Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Her bir yapıt daimi olarak bütünüyle tek bir türe aittir.

Yanıt Açıklaması: Ses masası, radyo yayıncılığının en temel teknik araçlarından biridir. Programın birbirinde farklı olan parçalarının harmanlanması için ses masası kullanılır. Ses masası, birden fazla ses kaynağının yayın akışı içerisinde radyo vericisine gönderen elektronik bir cihazdır. Ses masasındaki düğmeler, sayısı kadar farklı araca kumanda edebildiğinin göstergesidir. Yükseltim, yönlendirim ve karıştırma devreleri olmak üzere ses masası ortalama üç çeşit devre fonksiyonuna sahiptir. Yükseltim; sinyalin, kullanılabilir seviyeye yükseltilmesidir. Yükseltim kanal serisidir; ses düzeyleri ayrı ayrı potlar ve yuvarlak ses alçaltıcılarla belirlenir. Ses masası, sinyalin gideceği yönün belirlenmesini, yönlendirilmesini sağlar. Sesleri tek tek ya da karıştırılmış olarak dinlemeyi sağlar. Buna yönlendirim denir. Karıştırma, ses masasından birden fazla sinyal, aynı anda yönlendirilebilir. Böylece sinyallerin her birinin seviyesi ayrı ayrı kontrol edilerek karıştırılır. Ses masası sayesinde arka planda çok yüksek olmayan bir müzik çalarken konuşmacının sesi duyurulabilmekte veya telefondan gelen ses ile konuşmacı aynı anda çıkış kanalına bağlanabilmektedir. Programcı yada sunucu programın yapısına göre istenilen kaynaktaki müzik veya sesi o kanala ait ses çubukları ile çıkış kanalına gönderebilmektedir. Ses masası, program bölümlerini ve programları birbiri ardına ekleyerek yayının aralıksız akmasını sağladığı için radyo yayıncılığının kalbidir. Ses masası, ancak bozulunca ya da kapatılınca durur. Bu da yayının durduğu anlamına gelmektedir. Bu nedenle, ses masasının durması yayının da durması demektir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim spotlarının yayınlanması kanunen zorunludur. Reklam gibi, kısa ve dikkat çekici yapımlardır. Çevre, sağlık, organ bağışı, trafik kuralları gibi farklı toplumsal alanlara ilişkin sorunlar, bu spotların konularını oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Bizi arayın” programları pek çok radyo istasyonunun, düşük maliyetli ve eğlenceli olması nedeniyle çokça tercih ettiği bir program türüdür. Sunucu, programın başında o gün tartışılmasını istediği bir tartışma konusu belirler. Dinleyiciler konuyla ilgili görüşlerini telefon aracılığı ile programa katılarak ifade ederler.. Türkiye’de seçilen konular daha çok eğlence amaçlı belirlenmektedir. En çok ilgi kavramlar olan “cinsellik” ve “magazin” özel radyoların tercih ettiği konular arasındadır. Gündeme ilişkin konuların ve siyasetçilerin mizahla birleştirilerek eleştirildiği, dinleyicilerin de katılarak düşüncelerini duyurdukları bu formatta yayınlanan program örnekleri de bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Haberin inandırıcılığı ve etkisi açısından yorumcu sunucuların etkisi önemlidir. Özellikle TV kanallarında yorumcu sunucular haberle birlikte anılan isimlerdir. Bu isimler kanalın haber yüzü olarak görülürler.

Yanıt Açıklaması: Akış televizyon yayınlarının birbirinden farklı türdeki programlarla sistematik bir şekilde ardı ardına dizilmesinden ortaya çıkar. Akış, programların sadece ardı ardına getirilmesi değil, aksine bizzat televizyona ait planlı bir yapıdır. Bu planlamada göz önüne alınması gereken pek çok unsurdan söz edilebilir. Akıştaki sıralanış ülkelere, televizyon şirketlerine ve hatta bu şirketlerin farklı kanallarına göre çeşitlilik gösterebilir.Sorudaki ifadeler üzerinden baktığımızda, izleyici kitlesinin izleme alışkanlıkları, her yayın kuruluşu için önemlidir, çünkü amaç izleyiciye ulaşmaktır. Bu nedenle izleyicilerin yaşam pratikleri, yani çalışma saatleri, evde geçirdikleri zamanı kullanış biçimleri gibi pratikler de akış planlaması için önem taşır. Televizyon kuruluşları, genel bir amaç ya da tema etrafında bir akış örüntüsü kurar. Tekil ve bağımsız programları incelemektense, televizyonda asıl incelenmesi gereken şey, günlük programcılığın bütünlüklü akışıdır. Dolayısıyla soruda verilen 1,2 ve 4. maddeler doğrudur. Televizyon kuruluşunun ekonomik yapısı, akışı belirleyen belki dolaylı bir etken olabilir ama temel çıkış noktalarından biri değildir. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Karasal yayın, ses ve görüntünün elektronik sinyallere dönüştürülerek belirli frekanslardan yine elektromanyetik dalgalar aracılığı ile alıcılara iletildiği yayındır. 90’lı yılların ortalarına kadar Türkiye’de gerçekleştirilen yayınların tamamı karasal yayınlardır ve halkın arasında anten yayını olarak adlandırılır. Karasal yayını alabilmek için televizyon alıcılarına anten bağlamak zorunluluğudur. Karasal televizyon yayınları devlet tarafından belirlenen  frekanslar dahilinde yayın yapar ve bu frekanslar belirli süreler ile yayın kuruluşlarına ihale edilir.

Yanıt Açıklaması: İzlerkitle: Televizyon programının ulaştığı izleyici topluluğu olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Hareketsiz, durağandır.

Yanıt Açıklaması: Rick Altman, film türleri üzerine temel kaynak haline gelmiş Film/Genre adlı kitabında, film türlerini genel karakteristik özelliklerini dokuz ayrı madde içinde ele alır: Türler, çok yönlü ilişkileri bir araya getirir. Türler, yapıtları oluşturanlar tarafından tanımlanır fakat izler kitle tarafından da onaylanma ihtiyacı duyar. Türlerin açık, sabit kimlikleri ve sınırları vardır. Her bir yapıt daimi olarak bütünüyle tek bir türe aittir. Türlerin tarihsel temelleri vardır. Türler tahmin edilebilir bir gelişim sergiler. Türler belirli bir konu, yapı ve külliyat içinde yer alır. Türler belirli temel, ortak özellikleri paylaşır. Türlerin ritüel ya da ideolojik işlevleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Tematik kanallar sadece türdeş programları yayınlayan kanallardır. Yalnızca belirli bir konuda program yayınlarının yapıldığı radyo (istasyon) kanallardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Radyo, diğer kitle iletişim araçlarıyla karşılaştırıldığında, radyo, hem alıcı, ham de yayıncı açısından son derece ucuzdur. Gazete ya da televizyona oranla bir radyo istasyonu kurmak ve yayın yapmak için çok paraya ihtiyaç duyulmaz. Dinleyici-alıcı için de radyoya sahip olmak ucuzdur. Bir kez bütçeye uygun bir radyo sahip olduktan sonra bir daha ücret ödenmeden radyo yayınları dinlenebilir. Radyo sadece sesten ibaret olduğu için, profesyonel olmayan insanlar da yayında kolaylıkla yer alabilir. Dinleyici açısından bakıldığında, radyonun okuma yazma bilmeyi gerektirmemesi, her yerde dinlenmesi açısından da uygundur.

Yanıt Açıklaması: Program türleri arasındaki çizgilerin belirsizleştiği günümüzde belgesel ve haber gibi gerçekliğe dayalı bazı örnekler anlatı sınırları içerisinde kalsa da yarışma programları ve "reality tv" şeklindeki programlar, gerçek kişileri izleyiciye sunsa da olay örgüsünün temelinde kurmaca bir durum (yarışma kuralları gibi) sunulduğundan anlatı metinleri belirsizleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Medyanın gündelik yaşam içerisinde fazlaca yer alması ve medya sektörü içerisinde uluslararası dolaşımın artması ile birlikte birçok yabancı içerik yerli ekranlarda kendine yer bulmaya başlamıştır. Medyanın bu gücü McLuhan’ın deyimi ile dünyayı küresel bir köy haline getirir ve yerli ekranlar küresel iletişim ortamları haline dönüşür.. Böylelikle izleyicilerde daha önce olduklarından daha homojen yapıya dönüşür. Bir başka deyişle, aralarındaki farklılıklar azalır, birbirine daha çok benzeyen, beğenileri ortaklaşan ve paylaşım düzeyleri artan bir yapıya dönüşürler. Küreselleşen medya düzeni, bir anlamda yerel izleyicileri bir dünya gibi uluslararası izleyici konumuna dönüşmeye zorlar. Homojenleşme küreselleşmenin kaçınılmaz bir sonucudur ve standartlaşmış bir uluslararası kültüre; her yerin, her şeyin görünüşünün aşağı yukarı aynılaştırıması sonucunu doğurur.

Yanıt Açıklaması: Sokak röportajları (vox pop); kamuoyunda yankı bulan bir olayla ilgili olarak halkın görüşlerini almak üzere sokakta yapılan röportajlara sokak röportajları denmektedir. “Halkın Sesi” olarak tanımlanan ve “sokaktaki adam”ın görüşünü yansıtan ve ayrı bir program türü olarak değerlendirilen röportajlardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapılarına göre mikrofonlar, enerjinin hangi yönden değiştiğine bağlı olarak sınıflanabilir. Bunlar, dinamik (dynamic), kondansatör (condenser) ve elektrostatik (electret) mikrofonlardır. Yönelme karakteristiklerine göre mikrofonlar, dairesel-yönsüz mikrofonlar (omni-directional mic.),iki yönlü-sekizsel mikrofonlar (bi-directional pressure gradient mic.), tek yönlü-yüreksel mikrofonlar (uni- directional cardioid mic.), süper-yüreksel mikrofonlar (süper and hyper cardioid mic.), tele-tabanca mikrofonlar (ultra directional-short-gun mic.), telsizli mikrofonlar (contact mic.). Etki alanına göre mikrofonlar, gürültü önleyen mikrofon, telsizli mikrofon ve boyun mikrofon.

Yanıt Açıklaması: Radyo haberinin özellikleri şu şekilde sınıflandırılabilir: Radyonun haber dili sade olmalıdır. Radyo anlık bir kitle iletişim aracıdır. Sesin ve dalgaların hızı ile görüntü ve matbaa teknolojisi yarışamaz. Radyo haberi, esnektir. Değişiklikler ve gelişmeler aynı gün içerisinde anında yapılabilir. Radyo haberi, canlıdır. Teknoloji ve dekor gerektirmez. Radyo haberi, değişim içerisindedir. Sürekli hareket halinde olmak radyo haberinin görevidir. Radyo haberi, etkileşim içerisindedir. Sözcükler dinleyicinin kendi imgelem gücüne göre biçimlenir.

Yanıt Açıklaması: Demokratik bir toplum için basının en önemli işlevi haber vermektir. Bir iletişim modeli; kaynak, mesaj ve alıcı olmak üzere üç ögeden oluşur. Mesajın kodlandığı aracın özelliklerine göre bu ögelerin konumları ve işlevleri farklılık gösterir. Kodlanan mesajın kullanıldığı araç yazı ise görme duyusunun olmasını ve okumayı bilmesini gerektirir. Radyo görme duyusuna ve okuma yeteneğine ihtiyaç duymaz. Radyo haberi verilirken görüntüye ihtiyaç duyulmaması radyoyu habercilik açısından hızlı bir araç haline getirmiştir. Gerektiğinde muhabir, olay yerinden cep telefonu ile bağlanarak haberi anında dinleyiciye aktarabilir. Radyo haberini özellikleri şu şekilde sınıflandırılabilir: • Radyonun haber dili sade olmalıdır. Radyo anlık bir kitle iletişim aracıdır. Sesin ve dalgaların hızı ile görüntü ve matbaa teknolojisi yarışamaz. • Radyo haberi, esnektir. Değişikliler ve gelişmeler aynı gün içerisinde anında yapılabilir. • Radyo haberi, canlıdır. Teknoloji ve dekor gerektirmez. • Radyo haberi, değişim içerisindedir. Sürekli hareket halinde olmak radyo haberinin görevidir. • Radyo haberi, etkileşim içerisindedir. Sözcükler dinleyicinin kendi imgelem gücüne göre biçimlenir. Radyo haber verme işlevini günlük ana ve ara haber bültenleri, açık oturum, tartışma ve yorum programları, röportajlar ve haber belgeselleri ile yerine getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tür kavramının kökeni, biyoloji alanında sınıflandırmayı ifade eden taksonomi kavramında bulunabilir. Taksonomi, Yunanca taxis (düzenleme) ve nomos (yasa) kelimelerinden türeyen, “canlıların sınıflandırılması amacıyla, türlerin farklı ve kendine özgü özelliklerini, algılanabilir benzerlik ve farklılıkları kullanarak ortaya koymaya çalışan, biyoloji biliminin kullandığı bir sistemdir”.