliğe sahiptir. Bu süreklilik de akış olarak nitelendirilir. Televizyonda akış konusunu ilk kez gündeme getiren kuramcı Raymond Williams’dır. O’na göre akış kavramı farklı programların sadece ardı ardına getirilmesi değildir, aksine “bizzat televizyona ait planlı bir yapı”dır. İzleyicilerin de televizyon izlemeyi bırakıp yeniden başlamaları televizyon akışını bireysel anlamda değiştiren bir durumdur.

Yanıt Açıklaması: Tür ve format kavramları karıştırılabilir kavramlar olarak görülebilir. Tür kavramı yerine format, format yerine de tür kavramalarının kullanılması da olası bir durumdur. Oysa her ne kadar iki kavramın da kökeninde ayrımlama işlevi yatsa da format ve tür birbirlerinden farklı kavramlardır. Tür kavramının da endüstriyel bir yönü bulunur, fakat format kavramı söz konusu olduğunda endüstriyel olmasının yanında, kopya edilebilir bir durumun varlığından söz edilir ki bu noktada tür ve format birbirinden ayrılır. bu nedenle "Televizyon programlarında format kavramının karşılığı, sinemada tür kavramıdır." ifadesi yanlış bir ifadedir, doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır. Sanat programları adı verilir.

Yanıt Açıklaması: TRT radyolarında yer alan eğitim programlarının alt program türleri şu şekilde sınıflanabilir: Çocuk programları, örgün eğitim programları, yaygın eğitim programları, eğitim spotları, sağlık programları, bilgi ve beceri programları ve gençlik programları.

Yanıt Açıklaması: Özel radyolarda görev alan kişiler şunlardır: Radyo Müdürü, Program Müdürü, Müzik Müdürü, Haber Müdürü, Pazarlama Müdürü, Muhabir, S¸ef Mühendis, Programcı, Sunucu ve Teknik İşletmen. Seçeneklerde yer alan pazarlama müdürü özel radyolarda görev alırken diğerleri devlet radyo kanallarında radyo yayınlarında görev alan kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: Haber bültenleri genel olarak verilen bir haberin daha ayrıntılı bir biçimde işlendiği programlar tartışma ve yorum programlarıdır. Haber bültenlerinden bağımsız olarak, ele alınan konuya ilişkin uzman kişiler tarafından, bir sunucu eşliğinde konunun farklı boyutları ele alınır. Haber bültenlerinde sürenin kısıtlı olması nedeniyle ele alınan konular tartışma ve yorum programlarında ele alınır. Habere ilişkin bilgilerin toplanmasından, dinleyiciye aktarılmasına kadar geçen süreçte, muhabir, sunucu, haber spikeri, haber müdürü olmak üzere geniş bir ekipten söz edlebilir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon programı; hedeflenen izleyici grubu belirli, amaçlar doğrultusunda hazırlanan, belirlenmiş yayın kuşaklarında, çoğunlukla bedeli karşılığı yayınlanan, televizyon tekniklerine, diline ve anlatı yapısına uygun olarak, yasal, dürüst ve etik ilkelerle üretilen, televizyon metinleri olarak tanımlanabilmektedir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Televizyon programlarının kayda değer bir bölümü haftalık ya da günlük yayınlanır. Bu durum bir televizyon programından her hafta ya da her gün yapılması anlamına gelir. İşte haftalık olarak yayınlanan bu programların özgün yapısı, o programın formatını oluşturur. Televizyon formatı, üretilen serilerden bağımsız bir bölüm içindeki değişken öğeler sisteminden ortaya çıkan, fakat serinin tümünde değişmeyen öğeler sistemidir. Serial olduklarından her birinin arasındaki benzerlikler ve farklılıklar daha kolay gözlemlenir.Her serinin bölümleri aralarında, konu, tema, konuklar ve diğer benzer ögeler değişebilir. Fakat serilerin her bölümünde değişen ögelerin yanında, bir de değişmeyen temel yapı taşları vardır. Her hafta aynı konuklar olmasa bile konuk sayısı sabittir. Bir programda her hafta dış çekim görüntülerinin olması programın genel yapısı içerisinde belirgin bir özellik olabilir. Dış çekimlerin yerleri her hafta değişebilir. Bu durumda, konuklar değişse de aynı sayıda konuk almak ya da aynı mekan kullanılmasa da, her hafta dış mekan kullanmak birer format özelliğidir.

Yanıt Açıklaması: Taşınmaz mallar, hak ve yükümlülüklerin de dahil olduğu ürün ve hizmetlerin temini için, bir ücret karşılığında, doğrudan kamuya yönelik satış yayınları

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de radyo yayınlarının başladığı ilk yıllarda programlar; söz, müzik ve karma olarak üç ana başlık altında sınıflanmıştır. Ancak günümüzde, çeşitlenen ve farklılaşan radyo yayıncılığı sonucunda, radyo programlarını bu üç başlık altında sınıflandırmak doğru olmayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Televizyon yayınları karasal yayın, uydu yayınları ve kablolu yayınlar olarak farklı teknolojiler ile gerçekleştirilebilmektedir. Karasal yayın , ses ve görüntünün elektromanyetik sinyallere dönüştürülerek belirli frekanslardan yine elektromanyetik dalgalar aracılığı ile alıcılara iletildiği yayındır. 2000’li yıllara kadar hatta 90’lı yılların ortalarına kadar Türkiye’de gerçekleştirilen yayınların tamamı karasal yayınlardır ve halk arasında “anten yayını” olarak da tanımlanır. Bunun nedeni ise karasal yayınları alabilmek için televizyon alıcılarına anten bağlamak zorunluluğudur. Ardından gelen kablolu ve uydu yayınları teknolojileri ile birlikte karasal yayıncılık eski önemini yitirir. Karasal televizyon yayınları devlet tarafından belirlenen frekanslar dahilinde yayın yapar ve bu frekanslar belirli süreler ile yayın kuruluşlarına ihale edilir. Her ülkenin ulusal, bölgesel ve yerel yayınları için sınırlı düzeyde frekansları olduğu ve izleyicilerin karasal yayınları ücretsiz olarak izleyebildikleri için aslında 2000’li yıllarda da hala önemli olduğu yeni yeni fark edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Radyonun sınırları dinleyicinin hayal gücü ile belirlenir. Bu nedenle radyo; “zihin tiyatrosu” olarak da tanımlanır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Radyo oyunları edebi bir metin türü olarak nitelendirilebilir. Radyo oyunları, dinleyicinin hayal gücüne seslenerek ve dinlediklerini zihninde canlandırmasına olanak sağlar. Radyonun bu özelliğini en iyi ortaya çıkaran program türü ise radyo oyunlarıdır. Radyo oyunları, karşılıklı konuşmalara dayalı, radyo ve televizyon diline uygun bir biçimde ya orijinal bir metne ya da edebi bir esere dayalı olarak hazırlanmış seri, dizi, tek oyun ya da dramatik belgesel biçimleri ile oluşturulmuş programlar olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Programcı kafasında oluşturduğu taslakları bir program haline getirirken bazı temel kavramların, hazırlayacağı programın hangi kanalda, hangi zaman diliminde, hangi koşullarda yayınlanacağının da farkında olması gerekir. Bu farkındalık, program yapımcısının tasarlayacağı programın hedef kitlesine ulaşması açısından doğru bir tasarımın gerçekleştirilmesi için önemlidir. Program yapımında dikkat edilecek unsurlardan ilki yayının ölçeği ile ilgilidir. Tasarımcı programın hangi koşullarda ve hangi coğrafyaya nasıl bir ölçekte, ne kadar izleyiciye yayınlanacağı konusu yayın ölçeği kavramı ile tanımlanır. Televizyon yayınları, ulusal, bölgesel ve yerel olarak üç ana başlıkta toplanır. Ulusal yayın, bütün ülkenin yerleşik alanının % 70'den az olmamak üzere gerçekleştirilen yayınlara verilen addır. Bölgesel yayın ise; birbirine komşu en az üç il veya en çok bir coğrafi bölge alanının % 70'ine yapılan yayındır. Mülki taksimat itibarıyla en az bir ilçe (merkez ilçe dahil) veya bir ilin alanının en az % 70'ine yapılan yayınlar ise yerel yayın olarak adlandırılır. Seçeneklerdeki diğer şıklar, televizyonun yayın teknıği ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: IPot ve broadcast sözcüklerinin birleşmesi sonucu türetilen podcast kavramının Türkçe karşılığı bulunmamaktadır. Podcast yöntemi ile basit bir biçimde herkes kendi radyo programını yaparak mp3 formatında kaydedebilir ve internet ortamında yayınlayabilir.